Zależności pokarmowe ekosystemu
Jak już wspominałam życie w ekosystemie to nieustający wyścig zbrojeń i doskonalenie sztuki przetrwania. Dla świata roślin konkurencja dotyczy głównie dostępu do światła, wody i składników mineralnych zawartych w glebie a więc również o miejsce, ale także doskonalenie metod przyciągania zapylaczy. Dla zwierząt to walka o pokarm, wodę, terytorium bytowania i ochrona potomstwa.
Jednak nie zawsze relacje w biocenozie mają charakter walki pomiędzy organizmami. Wyróżniamy trzy typy oddziaływań pokarmowych: dodatnie (nieantagonistyczne: komensalizm, protokooperacja, mutualizm), ujemne (antagonistyczne: amensalizm, konkurencja, drapieżnictwo i pasożytnictwo) i obojętne (neutralizm). Ten ostatni typ interakcji polega na tym, że nie występuje wzajemne oddziaływanie pomiędzy gatunkami, żadna populacja nie podlega wpływom drugiej.
Oddziaływania nieantagonistyczne
Komensalizm: W takim układzie jeden organizm (komensal) czerpie korzyści z życia w zespole z innym (gospodarzem) nie przynosząc drugiemu ani szkody ani korzyści.
Wśród mikroorganizmów komensalizm polega na tworzeniu przez jednego ze współmieszkańców ekosystemu substancji wzrostowych, np. witamin, stymulujących wzrost partnerów, rozkładzie lub wykorzystywaniu w środowisku substancji hamujących wzrost partnerów a także na przeprowadzeniu przez jednego z drobnoustrojów substratów pokarmowych, nieprzyswajalnych przez partnera, w produkty, które już może wykorzystać jako składniki odżywcze. W środowiskach naturalnych, szczególnie w wodzie i glebie, ten rodzaj zależności jest dość powszechny i najczęściej polega na rozkładzie sacharydów lub białek do produktów łatwo przyswajalnych przez partnerów. Mikroorganizmy glebowe, niezdolne do wykorzystania takich sacharydów roślinnych, jak celuloza czy hemicelulozy są zależne od grzybów wydzielających do środowiska enzymy hydrolityczne, rozkładające te substraty; podobnie niektóre mikroorganizmy zdolne tylko do wykorzystywania aminokwasów jako źródła azotu mogą rozwijać się w środowiskach białkowych jedynie z mikroorganizmami o uzdolnieniach proteolitycznych. Zależności komensalne obserwuje się również w mleku pomiędzy drożdżami nie wykorzystującymi laktozy jako źródła węgla i bakteriami mlekowymi. Komensalizm może polegać na zależnościach pokarmowych ale również na udzielaniu schronienia komensalowi, udostępnienia dogodnego miejsca bytowania, transportu.
Przykładem komensalizmu pokarmowego może być układ pomiędzy pewnym gatunkiem rybika (Lepisma) a gatunkiem środkowoamerykańskich mrówek wędrownych. Owad ten żyje wśród mrówek, korzystając z pożywienia zdobywanego przez nie. Mrówki nie odnoszą z obecności rybika żadnych widocznych korzyści, ani nie ponoszą żadnych strat.
(…)
… korzyści. Jeden organizm oddziałuje na drugi pośrednio poprzez wytwarzanie związków, który w naturalny sposób uniemożliwia bądź hamuje wzrost drugiego organizmu. Związki te są najczęściej są wytwarzane na drodze metabolizmu wtórnego.
Między roślinami wyższymi część zależności amensalnych nazywa się allelopatią. Jedna z roślin wytwarza metabolit uniemozliwiający bądź hamujący wzrost drugiej. Przykładem allelopatii jest działanie orzecha włoskiego na niektóre rośliny jak zielne ziemniak, pomidor, niektóre zboża. Podobne działanie mają na siebie sosna i brzoza lub wrzos i dąb. Wiele mikroorganizmów jest znanych ze zdolności do produkcji antybiotyków; znajdziemy wśród nich nie tylko promieniowce, lecz również grzyby czy bakterie właściwe. Antybiotyki są bardzo silnymi substancjami antydrobnoustrojowymi…
…, pijawki (u zwierząt), jemioła, kanianka, huba (u roślin). Pasożyty wewnętrzne swój cykl rozwojowy lub jego fazę mogą przeprowadzić tylko wewnątrz organizmu żywiciela, prowadzi to do zmian w budowie pasożyta (zanikanie niektórych narządów, utrata zdolności syntezy niektórych związków np. u bakterii). Przykładami takich pasożytów mogą być: wirusy, tasiemce, robaki, przywry, nicienie, bakterie: prątki…
… mikrobiologicznego z organizmami wyższymi. Szczególne znaczenie ekonomiczne ma symbioza pomiędzy roślinami motylkowymi i bakteriami z rodzajów Rhizobium i Bradyrhizobium. Podobne stosunki łączą drzewa i krzewy, np. olchę z promieniowcami. Rośliny te nie wytwarzają jednak brodawek korzeniowych.
Specyficznym rodzajem mutualizmu jest mikoryza, polega ona na współpracy pomiędzy grzybami kapeluszowymi a korzeniami…
… gruźlicy, dwoinka rzeżączki, pałeczki czerwonki, u roślin bakterie wywołujące niektóre choroby taki jak czarna zgnilizna kapusty, zgorzel jabłoni, wiele wirusów chorobotwórczych. Również wiele grzybów strzępkowych i drożdżaków może występować w formach pasożytniczych np. drożdże z rodzaju Candida sp., grzyby strzępkowe z rodzaju Aspergillus sp., Fusarium sp. i inne.
Rozwój pasożyta prowadzi często…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)