ZAGADNIENIA WSTĘPNE
Prawo międzynarodowe publiczne - skąd „publiczne”?
Prawo międzynarodowe prywatne - ustawa krajowa, która wskazuje, prawo którego państwa
ma zastosować sąd, rozstrzygając sprawę z udziałem „elementu obcego” (np. spadek po
cudzoziemcu, umowa wykonywana za granicą).
Prawo międzynarodowe publiczne jest to zbiór norm regulujących stosunki zachodzące w społeczności międzynarodowej.
Prawo międzynarodowe publiczne jest to więc prawo społeczności międzynarodowej. Chcąc zatem wyjaśnić, czym jest prawo międzynarodowe i jak ono funkcjonuje, należy rozpocząć od przedstawienia szczególnych cech „środowiska”, w jakim to prawo tworzy się i jest stosowane. Tym „środowiskiem” jest społeczność międzynarodowa.
Czym jest zatem społeczność międzynarodowa?
Wskazać można dwa wyjaśnienia terminu „społeczność międzynarodowa”:
1. Społeczność międzynarodowa sensu stricte to podmioty prawa międzynarodowego,
czyli podmioty, którym na gruncie prawa międzynarodowego przysługują określone
prawa i na których ciążą określone zobowiązania. W chwili obecnej podmiotowość
prawnomiędzynarodowa przysługuje:
· Państwom - zauważmy, że państwo to podmiot, który składa się z trzech
elementów - określonego terytorium lądowego, stałej ludności zamieszkującej to
terytorium oraz suwerennej (efektywnej) władzy. Od początku tworzenia się
prawa międzynarodowego to państwa były (i są nadal) najważniejszym aktorem
na międzynarodowej scenie.
· Rządowym organizacjom międzynarodowym - Intergovernmental Organizations [IGO's], np. ONZ, Rada Europy, NATO, WTO. Rządowe organizacje międzynarodowe to organizacje międzypaństwowe, które spełniają łącznie następujące warunki:
a) zrzeszają państwa oraz inne podmioty prawa międzynarodowego,
b) ustanowione zostały na podstawie umowy międzynarodowej (traktatu),
c) rządzą się prawem międzynarodowym.
Państwa i rządowe organizacje międzynarodowe są jednocześnie głównymi (ale nie jedynymi) adresatami norm prawa międzynarodowego. Znaczy to, że prawo międzynarodowe kształtuje przede wszystkim ich sferę praw i obowiązków, tzn. np.: określa sposób traktowania przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych, dopuszczalność użycia siły zbrojnej w relacjach między państwami, zasady zawierania i stosowania umów międzynarodowych, kształtuje zasady odpowiedzialności za czyny bezprawne.
2. Społeczność międzynarodowa sensu largo to wszystkie podmioty, które uczestniczą w
stosunkach międzynarodowych, niezależnie od tego, czy posiadają one podmiotowość międzynarodowoprawną, czy też nie. Obok więc państw i rządowych organizacji międzynarodowych do społeczności międzynarodowej sensu largo zaliczamy:
(…)
… do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka czy Komitetu Praw Człowieka ONZ). Prawo
międzynarodowe nie ogranicza się jednak do przyznawania osobom fizycznym pewnych praw. Określa także np. zasady ponoszenia przez nie odpowiedzialności karnej przed międzynarodowymi trybunałami karnymi w związku z popełnieniem: ludobójstwa, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, terroryzmu. Niektóre normy prawa…
…, niezależnie od tego, czy posiadają one podmiotowość międzynarodowoprawną, czy też nie. Obok więc państw i rządowych organizacji międzynarodowych do społeczności międzynarodowej sensu largo zaliczamy:
· Pozarządowe organizacje międzynarodowe - Nongovernmental Organizations
[NGO's], np. FIFA, UEFA, Międzynarodowa Federacja Czerwonego Krzyża i
Czerwonego Półksiężyca, Amnesty International, które tworzone są głównie przez
podmioty prywatne (np. osoby fizyczne, stowarzyszenia) oraz ustanowione
zostały w formie przewidzianej przez prawo krajowe (np. w formie
stowarzyszenia prawa polskiego, szwajcarskiego etc.); podstawą prawną ich
działania nie jest umowa międzynarodowa, a co za tym idzie, NGO's rządzą się
prawem krajowym (np. Amnesty International, jako spółka prawa angielskiego,
działa wedle prawa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)