ZWIĄZEK PRZYCZYNOWO SKUTKOWY pomiędzy czynem a naruszeniem musi być związek przyczynowo- skutkowy ( przy przestępstwach skutkowych ).
Owo przypisanie skutku i związanie go z czynem, dokonuje się w dwóch płaszczyznach.
a) PRZYRODNICZEJ- badamy relacje między zachowaniem człowieka a zdarzeniami po nim następującymi, odwołując się do praw przyrody. Nauki przyrodnicze dostarczają nam bowiem wiedzy o przypisaniu określonemu zachowaniu człowieka określonego skutku. Nie wystarczy to jednak do odpowiedzialności karnej sprawcy.
b) NORMATYWNEJ- w tej płaszczyźnie dokonujemy przypisania skutku w oparciu o reguły odpowiedzialności karnej, w szczególności badamy, czy czyn sprawcy, który spowodował przyrodniczo jakieś zdarzenie, powodujący uszczerbek w dobru chronionym prawem, naruszał reguły postępowania z owym dobrem prawnym. Teorie związku przyczynowego:
a) TEORIA EKWIWALENCJI ( równowagi warunków składających się na przyczynę )
Wywodzi się od J. S. Milla. Zalożenia:
- każde zdarzenie ma swoją przyczynę,
- na przyczynę składa się nie jeden warunek, ale zespół warunków,
- wszystkie warunki tworzące przyczynę są równo warte ( ekwiwalentne ),
- zespół ekwiwalentnych warunków tworzących przyczynę poprzedza w czasie wydarzenia będące skutkiem owej przyczyny,
- zespół warunków ustalamy za pomocą testu sine qua non
- cofamy się myślą w czasie wstecz, od zdarzeń najbliższych skutkowi poczynając i pytamy, czy gdyby owo poprzedzające skutek zdarzenie nie nastąpiło, to czy nastąpiłby skutek?,
- jeżeli odpowiedź jest twierdzącą ( skutek by nastąpił )- to wniosek jest negatywny- zdarzenie nie jest warunkiem skutku,
- jeżeli odpowiedź nie jest przecząca ( skutek nie nastąpił ), gdyby wcześniej nie nastąpiło owo zdarzenie, to wtedy wniosek jest pozytywnym, owo zdarzenie jest warunkiem składającym się na przyczynę zaistnienia skutku.
Dochodzimy do warunku, który to warunek jest pierwszy- zależy to od wyznawanego światopoglądu będzie to prawybuch albo akt siedmiodniowego tworzenia. Krytycy zarzucają temu poglądowi tzw. paradoks nosa Kleopatry. Nie ulega wątpliwości, że zachowania Juliusza Cezara i Marka Antoniusza zdeterminowały bieg historii, a zachowania te były kierowane emocjami skierowanymi ku Kleopatrze. Czy emocje te kierowałyby zachowaniami Cezara i Antoniusza, gdyby Kleopatra miała inny nos. Dlatego teorię tę na potrzeby prawa karnego musimy ograniczyć.
Ograniczenie polega na cofaniu się od zdarzenia rozpatrywanego jako skutek, myślą w czasie od zdarzeń, które odpowiadają przyjmowanemu przez nas pojęciu czynu człowieka. Jeśli skutkiem jest śmierć człowieka, a śmierć poprzedzało uderzenie pioruna, to jego konstatacja pozostanie poza zainteresowaniem prawa karnego, bo uderzenie pioruna nie jest czynem człowieka ( choć Grecy uważaliby, że odpowiedzialność ponosi Zeus i Hefajstos ). Przy każdym czynie człowieka poprzedzającym skutek wszystkie te czyny, które umieścimy w katalogu warunków, mają taką samą moc sprawczą, są one względem siebie ekwiwalentne. Mimo teorii ograniczenia, że badamy tylko czyny poprzedzające skutek, to katalog owych warunków ekwiwalentnych może być dość duży.
(…)
… poprzedzającym skutek wszystkie te czyny, które umieścimy w katalogu warunków, mają taką samą moc sprawczą, są one względem siebie ekwiwalentne. Mimo teorii ograniczenia, że badamy tylko czyny poprzedzające skutek, to katalog owych warunków ekwiwalentnych może być dość duży.
Przykład: Jeśli rozpatrujemy skutek jakim jest uszczerbek na zdrowiu ofiary wypadku drogowego, która przechodziła przez jezdnię i została…
…- w naszych warunkach chodzi o naruszenie reguł staranności przez kierowcę czy oddanie strzału. Reklamowanie pojazdu przez sprzedawcę czy wydanie zezwolenia na broń, jeśli wnioskodawca spełniał określone warunki, nie było czynem zawinionym.
Inne kryterium- odwołanie się do kryterium społecznej szkodliwości, między nim a skutkiem występuje związek przyczynowo- skutkowy ( prof. Leszek Lerner z U. Warszawskiego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)