To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Zagadnienia bardzo ważne w deklinacji rzeczowników:
I. Przekształcenie się deklinacji prasłowiańskich (opartych na tzw. morfemach tematycznych) w deklinacje polskie (podstawowe kryterium podziału: rodzaj gramatyczny + kryteria poboczne: znaczenia rzeczownika + rodzaj wygłosowej głoski tematu (dającej podział na rzecz. o odmianie miękkotematowej i twardotematowej). 5 deklinacji psł. (wraz z podtypami: 11 typów deklinacyjnych: -o-, -jo-, ŭ-, -a-, -ja-, -i-, -ū-, -(e)n-, -(e)s-, -(ę)t-, -(e)r-) podstawowe deklinacje rodzajowe polskie: męska (męskoosobowa, męskożywotna, męskonieżywotna), żeńska, nijaka + deklinacja mieszana
Budowa dwudzielna wyrazu w języku prasłowiańskim i polskim (tylko w pie. trójdzielna: rdzeń + morfem tematyczny + końcówka)
Podział na: temat fleksyjny + końcówka fleksyjna (prasłowiańszczyzna i polszczyzna)
Przykład:
pol. rok-Ø psł. rok-ъ temat końcówka temat końcówka
fleksyjny fleksyjna fleksyjny fleksyjna
II. Rozwój kategorii żywotności (przyczyny, chronologia, rezultaty).
III. Rozwój kategorii męskoosobowości (istota, chronologia, rezultaty).
IV. Demorfologizacja rodzaju (przykłady, istota procesu).
V. Objaśnienia staropolskich form fleksyjnych rzeczowników.
Przykłady:
Na początce Bog stworzył niebo i ziemię.
w Bodze moja nadzieja
i do luda jego
ku głosu Syna Bożego
dziecięci na głowę włożył
nauczał byl swe święte apostoły
ptacy (ptakowie) śpiewają
z włosy złotymi, skrzydły białymi
w grzeszech zapieklony
na obłokoch, na obłocech
do studnie
rybam morskim
Przykład opisu:
początc-e (psł. *počętъc-ě c), dziś: początk-u (końc. -u, która nie palatalizowała)
VI. Objaśnienia dzisiejszych form nieregularnych i wyjątkowych w deklinacji rzeczowników, np. wyjść za mąż, siąść na koń - dawny B.lp.rzecz. żywotnych = M.lp.
we Włosz-ech, w Niemcz-ech
panu, bratu, ojcu koń-mi, dłoń-mi
woł-u, bawoł-u
braci-a, księż-a
przed laty, dawnymi czasy, innymi słowy
ręce, oczy, uszy, rękoma (ślady liczby podwójnej)
Przykład opisu:
siąść na koń - koń - rzecz. żywotny, dawna dekl. -jo-, w tym połączeniu zachowany dawny B.lp.rzecz. żywotnych = M.lp., dziś forma regularna siąść na konia (B.lp. rzecz. żyw. = D.lp.)
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)