WYKŁADNIA PRAWA
WYKŁADNIA PRAWA to ogół czynności poznawczych zmierzających do ustalenia właściwego sensu przepisów prawnych.
1. klasyfikacyjna teoria wykładni ( wykładni dokonuje się tylko o tyle, o ile wymagają tego niejasności tekstu ),
CLARA NON SUNT INTERPRETANDA ( nie dokonuje się wykładni tego, co jasne ),
INTERPRETANTIO CESSAT IN CLARIS ( wykładnia odstępuje od tego, co jasne )
Możliwe są dwie sytuacje:
a) IZOMORFIA- sytuacja, gdy dany przepis nie budzi wątpliwości interpretacyjnych ( jest "jasny" ), możliwe jest posłużenie się nim w bezpośrednim znaczeniu.
b) sytuacja wykładni,
2. derywacyjna teoria wykładni ( wykładni dokonuje się w każdym przypadku ustalenia normy )
IMPERATIO RATIONIS- siłą argumentów,
Normatywne ( wskazujące zalecane metody postępowania ) teorie wykładni prawa:
1. wykładnia statyczna ( subiektywna )- wraz z ustanowieniem przepisu ustawodawca nadaje mu określone znaczenie, używa się dyrektyw językowych i systemowych Interpretacja przepisów, w której odchodzi się od ich rozumienia uważana jest za:
a) obejście prawa ( interpretacja praeter legem ),
b) naruszenie prawa ( interpretacja contra legem ),
2. wykładnia dynamiczna ( używa się dyrektyw funkcjonalnych ).
a) obiektywna ( zmierzająca do ustalenia obowiązków i uprawnień adresatów prawa ) b) teleologiczno- socjologiczna,
c) ocen,
d) woli aktualnego prawodawcy
Rodzaje wykładni:
1. ze względu na podmiot jej dokonujący:
a) wykładnia autentyczna ( dokonywana przez ten podmiot, które przepis ustanowił b) wykładnia legalna ( dokonywana przez upoważniony do tego organ- np. Rada Państwa PRL, Rada Nieustająca )
c) wykładnia operatywna ( dokonywana przez organy stosujące prawo ), np. Sąd Najwyższy:
- kasacja ( uchyla wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozstrzygnięcia sądowi, który jest związany dokonaną przez SN wykładnią ),
- uchwały zawierające odpowiedzi na pytania prawne
- rozstrzygnięcie zagadnień prawnych w konkretnej sprawie ( wiążą sąd lub skład orzekający SN, który takie pytanie postawił )
d) wykładnia doktrynalna ( przez każdego na swój użytek )
2. ze względu na sposób dokonywania wykładni
DYREKTYWY INTERPRETACYJNE są to pewne wskazówki, zalecenia dotyczące sposobów ustalania znaczenia i zakresu zwrotów języka prawnego.
- I stopnia- reguły, które wskazują jak interpretator powinien ustalać znaczenie przepisu ze względu na podstawowe konteksty, w jakich on występuje,
- II stopnia ( REGUŁY PREFERENCYJNE )- sposób posługiwania się dyrektywami I stopnia
(…)
… na mniejsze )- jeżeli wolno coś większego to wolno coś mniejszego ( "skoro można odstąpić od wymierzenia kary zasadniczej i dodatkowej, to tym bardziej można odstąpić od wymierzenia kary tylko dodatkowej )
- a minori ad maius ( z mniejszego na większe )- jeśli nie wolno czegoś mniejszego, to nie wolno czegoś większego ( "jeśli nie wolno uwolnić aresztowanego, ponieważ utrudniłoby to postępowanie…
… jest tylko jeden sposób postępowania, to każdy inny jest zakazany ( "Prawidłowość materialno- prawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Nie będzie uznana za prawidłową faktura, która przedstawia zdarzenie gospodarcze, które zaistniało w innych rozmiarach bądź między innymi podmiotami ),
c) wnioskowanie per analogiam - analogia z ustawy ( analogia legis, a simili- z podobieństwa )- polega na zastosowaniu do stanu rzeczy nieuregulowanego ( luka ) regulacji podobnej do nie objętego luką,
UBI EADEM LEGIS RATIO, IBI EADEM LEGIS DISPOSITIO- gdzie taki sam cel, taka sama dyspozycja ustawy,
- analogia z prawa ( analogia iuris )- sformułowanie nowej normy, które regulowałaby stan rzeczy objęty luką w prawie w procesie stosowania prawa i na podstawie domniemanych preferencji aksjologicznych ustawodawcy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)