To są dodatkowe ćwiczenia z fleksji historycznej. Część ćwiczeń została natomiast zamieszczona bezpośrednio po wykładach. Zachęcam do ich przejrzenia. Ćwiczenia z fleksji historycznej języka polskiego 1. Objaśnij współczesne formy fleksyjne:
a) nodze, nóżce, ręce, wardze, musze
b) nogi, matki
c) kocie, cudzie.
Jaka może być charakterystyka fleksyjna tych form? Czy są to formy jednoznaczne, czy wieloznaczne? Czy występujące w nich końcówki fleksyjne są odziedziczone, czy innowacyjne? 2. Podziel podane współczesne formy M. lmn. na męskoosobowe i męskorzeczowe i omów ich wykładniki fleksyjne.
grzesznicy, wrogowie, synowie, chłopcy, ojcowie, syny, biskupi, chłopi, chłopy, biskupy, grzeszniki, wrogi.
Czy wszystkie formy mos. mają odpowiedniki mrzecz.? 3. Objaśnij pochodzenie współczesnych rzeczownikowych form fleksyjnych:
a) przed laty
b) noży, pasterzy
c) książęta
d) siąść na koń
e) na Węgrzech
f) lasami, polami, żonami.
Które formy są regularne, a które nieregularne, wyjątkowe w systemie gramatycznym?
4. Przedstaw pochodzenie poniższych form:
a) robiłem
b) oschły (człowiek)
c) boso
d) zdrów
e) po prostu
5. Które z poniższych form staropolskich zanikły w związku z ukształtowaniem się kategorii męskoosobowości?
na święty Michał, wróblowie, na początce, w zamętce, języcy, ta dobra słowa, z dusze, o wrodzech; w Bodze, z dusze, psi, ta miła lata, na święty Jan, wielorybowie, od krwie, w grzeszech. 6. Objaśnij podane wyżej w ćw. 5 formy staropolskie. Wzór:
w grzesze - Msc. lp. rzecz. m., dekl. psł. -o-tematowa, końc. stp. -e odziedziczona z psł. -ě2, sam., która wywoływała palatalizację II, stąd *grěxě2 *grěšě2 stp. grzesze; nwpol. grzechu - końc. -u z tematów -ŭ, która nie powodowała palatalizacji (i wywołanych nimi wymian spółgłoskowych). 7. Przedstaw na wybranych przykładach ewolucję czasu przeszłego złożonego w polszczyźnie.
8. Określ psł. przynależność rzeczowników: siostra, wół, stóg, owca, mysz, brew, susza, piwnica, niebo, siemię, miłość koń. Jaki typ odmiany: twardo- czy miękkotematowy dziś reprezentują? 9. Na podstawie fragmentu tekstu określ:
a) wytłuszczone formy fleksyjne rzeczowników (przypadek, liczba, rodzaj, dawna deklinacja, końcówka - odziedziczona (pierwotna) czy innowacyjna (wtórna);
b) wytłuszczone formy fleksyjne przymiotników (przypadek, liczba, rodzaj, dawny typ odmiany - prosta czy złożona);
(…)
… fragmencie „Kazań świętokrzyskich” [a) lub b)] objaśnij czasownikowe formy fleksyjne (w tym również imiesłowów):
a) Czcie się tako we księgach sądskich: anjeł, prawi, święty stąpi do Galaa ku synom izraelskim. (..) I zmowi to słowo: sam, prawi, przez mię przysiągł jeśm, iż wam chociał jeśm podać ziemię wrogow waszych, iżbyście ku jich bogom nie chodzili; togo jeście nie uczynili, ale potępiwszy Boga waszego…
… koniugacja);
d) objaśnij formę zaimka togo,
*e) zrekonstruuj podkreślone wyrazy i omów procesy fonetyczne, jakie w nich zaszły.
Święty Ewanjelista trojaki skutek znamienity pokazuje w tych we trzech krolech pogańskich: jich żądne krolewica dziewicą porodzonego pytanie; jich wierne księżyca pokojnego poznanie (..); a jich rychłe i szczodre krola mocnego odarowanie. Bo Pismo togo krolewica dziewicą porodzonego w trojakiem mieście Pisma nazywa krolem luda żydowskiego: w jego dziwnem narodzeni; w jego uciesznem wielikich cud czynieni; a w jego trudnem umęczeni. 10. O czym świadczą współczesne formy zaimkowe tego, temu zamiast stp. togo, tomu?
11. Objaśnij na przykładach proces demorfologizacji rodzaju w odmianie rzeczowników. 12. Objaśnij supletywizm w odmianie zaimka 3. osoby on, ona, ono. 13. Omów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (1)
d.bochniarz napisał(a):
2019-09-04 17:45:43
Szkoda, że nie ma odpowiedzi żeby sprawdzić