Zasada partycypacji mistycznej i logika myślenia w kulturach tradycyjnych. LUCIEN LÉVI-BRUHL (1857-1939) (nurt - socjologizm):
„myślenie prelogiczne”: - charakterystyczne dla mentalności „pierwotnej”, dla społeczności plemiennych
- „umysłowość prelogiczna” jest inna niż myślenie racjonalne Zachodu, inna niż zasady naszej logiki
- brak poszukiwania związków przyczynowo-skutkowych (ich zbiorowe wyobrażenia nie wymagają tego od nich)
- pojęcie obejmuje te kategorie, które dla społeczności pierwotnej są prawdziwe, a dla nas absurdalne
- nie znaczy to, że ludzie ci nie są inteligentni, a ich myślenie niespójne, ale że ich wyobrażenia są dla nas niezrozumiałe
- odbieranie świata nie tylko przez percepcją racjonalną; nasycenie percepcji emocjami, kreacja wyobrażeń zbiorowych
- jest spójne, ale nieobiektywne (obiektywne jest myślenie Zachodu, oparte na logice Arystotelesa)
- zasady myślenia są całkowicie zdeterminowane przez wyobrażenia zbiorowe, człowiek nie może poza nie wykroczyć
- myŚlenie zdominowane przez emocje i wyobrażenia mistyczne
- zorientowane na sferę nadprzyrodzoności, przesycone mistycznością - „partycypacja mistyczna”:
- zbiorowe wyobrażenia narzucają człowiekowi „pierwotnemu” mistyczną percepcję - widzi on rzeczy jak my, ale je inaczej świadomie spostrzega, kierując na nie uwagę czyni to z perspektywy mistycznej, interesują go te rzeczy, które mają charakter mistyczny
- percepcja mistyczna ma charakter bezpośredni - cień jest duszą, leopard jest bratem totemicznym - nie trzeba tego dodatkowo uzasadniać, rzecz jest już wierzeniem
- rzecz może być tym czym jest a jednocześnie czymś całkowicie innym
- człowiek i rzecz może uczestniczyć w istnieniu innych ludzi i rzeczy (np. człowiek może być jednocześnie sobą i zwierzęciem totemicznym)
- świat jako sieć mistycznych partycypacji - wszystkie rzeczy są ze sobą powiązane i na siebie oddziaływają (magia) BRONISŁAW MAILNOWSKI (1884-1942) (nurt - funkcjonalizm)
- koncepcja utylitarna”: - myśl ludów aliterackich jest całkowicie zdeterminowana przez podstawowe potrzeby życiowe, jest ukierunkowana na rozwiązanie konkretnych problemów
- kultura, instytucje społeczne, wierzenia, mitologia to aparat do rozwiązywania konkretnych problemów w środowisku człowieka
- człowiek pierwotny jest istotą racjonalną, choć o niewielkim zasobie wiedzy
- rozróżnia 2 strefy w swym życiu: świecką (zaspokajanie potrzeb dzięki wiedzy i umiejętnościom praktycznym) i świętą (zjawiska nie poddające się racjonalnemu wytłumaczeniu)
- wiara w siły nadprzyrodzone, magię, religię bierze się z próby wytłumaczenia przypadków i zdarzeń niezależnych od człowieka oraz poszukiwania sposobu by im zaradzić; choć są związane z emocjami także mają rozwiązywać konkretne sytuacje kryzysowe
(…)
…, jak i każdego jej członka; Kosmos nie tyle jest ile w kosmosie się żyje
- człowiek w micie stanowi jedność ze światem przyrody
- mit nie jest odpowiedzią na pytania jednostki o sens życia i świata, lecz tego sensu przeżyciem (przez opis prawy darzenia lub rytuału)
- dokonywanie uogólnień za pomocą konkretu
konkretność: - wiedza tradycyjna to wiedza konkretu - bazuje na elementach rzeczywistości dostępnych percepcji, mit wykorzystuje otaczającą człowieka przyrodę, zwierzęta itp. (np. badani przez Malinowskiego Triobriandczycy byli w stanie wskazać skałę, drzewo, wybrzeże występujące w ich micie)
zasada ekonomii symboli: - sprzeczne pojęcia mogą być wyrażone tym samym znakiem (np. szałas inicjacyjny oznacza grób i łono); - myślenie mityczne jest nieostre, brak podziałów podmiot-przedmiot, rzecz-słowo, istota…
… zbudowana z przeciwstawnych par: niebo/ziemia, natura/kultura; umysł wytwarza elementy mediujące m.in. mity, bo nie może się z tymi sprzecznościami pogodzić
symbolizm:
- symbolizacja/tworzenie symboli podstawową potrzebą człowieka (to nas odróżnia od zwierząt)
- myślenie to zmiana faktów w symbole uporządkowane w systemy, które umożliwiają społeczną komunikację i pozwalają ująć świat w spójny system
- symbol - podstawowy środek kodowania systemu ideologicznego, główny element języka mitów
- symbol i jego wieloznaczność nie istnieje bez religii, metafizyki, sacrum
- symbol jest wieloznaczny, zmienny, niejasny, część jego sensów może być uśpiona, w odpowiednich warunkach zostaje przywołana, zmienia interpretacje i reakcje społ.
- symbol nabiera sensu w odniesieniu do większej całości (sytemu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)