Micea Eliade - Święty obszar i sakralizacja świata - opracowanie.doc

Micea Eliade
Święty obszar i sakralizacja świata
(opracowanie)
 Doświadczenie przestrzeni człowieka religijnego:
Religijne doświadczenie niejednorodności przestrzeni – pradoświadczenie religijne, porównywalne
do ustanowienia świata, wyprzedzające wszelką refleksję nad światem. Rozdarcie przestrzeni pozwala
na ustanowienie świata – odsłania punkt stały, oś wszelkiej przyszłej orientacji. Przejawienia się
sacrum przerywa jednorodność przestrzeni i objawia się rzeczywistość absolutna – przeciwstawna
rzeczywistości bezkresnego obszaru wokół sacrum, które przejawiając się, ustanawia ontologicznie
świat.
„Człowiek religijny stara się umieścić w środku świata. Aby żyć w świecie, trzeba go ustanowić, założyć, a
żaden świat nie może się narodzić w chaosie jedności i względności przestrzeni świeckiej.”
„(…) objawienie się świętego obszaru pozwala na uzyskanie punktu stałego, zorientowanie się w chaotycznej
jednorodności, ustanowienie świata i pozwala żyć naprawdę życiem rzeczywistym.”
 Doświadczenie przestrzeni człowieka niereligijnego (świeckie):
• Przestrzeń jest niejednorodna, neutralna, nie ma „pęknięcia” wyodrębniającego różne
jakościowo partię przestrzeni.
• Człowiek niereligijny odrzuca świętości świata, przyjmuje jedynie egzystencję świecką,
oczyszczoną z wszelkich przesłanek religijnych.
„Człowiek, który opowiedział się za życiem świeckim, nie jest w stanie wyzwolić się bez reszty z postawy
religijnej. (…)nawet zdesakralizowana egzystencja zachowuje jeszcze ślady religijnej waloryzacji świata.”
„Doświadczenie świeckie podtrzymuje jednorodność, a tym samym względność przestrzeni.” – dochodzą tu
do głosu wartości przypominające mniej lub bardziej niejednorodność cechującą doświadczenie religijne
(okolice uprzywilejowane bardziej od innych, np. wyjątkowe miejsca i wspomnienia należące do prywatnego
świata).
 Niejednorodność przestrzeni przeżywana przez człowieka religijnego. Przykład kościoła we
współczesnym mieście.
1
Analogiczną funkcję obrzędową do funkcji progu kościoła pełni próg domostwa:
• Obrzędy towarzyszące przekroczeniu progu:
o pokłon,
o bicie czołem,
o dotyk dłonią,
o przeniesienie, itp..
• Próg posiada strażników, bogów, duchu, którzy pilnują wejścia.
• Na progu składa się ofiary bóstwom.
• Próg i drzwi wskazują na przerwanie ciągłości przestrzennej.
Obrazy otwarcia wiążą się z symboliką drzwi i bramą niebieską – miejscem łączności z niebem,
przejście z jednego porządku do innego.
TEOFANIA – akt objawienia się Boga służący człowiekowi. W Biblii Bóg objawia się w sposób
bezpośredni lub pośredni (poprzez wysłanników - anioły).
HIEROFANIA – kluczowy termin u Eliadego w jego teorii religii, określający objawienie się świętości
w sferze świeckości (profanum), z kolei sfery te mogą się pokrywać, np. dla ateisty kościół jest
budynkiem, dla wierzącego stanowi miejsce święte.
Aby wskazać na świętość miejsca wystarczy „byle jaki znak”
ZNAK – jako nosiciel treści religijnych wprowadza element absolutny kładąc kres względności i ... zobacz całą notatkę