Adolf Dygasiński (1839 - 1902): Po przeżyciach powstańczych Dygasiński poświęcił się pracy nauczycielskiej w domach szlacheckich. Przez pewien czas prowadził w Krakowie pensjonat dla synów ziemian galicyjskich uczących się w szkołach Krakowa. W toku tej pracy zgromadził sporo doświadczeń wychowawczych, którym po raz pierwszy dał wyraz w 1875 w cyklu artykułów Listy o naszym wychowaniu , zamieszczanych w liberalnym organie krakowskim „Szkice Społeczne i Literackie”. Po przeniesieniu się do Warszawy - wskutek konfliktów z konserwatywnym środowiskiem ówczesnego Krakowa - związał się z obozem pozytywistów warszawskich. W czasopismach warszawskich rozpoczął publikację licznych rozpraw poświeconych nowoczesnemu ruchowi pedagogicznemu. Dwa fakty wywarły decydujący wpływ na jego ideologię wychowawczą: postęp nowoczesnej wiedzy, zwłaszcza przyrodniczej, z której osiągnięciami wiązał również postęp społeczny, oraz klęska powstania styczniowego, która zbliżyła go do programu pracy u podstaw i pracy organicznej.
Podstawy swych poglądów pedagogicznych przedstawił w 1890 na łamach „Przeglądu Tygodniowego”, w rozprawie Wychowanie nowoczesne . Rozwinął je w szeregu późniejszych obszernych studiów - Chcenia, cele, zasady i czyny w wychowaniu (1881); Pierwsze nauczanie w domu i w szkole (1882); Rzut oka na genezę duszy ludzkiej (1884).
Przez wychowanie nowoczesne rozumiał wychowanie zaznajamiające z podstawami współczesnej wiedzy, przede wszystkim przyrodniczej. Należy rozwijać wszystkie strony osobowości wychowanka - „rozum, uczucie i wolę”. Celem wychowania jest kształcenie ludzi zdrowych, szczęśliwych i pożytecznych swemu gatunkowi. Cele te można osiągnąć nadając wychowaniu charakter utylitarny, wdrażając wychowanków do realnego pojmowania zadań życiowych, wyposażając w wiedzę użyteczną, pozwalającą osiągnąć zakreślone cele życiowe. Za cel najbardziej ogólny uważa „istnienie wśród danych warunków”. Żeby to osiągnąć trzeba się wyzbyć egzaltacji.
Wielkie znaczenie Dygasiński przywiązywał do powszechności kształcenia . Jedynie bowiem powszechne wykształcenie może „ugruntować oraz utrzymać wzajemne rozumienie się wszystkich członków społeczeństwa oraz ułatwić ich wspólne pożycie i wspólne działania”.
Ogromne zasługi położył w dziedzinie upowszechnienia w Polsce najnowszych kierunków europejskiej myśli pedagogicznej. On pierwszy spopularyzował u nas w obszernym studium poglądy czołowego przedstawiciela pedagogiki utylitarnej Herberta Spencera, upowszechnił podstawowe założenia psychologii Aleksandra Baina, przełożył na język polski Ogólne zasady pedagogiki Fryderyka Dittesa.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)