ZAJĘCIA VII - Oświata na terenach zaboru rosyjskiego i pruskiego po 1830 roku. ZABÓR ROSYJSKI OŚWIATA I SZKOLNICTWO W KRÓLESTWIE POLSKIM PO UADKU POWSTANIA LISTOPADOWEGO: Po upadku powstania listopadowego Mikołaj I zastosował wobec Królestwa Polskiego szereg represji. W całym kraju wprowadzono okupację wojskową, władzę namiestnika powierzono gen. Paskiewiczowi, a wykonawczą oddano w ręce rosyjskich naczelników wojennych, carskiej żandarmerii i tajnej policji. W celu zachowania pozorów i zaspokojenia opinii publicznej Europy zachodniej, Mikołaj I nadal Królestwu Statut organiczny , który przyznawał mu autonomię, najwyższą władzę oddawał Radzie Administracyjnej, zapewniał mieszkańcom równość wobec prawa, wolność osobistą, wolność druku, gwarantował prawo do swobodnego posługiwania się językiem ojczystym. W rzeczywistości jednak carat nie miał zamiaru przestrzegać postanowień Statutu i łamał je dowolnie, zmierzając do stopniowego upodobnienia administracji Królestwa do urzędów rosyjskich. Zgodnie z manifestem Mikołaja Polacy mieli tworzyć jeden „naród” z innymi ludami wchodzącymi w skład imperium rosyjskiego.
Represje zastosowane wobec Królestwa Polskiego objęły również na polecenie cara dziedzinę oświaty i wychowania. Zamknięto : Uniwersytet Warszawski i Towarzystwo Przyjaciół Nauk, a ich zbiory wywieziono do Petersburga. Zlikwidowano również towarzystwa naukowe na prowincji, jak też Szkołę Przygotowawczą do Instytutu Politechnicznego, Instytut Agronomiczny w Marymoncie, Instytut Nauczycieli Elementarnych w Puławach. We wszystkich szkołach wojewódzkich rozwiązano te klasy, których uczniowie brali udział w powstaniu. Spośród nauczycieli usuwano wszystkich podejrzanych o nieprawomyślność i tych, którzy walczyli w szeregach powstańczych. Z uniwersytetów zagranicznych odwołano wszystkich studentów; zabroniono rodzicom wysyłania synów do szkół krakowskich.
Równocześnie powołany przez cara komitet pod przewodnictwem Nowosilcowa przygotował projekt nowej ustawy szkolnej, zatwierdzonej i ogłoszonej w 1833 r. pod nazwą tymczasowej. W paragrafach ustawy widać obawę nie tylko przed rewolucją, ale nawet przed najmniejszymi przejawami myśli o wolności i dążeniem do jakichkolwiek reform społecznych; łatwo tez dostrzec chorobliwą wprost niechęć cara i nieufność do każdego wykształconego człowieka.
Ustawa z 1833 została oparta na zasadzie stanowości szkolnictwa. Podkreślała ona, że „celem ogólnym instytutów naukowych, jest dać młodzieży, obok moralnego jej ukształtowania, sposobność nabywania nauk stanowi jej najpotrzebniejszych”. Zgodnie z tymi wytycznymi instrukcja dla nauczycieli z 1834 r. pouczała ich, aby nie dążyli do rozszerzenia programu nauczania dla szkół elementarnych i powiatowych, gdyż ich wychowankowie nie są przeznaczeni do wyższych zadań w życiu. Ich rolę w społeczeństwie wyznacza stan, w którym się urodzili i w którym muszą pozostać. Ponieważ od urodzenia są predestynowani do pracy na roli lub w rzemiosłach i handlu, obszerniejsza wiedza jest dla nich całkowicie niepotrzebna, a nawet szkodliwa.
