To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ZABÓR PRUSKI SZKOLNICTWO I WYCHOWANIE W WIELKIM KSIĘSTWIE POZNAŃSKIM 1815-1845 1. Polityka oświatowa Prus w Poznańskiem: Prusy zapewniły Polakom w Wielkim Księstwie Poznańskim poszanowanie ich kultury i narodowości, przyrzekły zachować ich prawo do posługiwania się językiem ojczystym w sprawach publicznych oraz dostęp do urzędów. Na straży tych zobowiązań władz stali liberałowie, którzy szerzyli pogląd, że należy przynajmniej na jakiś czas pozwolić Polakom na narodowe wychowanie i posługiwanie się językiem ojczystym. Reprezentujący ich stanowisko minister oświaty, Altenstein , występował ostro przeciwko próbom germanizacji Polaków i dowodził, że każdy człowiek powinien zdobywać wiedzę tylko w swoim języku ojczystym.
Aby zbliżyć dzieci polskie do kultury niemieckiej, wprowadzono do wszystkich szkół nauczanie języka niemieckiego. Zarządzenie to jednak było w dużej mierze teoretyczne, ponieważ w Poznańskiem nie było nauczycieli znających ten język. W celu ich wykształcenia pruskie władze dokonały reorganizacji seminarium nauczycielskiego w Poznaniu., wprowadzając w nim nauczanie wszystkich przedmiotów w języku niemieckim. Języka polskiego używano niekiedy na lekcjach wyłącznie jako języka pomocniczego. Sytuacja szkolnictwa elementarnego: Niemal aż do 1848 szlachta poznańska przeciwstawiała się rozbudowie szkół elementarnych na wsi w obawie, że pozbawią one folwarki tanich, dziecięcych rąk do pracy oraz utrudnią jej znacznie wyzysk chłopa. Tradycyjne mniemanie, że znacznie łatwiej korzystać z chłopa analfabety aniżeli posiadającego choćby najniższy poziom wykształcenia, były wśród szlachty wszystkich zaborów nadal żywe.
Jeszcze bardziej niechętny stosunek do oświaty ludowej w Wielkim Księstwie Poznańskim wykazywało katolickie duchowieństwo pod przewodnictwem kurii biskupiej. Trzymając się kurczowo średniowiecznych poglądów, że wszelkie poczynania oświatowe i każda szkoła powinny być podporządkowane kościołowi, kler poznański przeciwstawiał się wszystkim ideom demokratycznym i postępowym w wychowaniu, zwalczał każdą bardziej śmiałą myśl społeczną i kulturalną, zniszczył oskarżeniami i doniesieniami do pruskich władz politycznych pierwsze czasopismo pedagogiczne na ziemiach polskich: Pismo dla Nauczycieli Ludu i Ludu Polskiego, podrywał opinię postępowego „Tygodnika Literackiego”. Przy pomocy tych swoistych środków próbował kler poznański zdobyć całkowitą władzę nad szkolnictwem elementarnym oraz nad kształceniem nauczycieli; dążył również do przepojenia duchem religijnym wszystkich przedmiotów nauczania i zwalczał wszystkimi dostępnymi środkami postulaty nauczycielstwa polskiego zastąpienia duchownych inspektorów szkolnych świeckimi. W 1841 liczba rekrutów-analfabetów dochodziła do 41%i była najwyższa w porównaniu z innymi prowincjami pruskimi. Aby chociaż częściowo zapobiec temu niepokojącemu zjawisku, władze pruskie zaczęły zarówno na wsiach, jak i w miastach zakładać
(…)
… oraz zasad gospodarki kapitalistycznej w rolnictwie. Z tymi obydwoma odłamami postępowo-demokratycznej opinii współpracował nauczyciel, filozof i działacz polityczny Karol Libelt, związany z działającym na emigracji Towarzystwem Demokratycznym Polskim, a reprezentujący poglądy oraz interesy liberalnej szlachty i postępowej inteligencji burżuazyjnej. 1845 Pismo dla Nauczycieli Ludu i Ludu Polskiego będącym…
…. We wszystkich jednak wyższych klasach tych szkół nauka odbywała się w języku niemieckim. W języku niemieckim odbywało się też nauczanie we wszystkich klasach seminarium nauczycielskich. Aby wzmocnić siły społeczeństwa polskiego i ułatwić mu w przyszłości walkę z rządem pruskim, postępowe szkoło szlacheckie i mieszczańskie rozpoczęły już w połowie lat trzydziestych XIX w. realizację programu tzw. pracy organicznej, który zmierzał do pogłębienia w szerokich masach społeczeństwa świadomości narodowej, do podniesienia ogólnego dobrobytu przez zwiększenie produkcji kapitalistycznej w wielkich miastach i w gospodarstwach bogatych chłopów oraz przez podniesienie poziomu oświaty ogólnej i zawodowej zarówno na wsi, jak i w miastach. Kierownictwo pracą organiczną wśród mieszczaństwa objął wybitny lekarz poznański, działający…
… w porozumieniu z postępową szlachtą i ugrupowaniem Czartoryskiego na emigracji, Karol Marcinkowski. Ideologie tego ruchu oraz programy propagowaly bardziej lub mniej wyraźne czasopisma: Przyjaciel Ludu, Szkółka Niedzielna, Tygodnik Literacki. Próbę realizacji podobnego programu wśród szlachty podjął Gustaw Potworowski, zmierzający do upowszechnienia wśród bogatego ziemiaństwa wiedzy przemysłowo rolniczej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)