To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Zobowiązania Erga Omnes oraz Accio Popularis
Zobowiązanie jest to stosunek prawny w którym wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia pewnego świadczenia, dłużnik zaś powinien to świadczenie spełnić. Zobowiązanie może wynikać z różnych źródeł: z normy zawartej w umowie, z normy zwyczajowej, ze zdarzenia polegającego na wykonaniu szkody. Zasadą jest, że uprawnionym w ramach stosunku zobowiązaniowego jest określony podmiot albo grupa określonych podmiotów (zobowiązanie Inter Partes, tzn. pomiędzy stronami). Znaczy to, że jedynie podmiot uprawniony może domagać się od zobowiązanego określonego zachowania np. występując do sądu czy też stosując retorsję lub środki odwetowe.
Sprawa incydentu w ambasadzie hiszpańskiej w Gwatemali, 1980 rok
Normą powszechnego prawa zwyczajowego jest, że pomieszczenia misji dyplomatycznej są nietykalne. Znaczy to m. in. że władze państwa przyjmującego nie mogą (w żadnym przypadku) wkroczyć na teren misji dyplomatycznej bez zgody jej szefa. Po zajęciu pomieszczeń ambasady hiszpańskiej w Gwatemali przez terrorystów, władze Gwatemali podjęły decyzję (wbrew woli szefa misji) o odbiciu zakładników. 39 osób (w tym członków misji dyplomatycznej) zginęło. Hiszpania zerwała stosunki dyplomatyczne z Gwatemalą.
Zauważmy, że na podstawie normy „ogólnej” normy (tzn. odnoszonej do wszystkich podmiotów nią związanych) prawa zwyczajowego dotyczącej nietykalności pomieszczeń misji dyplomatycznej powstaje szereg zobowiązań inter partes. Jednym z nich jest zobowiązanie Gwatemali do, by nie naruszała nietykalności misji hiszpańskiej zlokalizowanej na swym terytorium. Uprawnionym („wierzycielem”) jest Hiszpania (i tylko ona może żądać od Gwatemali, by ta nie naruszała nietykalności pomieszczeń jej misji). Zobowiązanym zaś („dłużnikiem”) jest Gwatemala.
Wyjątkiem od tej zasady są zobowiązania Erga Omnes - są to zobowiązania państwa wobec całej SM. Każdy członek SM jest uprawniony do domagania się od zobowiązanego aby swoje obowiązki wykonywał. Wobec tego każdy członek SM może stosować retorsję oraz środki odwetowe wobec naruszyciela.
Przykład dotyczący sytuacji w Kosowie
W 1998 roku, w związku z dopuszczaniem się przez Federacyjną Republikę Jugosławii rażącego naruszania praw ludności albańskiej w Kosowie (tzw. czystki etniczne, czyli masowe przesiedlenia), Wspólnota Europejska podjęła decyzję o zawieszeniu połączeń lotniczych między FRJ a państwami członkowskimi, a także o zamrożeniu aktywów FRJ na terytoriach państw członkowskich. Środki te miały skłonić FRJ do przestrzegania praw człowieka w Kosowie. MTS w orzeczeniu w sprawie Barcelona Traction podał pewne przykłady norm ius cogens:
Przykłady zobowiązań erga omnes
(…)
… się pod protektoratem niemieckim.
Po zakończeniu I wojny światowej terytorium to zostało objęte systemem mandatowym Ligi Narodów. System mandatowy na tym polegał, że społeczności, ludy i terytoria, które ze względu na swój stopień rozwoju nie były jeszcze w stanie funkcjonować jako niepodległe państwa, poddane zostały „świętemu powiernictwu” (jak to ujęto w pakcie Ligi Narodów) cywilizacji. Afryka Południowo-Zachodnia…
…] gwarancji w interesie ludności tubylczej”. Mandatariuszem w stosunku do Afryki Południowo-Zachodniej została Unia Południowo-Afrykańska (późniejsza RPA). Mandat typu C nadawał państwu-mandatariuszowi pełną swobodę w zakresie administracji i ustawodawstwa na terytorium mandatowym; terytorium to stanowiło integralną części tego państwa. Państwo-mandatariusz miało obowiązek popierania dobrobytu materialnego i moralnego oraz postępu społecznego tubylców, zakazania handlu niewolnikami i pracy przymusowej, zakazania dostarczania tubylcom napojów upajających. Nie wolno było tworzyć baz wojskowych i morskich, kształcić wojskowo tubylców w celach innych, niż policji wewnętrznej i ochrony terytorium.
Po zakończeniu II wojny światowej system mandatowy Ligi Narodów powinien zostać zastąpiony systemem powierniczym ONZ…
… te mogły wystąpić przed MTS przeciwko RPA, zakładając, że:
zakaz stosowania polityki segregacji rasowej ma charakter erga omnes, „święte powiernictwo” (tj. system mandatowy) zostało ustanowione w istocie w interesie całej społeczności międzynarodowej (nie zaś wyłącznie w interesie ludności Afryki Południowo-Zachodniej)?
MTS stwierdził, co następuje: „[chcąc rozpatrzyć merytorycznie skargę Liberii…
…, a także o zamrożeniu aktywów FRJ na terytoriach państw członkowskich. Środki te miały skłonić FRJ do przestrzegania praw człowieka w Kosowie. MTS w orzeczeniu w sprawie Barcelona Traction podał pewne przykłady norm ius cogens:
Przykłady zobowiązań erga omnes
zobowiązanie do niedokonywania agresji zbrojnej,
zobowiązanie do nieopuszczania się zbrodni ludobójstwa,
zobowiązanie do niepoddawania ludzi stanowi niewolnictwa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)