(…)
… oraz zasad gospodarki kapitalistycznej w rolnictwie. Z tymi obydwoma odłamami postępowo-demokratycznej opinii współpracował nauczyciel, filozof i działacz polityczny Karol Libelt, związany z działającym na emigracji Towarzystwem Demokratycznym Polskim, a reprezentujący poglądy oraz interesy liberalnej szlachty i postępowej inteligencji burżuazyjnej. 1845 Pismo dla Nauczycieli Ludu i Ludu Polskiego będącym…
… cieszkowskiego w Królestwie Polskim. KAROL LIBELT:
1832 założenie w Paryżu Towarzystwa Demokratycznego Polskie. Potępiało uprzywilejowanie szlachty, przyrzekało zniesienie poddaństwa i pańszczyzny, obiecywało chłopom zniesienie pańszczyzny i poddaństwa, obiecywało chłopom bezpłatne uwłaszczenie, a własność indywidualna uznawało z podstawę stosunków społecznych. Założenia ideologiczne Towarzystwa Demokratycznego…
…, Kielcach i Radomiu.
ZABÓR PRUSKI SZKOLNICTWO I WYCHOWANIE W WIELKIM KSIĘSTWIE POZNAŃSKIM 1815-1845
1. Polityka oświatowa Prus w Poznańskiem:
Prusy zapewniły Polakom w Wielkim Księstwie Poznańskim poszanowanie ich kultury i narodowości, przyrzekły zachować ich prawo do posługiwania się językiem ojczystym w sprawach publicznych oraz dostęp do urzędów. Na straży tych zobowiązań władz stali liberałowie…
… wszystkich zaborów nadal żywe.
Jeszcze bardziej niechętny stosunek do oświaty ludowej w Wielkim Księstwie Poznańskim wykazywało katolickie duchowieństwo pod przewodnictwem kurii biskupiej. Trzymając się kurczowo średniowiecznych poglądów, że wszelkie poczynania oświatowe i każda szkoła powinny być podporządkowane kościołowi, kler poznański przeciwstawiał się wszystkim ideom demokratycznym i postępowym w wychowaniu…
… dokształcające poświęcone przeważnie metodyce nauczania. W 1924 w seminarium język wykładowy zastąpiono niemieckim. W Wielkim Księstwie Poznańskim z inicjatywy prywatnej powstawały wyższe szkoły żeńskie których poziom nie dorównywał męskim gimnazjom, ale przewyższał znacznie program szkół elementarnych. Największy nacisk kładły one na naukę języków nowożytnych polskiego, niemieckiego, francuskiego, włoskiego…
… się tylko do jej wysokości. Równocześnie upoważniła odpowiednie władze do stosowania w razie potrzeby środków egzekucji administracyjnej. W miastach można było uzupełnić fundusz szkolny z kas miejskich. Przewidziana tez była pomoc państwa w wysokości 1/3 wydatków szkolnych, ale tej w praktyce nie udzielano, z wyjątkiem szkół w dobrach rządowych. W 1838 Komisja Rządowa Przychodów i Skarbu otrzymała polecenie wypłacić…
…. We wszystkich jednak wyższych klasach tych szkół nauka odbywała się w języku niemieckim. W języku niemieckim odbywało się też nauczanie we wszystkich klasach seminarium nauczycielskich. Aby wzmocnić siły społeczeństwa polskiego i ułatwić mu w przyszłości walkę z rządem pruskim, postępowe szkoło szlacheckie i mieszczańskie rozpoczęły już w połowie lat trzydziestych XIX w. realizację programu tzw. pracy organicznej, który zmierzał do pogłębienia w szerokich masach społeczeństwa świadomości narodowej, do podniesienia ogólnego dobrobytu przez zwiększenie produkcji kapitalistycznej w wielkich miastach i w gospodarstwach bogatych chłopów oraz przez podniesienie poziomu oświaty ogólnej i zawodowej zarówno na wsi, jak i w miastach. Kierownictwo pracą organiczną wśród mieszczaństwa objął wybitny lekarz poznański, działający…
… była siedmioklasowa; w kilku innych większych miastach szkoła dla dziewcząt miała program sześcioklasowy, zbliżony do gimnazjalnego.
Początki wychowania przedszkolnego:
Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności organizuje w 1838 Wydział Ochronny, który przystępuje niebawem do zakładania ochronek w najbiedniejszych dzielnicach miasta. Ochronki przyjmowały dzieci w wieku 3-7 lat wyłącznie rodziców pracujących i miały…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)