SZKOŁA „MORFOLOGII ŚWIĘTOŚCI” (ELIADE)
M. Eliade (1906-1986)- twórca orientacji metodologicznej zwanej „morfologią świętości” Jeden z czołowych religioznawców XX wieku, inicjator nurtu zajmującego się badaniem porównawczym fundamentalnych struktur i archetypów religijnych, manifestujących się w dziejach przez mity, symbole, rytuały i hierofanie.. W jego ujęciu religioznawstwo winno stosować 2 wzajemnie dopełniające się metody: fenomenologiczny opis struktur religijnych (tzw. morfologia świętości) oraz metodę historyczno-porównawczą (dialektyka sacrum i profanum).
Poza fenomenologią ulegał on również wpływom egzystencjalizmu, psychoanalizy Junga i strukturalizmu Levi-Straussa. Był zwolennikiem tezy, że zadaniem historii religii jest dotarcie do tego, co w zjawisku religijnym oryginalne, nieredukowalne do niczego innego. Uznając powszechność występowania hierofanii, Eliade drogą morfologicznej analizy pragnął określić istotę religii, a poprzez to- wyjaśnić dane zjawisko religijne. Uważał, iż z faktu powszechnego występowania hierofanii można wyprowadzić wniosek, że istotowo ich natura wykracza poza uwarunkowania historyczne, społeczne i geograficzne. Stąd religie współczesnego świata można zrozumieć poprzez badanie wierzeń „kultury archaicznej”, które współcześnie reprezentowane są najpełniej w „kulturach prymitywu” i kulturze Orientu. Zdaniem Eliadego, człowiek kultury archaicznej dążył do utrzymania kontaktu z rzeczywistością sakralną za pomocą mitów i poprzez uczestnictwo w obrzędach, natomiast człowiek nowoczesny pragnie żyć w zdesakralizowanej rzeczywistości. Zubaża się przy tym i wystawia na „terror historii”, pozostaje bowiem zawsze istotą religijną (homo religiosus) i to tak dalece, że elementy archaicznej religijności widoczne są we wszystkich sferach działalności ludzkiej.
Z Poniatowskiego: Jego morfologia świętości zakłada zasadnicze przeciwieństwo między religijną (sakralną), a laicką wizją świata; wycinkiem tej przeciwstawności jest u Eliade`go przeciwieństwo między pojęciem czasu i przestrzeni w religii i w życiu świeckim. W religii mamy do czynienia z czasem nie płynącym, lecz powtarzającym się: czasy święte obracają się wokół cyklicznie powtarzających się głównych wydarzeń mitologicznych; w przestrzeni zsakralizowanej Eliade widzi tylko jej heterogeniczność (zróżnicowanie wewnętrzne), w przeciwieństwie do homogeniczności, jednorodności przestrzeni „laickiej”.
Podejście Eliadego charakteryzują następujące założenia: 1)praktyczna intencja odnowienia zdesakralizowanego świata zachodniego przez umożliwienie mu spotkania z religiami archaicznymi i wschodnimi 2)nieredukcyjne traktowanie zjawisk religijnych 3)dialektyka sacrum i profanum 4)akcentowanie znaczenia czasów archaicznych 5) przekonanie o istnieniu podstawowych, ponadczasowych struktur religijnych (archrtypów) manifestujących się w postaci hierofanii
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)