Prof. Janusz Świerkocki
Teorie Handlu Międzynarodowego
Wykład I – Zagadnienia wstępne
Co to jest handel międzynarodowy (HMN)?
HMN to rodzaj wymiany. Istnieje wiele definicji tego zjawiska. Legendarny już (na szczęście) dr E.
Karasiński preferował następującą: HMN to przepływ towarów i usług przez granice celne państwa.
Jest ona jednak niedoskonała, gdyż nie oddaje istoty procesu handlu. Dziś jest bowiem coraz mniej
granic celnych – np. w UE teoretycznie nie ma ich już w ogóle. M.in. w związku z tym faktem handel
między pastwami członkowskimi UE jest określany mianami wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
(WDT) i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT). Terminologia UE nie zna pojęcia HMN
wewnątrz wspólnoty.
Inne definicje udowadniają, że HMN ma miejsce wówczas, gdy rozliczenie transakcji kupna-sprzedaży
następuje w co najmniej dwóch różnych walutach. Również i takie definiowanie nie jest dziś
najwłaściwsze. Np. w ramach strefy euro, zgodnie z tą definicją HMN nie zachodzi. Nie można również
uznać za HMN transakcji miedzy podmiotami krajowymi rozliczonej w obcej walucie.
Niejednokrotnie można się spotkać z podejściem, które stwierdza, że HMN zachodzi wówczas, gdy
rezydenci jednego kraju dokonują wymiany towarów lub usług z rezydentami innego kraju lub w innym
kraju. Jest to definicja forsowana przez ekonomistów z USA. Kraj ten charakteryzuje się permanentnie
ujemnym saldem bilansu płatniczego. Amerykanie więcej importują niż sprzedają za granicę. W
związku z tym niektórzy ekonomiści z Ameryki Północnej popierają następującą tezę. Otóż wiele
Korporacji Transnarodowych, które pochodzą z USA dokonuje bardzo dużych bezpośrednich inwestycji
zagranicznych (BIZ). W ich efekcie towary amerykańskich firm powstają poza granicami USA i są
sprzedawane w kraju wytworzenia lub dalej eksportowane do krajów sąsiednich kraju filii. W związku
z tym, ta „zagraniczna produkcja” amerykańskich KTN sprzedawana poza granicami Stanów powinna
być wliczana do wolumenu eksportu USA. Np. Fabryka Forda w RFN produkuje samochody osobowe,
które następnie są sprzedawane w wielu krajach Europy. W takiej sytuacji cześć amerykańskich
ekonomistów chciałaby, aby eksport fordów z Niemiec został wliczony do eksportu USA.
W obliczu powyższego najbardziej trafną definicją HMN wydaje się jego określenie jako ruchu
towarów i usług przez granice polityczne państw. Jest to wyczerpująca definicja, gdyż pozwala na
zaliczenie do HMN transakcji dokonywanych między krajami UE i strefy euro (EMU).
Wniosek z tego wszystkiego jest taki, że HMN w procesie historycznym zmienia się. Powstają jego
nowe formy (np. handel produktami zaopatrzeniowymi). Dochodzi do dywersyfikacji handlu.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)