ZJAWISKA dezorganizujące i patologiczne w zakładzie pracy.
Źródła, rodzaje dezorganizacji i patologii społecznej.
Każdy zakład pracy będąc organizacją społeczna, a więc grupą zmierzającą do realizacji określonych celów w sposób zorganizowany, może być efektywny w swoim działaniu tylko wówczas, gdy funkcjonuje w warunkach tzw. porządku społecznego.
Porządek społeczny jest to pewien stan równowagi niezbędny do sprawnego i efektywnego przebiegu procesów życia społecznego danej organizacji. Jest to stan, w którym występują właściwie sposoby zarządzania ludźmi i różnymi środkami działania oraz normy i sankcje społeczne zapewniające spójność i sprawne funkcjonowanie jednostek i grup pracowniczych. Istota porządku społecznego w zakładzie pracy wynika z podmiotowego charakteru pracownika, który powinien być traktowany jako świadomy podmiot zmierzający do osiągnięcia celów, które wybiegają poza zreifikowane struktury.
Pracownik zatrudniony w zakładzie pracy świadomie dąży do zmiany jego porządku społecznego w taką organizację społeczna, która realizowałaby cele przez uruchomienie całego potencjału ludzkiego, ogólnie znanych sposobów działania, dostępnych środkami finansowymi, materiałowymi, technicznymi i technologicznymi.
W zakładzie pracy występuje jednak wiele zjawisk i procesów, które zakłócają porządek społeczny i zależnie od swojej siły i koncentracji mogą stać się przyczyną dezorganizacji i patologii społecznej. Najogólniej czynniki zakłócające prawidłowe funkcjonowanie zakładu pracy można ująć w trzy kategorie. Pierwsza z nich - to zakłócenia występujące w zakresie procesów technologicznych i organizacji pracy. Druga wiąże się z materialnym środowiskiem pracy, z jego funkcjonalnością, czyli dostosowaniem zarówno do potrzeb produkcyjnych, jak i higieny pracy. Trzecia kategoria to tzw. zjawiska i procesy patologii społecznej, czyli wszystko to, co dzieje się wśród ludzi zatrudnionych w zakładzie i jednocześnie ujemnie, szkodliwie wpływa na funkcjonowanie zakładu i oceniane jest jako złe i wykraczające poza ustalone, zobiektywizowane normy społeczne.
Analizując zjawiska dezorganizacji społecznej w zakładzie pracy, należy przede wszystkim trafnie odróżnić przyczyny skutków. Bez bowiem prawidłowego rozpoznania przyczyn nie możliwa jest likwidacja ich skutków. Przyczyny dezorganizacji i patologii społecznej mają swoje źródła w czynnikach społeczno - kulturowych, ekonomicznych, psychicznych, organizacyjnych, techniczno - technologicznych. Czynniki społeczno - kulturowe mogą stać się źródłem dezorganizacji, jeśli tworzą tzw. syndrom myślenia grupowego i metanormy nie sprzyjające realizacji celów i zadań organizacji społecznej danego zakładu pracy. Niebezpieczeństwo dezorganizacji wynikające z syndromu myślenia grupowego polega na tym, że decyzje podejmowane w jego wyniku są kolegialne i stwarzają prawdopodobieństwo wytworzenia się specyficznej normy kulturowej nakazującej wypowiadanie opinii popierających podjętą decyzję, a zarazem wstrzymanie się w wątpliwościami. Norma taka tworzy iluzję jednomyślności i jest funkcjonalna względem grupy tylko na krótką metę.
(…)
… ich życia w środowisku pracy i poza nim. Często łączy się to z lekceważeniem elementarnych zasad bezpieczeństwo ludzi i mienia oraz negatywnym oddziaływaniem wychowawczym na współobywateli.
W 1985 roku liczba wypadków przy pracy w statystyce Państwowej Inspekcji Pracy wynosiła 212,5 ty., Wskaźników zaś częstotliwości - 17,5, co oznacza, że co sześćdziesiąty pracownik uległ wypadkowi.
Według danych GUS…
… pracownika, a tylko 23,5% z powodu złej organizacji pracy. Tymczasem według danych Centralnego Instytutu Ochrony Pracy aż 39,2% wypadków wynika ze złej organizacji pracy, 32,2% z przyczyn technicznych, a tylko 24,5% z winy pracowników. Natomiast według danych Państwowej Inspekcji Pracy główne przyczyny wypadków przy pracy układają się następująco:
15 - 20 % - przyczyny techniczne wypadków
15 - 20…
…, dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego. Tak rozumiane „zdrowie” określa wiele warunków, współdeterminujących jego poziom. Z punktu widzenia socjologii pracy zajmiemy się tylko jednym z czynników determinujących zdrowie, tj. warunkami pracy - rozumianymi jako całokształt stanów i stosunków rzeczy występujących w zakładzie pracy, w szczególności na określonym stanowisku pracy. Wynika…
… w postaci toksycznie lub uczulająco działających gazów, pyłów, pary, na przykład tlenki siarki i azotanów, węglowodany, herbicydy, detergenty, dodatki do żywności
Czynniki mechaniczne, do których zaliczamy wibracje, hałas, infra, - ultradźwięki
Czynniki biologiczne, związane z zachowaniem równowagi ekosystemów roślinnych, zwierzęcych itp. a oznaczające zagrożenia ze strony insektów, bakterii, wirusów…
… i poziom str. 245
J. Zieleniewski, Organizacja zespołów ludzkich. Wstęp do teorii organizacji i kierowania, Warszawa 1982 r.
W. Iżyk str. 38 - 39 R. Kowalczuk, T. Sieczyński, Psychologia i socjologia pracy, Warszawa 1982 str. 234
J. Sztumski. Socjologia pracy w zarysie. Warszawa 1981
Z. Rummel - Syska, Konflikty organizacyjne, Ujęcie mikrospołeczne, Warszawa 1990
J. Sztumski
Charakterystyka strajku…
… organizacyjnego może być dowolność interpretacyjna, niewłaściwe zastosowanie reguł, rytualizm, przestrzeganie przepisów bez względu na ujemne następstwa. Szczegółowa analiza innych (technicznych, technologicznych, ekonomicznych) najczęściej występujących i najbardziej typowych źródeł dezorganizacji pracy zakładu wykracza poza zakres socjologii, do której należą w tym względzie studia nad społecznymi skutkami…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)