To tylko jedna z 10 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Mircea Eliade ∗ : SACRUM • MIT • HISTORIA WSTĘP Pojęcie „sacrum” jest bardziej pierwotne niż pojęcie „religia”, wyprzeda ono także problematykę bóstw. W przeżyciu sacrum podmiot doświadcza transcendencji. Sacrum oznacza świętość. Zawiera aspekt ostatecznej tajemnicy i najwyższej wartości. Sacrum objawia się człowiekowi w opozycji do profanum, ale zawsze za jego pośrednictwem. Magia jest formą zinstrumentalizowanego sacrum. (Magia tam panuje, gdzie brak środków prawdziwie sprawczych). Współczesna cywilizacja europejska wytworzyła szereg imitacji sacrum Zdegradowane i upokorzone sacrum pod postacią rozbuchanego profanum. Dziś wątek sacrum to w ogólności refleksja nad życiem i jego sensem. O sacrum mówić można jednak tylko wtedy, gdy rzeczywiście w swym doświadczeniu natrafimy na obecność tego nieprzekraczalnego. POJĘCIA PODSTAWOWE, PRZEDMIOT ROZWAŻAŃ SYMBOLIZM A PSYCHOANALIZA Myślenie symboliczne wyprzeda mowę i rozum dyskursywny. Symbol odsłania najgłębsze strony rzeczywistości opierające się innym sposobom poznania. Odpowiadają one pewnej potrzebie - obnażają wszelkie modalności bytu. Przez ich poznanie lepiej umiemy poznać człowieka. Poprzez uruchomione obrazy i symbole odzyskuje on rajskie stadium praczłowieka. Freud nigdy nie potrafił sobie uzmysłowić, że seksualność nigdy nie była „czysta” zawsze była funkcją wielowartościową. Najwyższą z nich była funkcja kosmologiczna - seksualność była zawsze hierofanią, akt seksualny zaś aktem integrującym (a więc także aktem poznania). Zjawisk przedstawianych u Freuda nie należy traktować dosłownie, tylko jako obrazy. Filozoficznie problemy „genezy” i „prawdziwego przetłumaczenia obrazów” są bezprzedmiotowe. Prawdziwy jest więc obraz jako taki, jako zespół znaczeń, nie zaś jako jedno z jego znaczeń bądź też jeden z licznych stanów odniesienia. WIECZNOTRWAŁOŚĆ OBRAZÓW
W podświadomości współczesnego człowieka krzewi się nadal mitologia. Symbole nigdy nie znikają z pola aktualności psychicznej: mogą zmienić aspekt, ale rola zawsze pozostanie ta sama. Pospolita „tęsknota” kryje „nostalgię za rajem” tęsknota za czymś inny niż chwila obecna Wyrażają one więcej, niż człowiek mógłby wyrazić słowami. Wyrażają one to, co nazywamy „sytuacją człowieka”. Nieustająca desakralizacja człowieka współczesnego wypaczyła treść jego życia duchowego nie niszcząc jednak wzorców jego wyobraźni: w sferach wymykających się kontroli trwa i żyje cała zdegradowana mitologia. Stanowi to punkt wyjścia dla odrodzenia duchowego współczesnej ludzkości.
(…)
… niejednorodności przestrzeni to pradoświadczenie, które można porównać do „ustanowienia świata” . Sacrum przejawia się za pośrednictwem jakiejkolwiek hierofanii; ustala ontologicznie świat. Przestrzeń jednorodna i skończona, bezkresna, nie ma żadnego punktu oparcia - hierofania przyjmuje „punkt stały” „środek”
Aby żyć w świecie trzeba go ustanowić, założyć. Ustalenie punktu oparcia jest równoznaczne ze stworzeniem świata. Dla doświadczenia świeckiego przestrzeń jest jednorodna i neutralna. Nigdy nie spotkamy tego doświadczenia w stanie czystym - człowiek opowiadający się za życiem świeckim nie jest w stanie bez reszty wyzwolić się z postawy religijnej. Pytanie: Jak doświadcza się przestrzeni świętej a jak świeckiej ? Świętość to „punkt stały” i niejednorodność, podobnie jak w przypadku świeckiej Postawa…
… - wokół niego rozciąga się całość świata mieszkalnego. „SYSTEM ŚWIATA” SPOŁECZNOŚCI TRADYCYJNYCH:
Miejsce święte stanowiące przerwę w jednorodności przestrzeni
Otwarcie jako symbol przerwania, które umożliwia przejście z jednego regionu kosmicznego do drugiego. Różnorodne obrazy jako forma łączności z niebem
„nasz świat” rozciągnięty wokół tej osi kosmicznej, oś więc musi się znajdować „pośrodku”, „pępek…
… wierzeniach tzw. Święte Chaty - podłoga to ziemia, sufit to niebo, a ściany to cztery strony świata; czworo drzwi, czworo okien i cztery kolory ścian). W najróżnorodniejszych kontekstach kulturowych odnajdujemy zawsze ten sam schemat kosmologiczny i ten sam scenariusz obrzędowy: osiedlenie się na jakimś terytorium, w jakiejś okolicy jest równoznaczne z położeniem podwalin świata. MIASTO - KOSMOS…
… d'histoire des religions”(Traktat o historii religii). Opublikował w języku francuskim wiele innych prac z zakresu religioznawstwa i antropologii kultury. Z wykładami swoimi odwiedził wiele krajów po obu stronach Atlantyku. W roku 1957 objął katedrę historii religii w Chicago University.
filoz. metoda majeutyczna «metoda nauczania filozofii, stosowana przez Sokratesa, polegająca na takim zadawaniu pytań…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)