To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Analiza wahań sezonowych Jednym z podstawowych zadań składnikowej analizy szeregów czasowych jest estymacja wahań sezonowych. Do zjawisk sezonowych należą takie zjawiska, w rozwoju których występuje stały cykl zmian, powtarzający się bardziej lub mniej regularnie z miesiąca na miesiąc, z kwartału na kwartał itp. U podstaw występowania sezonowości leżą tzw. podstawowe czynniki sezonowe. Przez te czynniki rozumieć należy czynniki klimatyczno-przyrodnicze oraz tzw. czynniki kalendarzowe. Do najważniejszych należą: czas trwania dnia i nocy, temperatura oraz opady, a także następstwo pór roku. Wpływają one na zachowanie człowieka kształtując w wielu przypadkach jego nawyki i zwyczaje. Można wymienić wiele zjawisk, które wykazują wahania sezonowe. Są to np.:
− zużycie energii elektrycznej czy cieplnej w gospodarstwach domowych,
− spożycie napojów chłodzących, − produkcja odzieży sezonowej, akcesoriów do uprawiania sportów
− zbiory płodów rolnych,
− przetwórstwo owocowo-warzywne, itp.
Statystyczna analiza wahań sezonowych polega na pomiarze natężenia i kierunku fluktuacji sezonowych w poszczególnych podokresach składających się na roczny cykl tych wahań. Sposób postępowania przy analizie wahań sezonowych zależy od dwóch czynników:
typu modelu szeregu czasowego (addytywny lub multiplikatywny),
występowania (bądź nie występowania) w szeregu czasowym tendencji rozwojowej.
Najczęściej stosowaną w tej analizie metodą jest metoda wskaźnikowa. Polega ona na wyznaczaniu dla poszczególnych faz cyklu wskaźników sezonowości.
Gdy amplitudy wahań badanego zjawiska (tj. różnice między rzeczywistymi wartościami tego zjawiska a odpowiadającymi im wartościami teoretycznymi uzyskanymi z modelu trendu) w analogicznych fazach cyklu są takie same (oczywiście w przybliżeniu) to mówimy o wahaniach bezwzględnie stałych. Jeśli natomiast amplitudy wahań zmieniają się mniej więcej w tym samym stosunku, to mówimy o wahaniach relatywnie stałych. W pierwszym przypadku do opisu kształtowania się badanego zjawiska w czasie używa się modelu addytywnego w drugim zaś (zdecydowanie częściej) multiplikatywnego.
Ogólnie biorąc proces analizy wahań sezonowych obejmuje następujące etapy:
prezentacja graficzna szeregu czasowego,
wyodrębnienie w szeregu czasowym trendu czyli tendencji rozwojowej.
Można przy tym zastosować metodę średnich ruchomych lub metodę analityczną.
(…)
… tej zmiennej na okres prognozowany Ti wyznaczamy następująco:
dla modelu addytywnego: dla modelu multiplikatywnego: Obie prognozy są prognozami punktowymi. W związku z tym, w celu zmniejszenia ryzyka prognostycznego można wprowadzić korektę obliczając wyrażenie:
gdzie:
− odchylenie standardowe składnika resztowego szeregu czasowego,
− wartości teoretyczne szeregu czasowego, przy czym:
lub W rezultacie takiego…
… w drugim zaś (zdecydowanie częściej) multiplikatywnego.
Ogólnie biorąc proces analizy wahań sezonowych obejmuje następujące etapy:
prezentacja graficzna szeregu czasowego,
wyodrębnienie w szeregu czasowym trendu czyli tendencji rozwojowej.
Można przy tym zastosować metodę średnich ruchomych lub metodę analityczną.
Szczególnie często jako aproksymantę trendu stosuje się funkcję liniową:
eliminacja trendu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)