Zakłócenia jako źródła stresu *Zakłócenia są to takie sytuacje, w których działają jakieś okoliczności szczegółowe zmuszające człowieka do zwiększonego wysiłku (braki podmiotowe lub przedmiotowe).
*Niezawodność człowieka to zdolność człowieka do utrzymania sprawności w pracy na określonym poziomie i w ciągu określonego odcinka czasu (Niebylicyn).
Czynniki zakłócające funkcjonowanie człowieka:
Czynniki związane z naturalnym środowiskiem (klimat, krajobraz itp.) życia lub technologiczno- konstrukcyjne warunki pracy (hałas, wibracje, mikroklimat itd.)
Zasoby własne (wykształcenie, przeszkolenie itp.)
Czynniki konstytucjonalno - osobowościowe (fizjologiczne podłoże jednostki, cechy intelektu, charakteru)
Klasy sytuacji utrudnienia:
Sytuacja konfliktowa (wybór jednej z dwóch przeciwstawnych, ale jednakowo ważnych i możliwych decyzji; brak przesłanek, że jedna decyzja będzie lepsza niż druga)
Nieoczekiwany rezultat działania (uzyskanie efektu przeciwstawnego do zamierzonego)
Sytuacja deficytu czasu i informacji (brak informacji, konieczność podjęcia trafnej decyzji, określony czas)
Sytuacja nieokreśloności (nieprawidłowa ocena przeciwstawnych sygnałów awaryjnych i zastosowanie tej oceny w działaniu) Brecke stworzył teoretyczny model stresu: związek między obiektywną poznawczą złożonością sytuacji (P), jej nieokreślonością (N), deficytem czasu © a stresem związanym z subiektywną oceną trudności zadania (D).
Zagrożenie jako źródło stresu *Zagrożenie to sytuacja, w której występuje zwiększone prawdopodobieństwo wypadku, uszkodzenia ciała, strat materialnych lub moralnych (naruszenie określonej wartości).
Stres zagrożenia nie musi odzwierciedlać faktycznego zagrożenia, może też wystąpić, gdy antycypujemy zagrożenie.
Psychologia ekologiczna jako dziedzina zajmująca się zagrożeniami cywilizacyjnymi, stresem psychiczny w sytuacji kryzysu ekologicznego. Wg. Bieli psychologia ekologiczna to dyscyplina psychologiczna, która pozostaje w nurcie badań sozologicznych, bada psychologiczne uwarunkowania oraz konsekwencje przeobrażeń industrialno-ekologicznych mając na względzie stworzenie podstaw ochrony przyrody jako naturalnego środowiska człowieka.
Badania Bieli: zagrożenie psychologiczne wzrasta wraz ze wzrostem świadomości działania szkodliwych czynników środowiska.
Badania Terelaka: antycypowane zagrożenie jest większe niż rzeczywiste (badanie polarników w drodze na Antarktydę).
Zagrożenia społeczne - rywalizacja, permanentna ocena itp.
Zagrożenie, zwłaszcza chroniczne, wielu wartości lub systemów wartości wywołuje w człowieku choroby psychosomatyczne, psychonerwice a nawet psychozy.
(…)
…, izolacja kulturowa)
Zakłady penitencjarne - deprywacja jako kara moralna (wieloletnie uwięzienie prowadzi do deprywacji osobowości)
Deprywacja - izolacja przypadkowa (nieoczekiwana)
Katastrofy górnicze (zaburzenia zachowania, panika, klaustrofobia, załamanie)
„penthouse” (im dłużej trwa taka izolacja tym gorzej)
Schrony (gdy nie możliwe jest realizowanie jakichś zadań tym trudniej znieść sytuację deprywacji)
Deprywacja - izolacja zadaniowa (sytuacje dobrowolnie wybrane)
Ekspedycje speleologiczne i wyprawy wysokogórskie (zamknięcie, dyskomfort związany z ekwipunkiem i warunkami klimatycznymi, ciemność); (wysokość i przestrzeń, ważna osobowość pro- społeczna)
Statki dalekomorskie (szczególnie agresja)
Okręty podwodne i kapsuły podmorskie (zaburzenia nastrojów, snu i apetytu, obniżona sprawność działania)
Ekspedycje polarne (izolacja antarktyczna; deprywacja percepcyjna, monotonia, uwięzienie, deprywacja informacji oraz potrzeb)
Statki kosmiczne i stacje orbitalne (obniżenie nastroju, zmiana preferencji smakowych, estetycznych, emocjonalnych, stres interpersonalny)
! Potrzeba stymulacji jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka, jej ograniczenie jest przyczyną stresu psychologicznego…
… (komora dźwiękoszczelna, ale nie odizolowana całkowicie od bodźców)
Izolacja socjalna - separacja od środowiska, do którego człowiek był przystosowany (separacja od gratyfikacji, informacji, komunikacji interpersonalnej)
Uwięzienie (upokorzenie, nie wiąże się z zadaniowym charakterem działania)
! zarówno z sytuacji deprywacji sensorycznej jak i w sytuacji izolacji socjalnej występuje względne…
…) i „optymalny” (związany z zadaniem) poziom aktywacji i stymulacji.
Normalny poziom aktywacji związany jest z rytmem okołodobowym!
Model wzajemnej regulacji poziomów stymulacji wg. Terelaka:
Bodźce fizyczne przepływają ze środowiska do poszczególnych receptorów, w których zmieniane są na sygnały oraz są modyfikowane przez blok analizy wartości znaczeniowej bodźca
Sygnał wychodzący z bloku analizy wartości…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)