WYPOWIEDZI OCENIAJĄCE I NORMY
Wypowiedź oceniająca
Ocena to aprobata, bądź dezaprobata. W tej wypowiedzi uzewnętrzniamy nasz stosunek do danego podmiotu lub przedmiotu, który uwzględnia wszelkie aspekty, naszą wiedzę, wiarę, nastawienie, a nawet fakt np. zdenerwowania naszego.
Deskrypcja
Jest to opis pozbawiony oceny. Mogą to być również wypowiedzi techniczne.
Typy ocen:
preferencyjna -gdy z co najmniej dwóch preferujemy co najmniej jeden element.
globalna -kiedy oceniamy, że czegoś jest więcej niż innego (np. Na świecie jest więcej wojen niż pokoju.).
Pochodnymi wypowiedzi oceniających mogą być równoważniki zdań: ach, och, ech, hura. Uwaga istnieją wypowiedzi pozornie deskryptywne, a de facto mające zabarwienie uczuciowe, a czasem nawet ocenę (np. do rasowego psa mówimy: „Ty kundlu”).
Istnieją wypowiedzi zwane optatywnymi, czyli życzeniowymi np. „Chciałbym, aby wszyscy zdali egzamin w pierwszym terminie”.
NORMY
Istnieją wówczas, gdy ktoś komuś coś nakazuje, lub zakazuje (normodawca i adresat).
Normy dzielimy na czyny:
1) nakazane, 2) zakazane, 3) fakultatywne, 4) dobrowolne, 5) dozwolone, 6) indyferentne, 7) opisujące obowiązek pozytywny lub negatywny.
PYTANIA I ODPOWIEDZI
Pytania -Nie są zdaniami w sensie logicznym. Zatem nie mają wartości logicznej. W zamian muszą zawierać tzw. partykułę pytającą: kto, kiedy, dlaczego, czy, którędy, gdzie.
Pytanie sugerujące to takie, które de facto zawierają odpowiedź np. „Czy oskarżony miał bliznę, czy nosił okulary?” Pytanie nie sugerujące np. „Jak wyglądał? Czy miał znaki szczególne?”
Odpowiedzi
I
-właściwe np. „Dokąd idziesz?” „Do kina”
-niewłaściwe np. „Dokąd idziesz? „Mam miejsca blisko ekranu”.
II.
Odpowiedzi całkowite
Odpowiedzi częściowe
W zeznaniach bardzo często uzyskujemy odpowiedzi częściowe np. „Kto napadł?” „Młody na starego”. Odp. całkowita: „Jacek Nowak urodzony...
UZASADNIANIE TWIERDZEŃ
bezpośrednie i pośrednie
Bezpośrednie to spostrzeżenia zmysłowe -eksplikatywne oraz introspekcyjne -wewnętrzne.
Obserwacja -wyróżniamy przypadkową (np. wypadek) i z zamiarem -jest to obserwacja doświadczalna, gdy spodziewam się zaistnienia faktu.
Wnioskowanie dedukcyjne. Prowadzimy je na podstawie przesłanek. Są to takie zdania, które powodują iż inne zdania uznajemy za prawdziwe lub fałszywe i wyciągamy stąd wniosek. Uwaga: Istnieją przesłanki entymatyczne, to te, których nie musimy wypowiadać bo są oczywiste np. „Jeśli dziś jest sobota, to jutro jest niedziela”.
(…)
… w np. „Właściciel nie może się sprzeciwieć użyciu, a nawet uszkodzeniu rzeczy (...), jeśli jest to konieczne do odwrócenia niebezpieczeństwa...” (Tonącemu na ratunek kradzioną łodzią)
lex retro non agit -Uniwersalna reguła, lecz często odstępstwa np. w prawie podatkowym. Przepis retroaktywny można wprowadzić, o ile z korzyścią dla podatnika. Uznaje się powszechnie, że względy sprawiedliwości…
… szkodzi. Wychodzi się z założenia, że znajomość prawa jest powszechna. Nie można się tłumaczyć, unikać odpowiedzialności tłumacząc, że się nie wiedziało o zakazie lub nakazie. Odchodzi się od sztywnego stosowania, z uwagi na komplikację systemu prawa oraz nowość szczegółowych uregulowań, ponieważ nawet dla sądu pewne przepisy nie są znane, lub niezrozumiałe(np. prawo jądrowe).
audiatur et altera pars…
….
Istnieje również prawo kontrapozycji (np. Każdy student się uczy. Nie każdy student się uczy-kontrapozycja)
Do tych dwóch powyższych praw możemy zastosować również wnioskowania dedukcyjne.
Prawa de Morgana:
~ (p ^ q) ≡ (~ p v ~ q) - pierwsze prawo
Jeżeli zarazem (nawias) nie p i q, to jednocześnie zarazem nie p lub nie q. Jest to negacja koniunkcji. (np. Jeżeli zarazem nie byłem w kinie i teatrze…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)