ZABÓR ROSYJSKI OŚWIATA I SZKOLNICTWO W KRÓLESTWIE POLSKIM PO UADKU POWSTANIA LISTOPADOWEGO: Po upadku powstania listopadowego Mikołaj I zastosował wobec Królestwa Polskiego szereg represji. W całym kraju wprowadzono okupację wojskową, władzę namiestnika powierzono gen. Paskiewiczowi, a wykonawczą oddano w ręce rosyjskich naczelników wojennych, carskiej żandarmerii i tajnej policji. W celu zachowania pozorów i zaspokojenia opinii publicznej Europy zachodniej, Mikołaj I nadal Królestwu Statut organiczny , który przyznawał mu autonomię, najwyższą władzę oddawał Radzie Administracyjnej, zapewniał mieszkańcom równość wobec prawa, wolność osobistą, wolność druku, gwarantował prawo do swobodnego posługiwania się językiem ojczystym. W rzeczywistości jednak carat nie miał zamiaru przestrzegać postanowień Statutu i łamał je dowolnie, zmierzając do stopniowego upodobnienia administracji Królestwa do urzędów rosyjskich. Zgodnie z manifestem Mikołaja Polacy mieli tworzyć jeden „naród” z innymi ludami wchodzącymi w skład imperium rosyjskiego.
Represje zastosowane wobec Królestwa Polskiego objęły również na polecenie cara dziedzinę oświaty i wychowania. Zamknięto : Uniwersytet Warszawski i Towarzystwo Przyjaciół Nauk, a ich zbiory wywieziono do Petersburga. Zlikwidowano również towarzystwa naukowe na prowincji, jak też Szkołę Przygotowawczą do Instytutu Politechnicznego, Instytut Agronomiczny w Marymoncie, Instytut Nauczycieli Elementarnych w Puławach. We wszystkich szkołach wojewódzkich rozwiązano te klasy, których uczniowie brali udział w powstaniu. Spośród nauczycieli usuwano wszystkich podejrzanych o nieprawomyślność i tych, którzy walczyli w szeregach powstańczych. Z uniwersytetów zagranicznych odwołano wszystkich studentów; zabroniono rodzicom wysyłania synów do szkół krakowskich.
Równocześnie powołany przez cara komitet pod przewodnictwem Nowosilcowa przygotował projekt nowej ustawy szkolnej, zatwierdzonej i ogłoszonej w 1833 r. pod nazwą tymczasowej. W paragrafach ustawy widać obawę nie tylko przed rewolucją, ale nawet przed najmniejszymi przejawami myśli o wolności i dążeniem do jakichkolwiek reform społecznych; łatwo tez dostrzec chorobliwą wprost niechęć cara i nieufność do każdego wykształconego człowieka. Ustawa z 1833 została oparta na zasadzie stanowości szkolnictwa. Podkreślała ona, że „celem ogólnym instytutów naukowych, jest dać młodzieży, obok moralnego jej ukształtowania, sposobność nabywania nauk stanowi jej najpotrzebniejszych”. Zgodnie z tymi wytycznymi instrukcja dla nauczycieli z 1834 r. pouczała ich, aby nie dążyli do rozszerzenia programu nauczania dla szkół elementarnych i powiatowych, gdyż ich wychowankowie nie są przeznaczeni do wyższych zadań w życiu. Ich rolę w społeczeństwie wyznacza stan, w którym się urodzili i w którym muszą pozostać. Ponieważ od urodzenia są predestynowani do pracy na roli lub w rzemiosłach i handlu, obszerniejsza wiedza jest dla nich całkowicie niepotrzebna, a nawet szkodliwa.
(…)
… potrzeby środków egzekucji administracyjnej. W miastach można było uzupełnić fundusz szkolny z kas miejskich. Przewidziana tez była pomoc państwa w wysokości 1/3 wydatków szkolnych, ale tej w praktyce nie udzielano, z wyjątkiem szkół w dobrach rządowych. W 1838 Komisja Rządowa Przychodów i Skarbu otrzymała polecenie wypłacić im zasiłki ze względu na to, że szerzyły wśród ludności polskiej znajomość języka…
… miastach szkoła dla dziewcząt miała program sześcioklasowy, zbliżony do gimnazjalnego.
Początki wychowania przedszkolnego:
Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności organizuje w 1838 Wydział Ochronny, który przystępuje niebawem do zakładania ochronek w najbiedniejszych dzielnicach miasta. Ochronki przyjmowały dzieci w wieku 3-7 lat wyłącznie rodziców pracujących i miały im zapewnić bezpłatnie opiekę…
…, w celu oczyszczenia szkół z niepożądanych elementów. Znikomą stosunkową liczbę nauczycieli dostarczało jedynie w kraju seminarium nauczycielskie w Łowiczu, którego program nauczania uzupełniono nowymi przedmiotami: językiem rosyjskim, historią Rosji i geografią. Władze jednak nie miały zaufania do tego zakładu. W 1836 wizytator stwierdził, że poziom nauczania seminarium jest zbyt wysoki w stosunku…
… zainteresowanie. Zaniepokoiło to władze i doprowadziło do nadania Kursom charakteru praktyczno-pedagogicznego oraz do zniesienia matematyczno-przyrodniczego kierunku studiów. Pozostawiony kierunek filologiczny trwał tylko jeden rok i obejmował: religię pedagogikę, języki: rosyjski starocerkiewny, polski, łaciński, niemiecki, historię i geografie powszechną Rosji, arytmetykę i geometrię. Kandydat wybierał te przedmioty, których zamierzał uczyć. Dla wszystkich obowiązkowe były religia, pedagogika, język rosyjski i starocerkiewny. Nauczycieli do wyższych klas gimnazjalnych kształciły uniwersytety: petersburski i moskiewski.
Reforma szkolnictwa z 1851:
Głównym jej celem było dalsze ograniczenie możliwości zdobywania średniego wykształcenia ogólnego oraz wyższego, jak tez zapobieganie szerzeniu się oświaty na wsi…
… to niechętnie. Szkoła na wsi była rzadkością.
Utrzymanie szkół elementarnych oparto na dobrowolnych ofiarach, których ludność często odmawiała. Powoływano się przy tym na znany reskrypt namiestnika Zajączka z 1821 r. Rada Administracyjna orzekła w 1834, że ofiara to w istocie składka obwiązująca, a dobrowolność odnosi się tylko do jej wysokości. Równocześnie upoważniła odpowiednie władze do stosowania w razie…
… zarówno do wykształcenia średniego, jak i wyższego. Tę reakcyjną politykę oświatową, rozpoczętą przez Mikołaja I w Rosji po wykryciu spisku dekabrystów, wprowadzono po upadku powstania listopadowego w Królestwie Polskim, uzupełniwszy ją nieśmiałymi początkowo poczynaniami rusyfikacyjnymi i uciskiem narodowym.
Szkolnictwo średnie obejmowało gimnazjum i szkoły powiatowe. W 1833 wprowadzono gimnazja 8…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)