Wykładnia prawa
Rozumienie pragmatyczne: zespół czynności zmierzających do ustalenia prawidłowego znaczenia przepisu prawnego.
Rozumienie apragmatyczne: rezultat tego procesu.
Drugie rozumienie: Clara non sunt iterpretanda - Jasne nie wymaga interpretacji. O wykładni mówimy, gdy przepisy są niejasne.
Powody niejasności:
- lingwistyczne (język prawny często jest nieostry, niejasny, wieloznaczny, po prostu otwarty),
- systemowe (rozumienie każdego przepisu musi brać pod uwagę i być zharmonizowane z innymi przepisami),
- funkcjonalne (intencje normodawcy; wynik wykładni może być irracjonalny; ważne są czynniki społeczne, polityczne i gospodarcze).
Model wykładni operatywnej:
- etap wstępny - ustalenie, czy przepis budzi wątpliwości,
- etap drugi - ustalenie znaczenia przepisu wg dyrektyw wykładni stopnia I: językowej, systemowej, funkcjonalnej; jeśli wyniki nie są tożsame, to dalszy proces:
- kolizja interpetacyjna - ustalenie, które z trzech znaczeń jest właściwe; dyrektywy wykładnie stopnia II: preferencyjne,
- sformułowanie decyzji interpretacyjnej.
Podział wykładni ze względu na jej:
1. moc wiążącą,
2. zakres,
3. stosunek do obowiązującego prawa.
1. Typy:
- autentyczna (dokonywana przez organ, który ustanowił daną normę; wykładnia taka ma moc obowiązującą aktu, którego dotyczył; wykładnia oficjalna: zawarta w autoryzowanym akcie przez prawodawcę, wykładnia nieoficjalna: niewiążąca, intencje prawodawcy poznajemy np. poprzez prasę; w praktyce wykładnie autentyczne są rzadkie),
- legalna (dokonywana przez organ upoważniony prawnie do interpretowania (Sąd Najwyższy),
- operatywna (dokonywana przez sądy powszechne i inne organy stosujące prawo; ma charakter konkretny, zastosowanie do danej sprawy),
- doktrynalna (naukowa; dokonywana przez przedstawicieli doktryny prawniczej, np. w glosach do orzeczeń, komentarzach czy opracowaniach naukowych; nie ma mocy wiążącej, ale jej wpływ na praktykę jest duży).
2. Typy:
- literalna (interpretatio declarativa; jest rezultatem wykładni językowej)
- rozszerzająca (interpretatio extensiva),
- zwężająca (interpretatio restrictiva).
Mniej popularne interpretacje pojęć:
- idem dixit quam voluit - wykładnia językowa, literalna to wykładnia intencjonalna; intencje prawodawcy,
- minus dixit quam voluit - normodawca powiedział mniej, niż zamierzał (w. rozszerzająca),
- plus dixit quam voluit - normodawca powiedział więcej, niż zamierzał (w. zwężająca).
(…)
… oskarżonego (nullum crimen, nulla poena sine lege),
- zakaz stosowania wykładni rozszerzającej w prawie podatkowym, jeżeli wykładnia taka miała by prowadzić do rozszerzenia zakresu należności (nullum tributum sine lege),
- zakaz wykładni rozszerzającej wyjątków (exceptiones non sunt extendendae),
- zakaz wykładni rozszerzającej przepisów lex specialis,
- zakaz wykładni rozszerzającej przepisów…
…,
dysponuje najlepszą wiedzą empiryczną (nakaz interpretacji przepisów zgodnie z aktualną wiedzą naukową i techniczną.
Dyrektywy preferencji - reguły, które wskazują, jak rozwiązać konflikt różnych dyrektyw wykładni (dyrektywy wykładni II stopnia).
Teorie wykładni (strategie rozwiązywania konfliktów):
- subiektywne - wola historycznego prawodawcy - jedno, stałe znaczenie normy,
obiektywne - wola aktualnego…
… z obrad parlamentu, komisji parlamentarnych, rządowych itd.),
projekty ustaw i innych aktów normatywnych, a także teksty uchylonych aktów normatywnych oraz związane z nimi orzecznictwo i doktrynę,
materiały komparatystyczne (obce teksty prawne, orzecznictwo i doktrynę),
wyniki ekspertyz naukowych i opinie biegłych,
wiedzę specjalistyczną, nieprawniczą, która jest relewantna dla ustalenia sensu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)