Zagłada gatunków i spustoszenia żywych zasobów Ziemi
Z najnowszych badań paleontologicznych wynika, że w okresie ostatnich setek milionów lat liczba gatunków na kuli ziemskiej była względnie stabilna, nie licząc epizodycznych katastrof, które nękały naszą planetę co ok. 26 mln lat. W okresach „spokoju” ginął przeciętnie jeden gatunek rocznie na każde 1-10 mln gatunków obecnych na Ziemi. Niewielka i rozproszona populacja Homo sapiens nie była w stanie doprowadzić do globalnego zubożenia jej zasobów przyrodniczych. Obecnie, człowiek wybija lub pośrednio skazuje na zagładę ok. 100 gatunków dziennie. Tempo wymierania jest więc współcześnie 1000 razy wyższe niż w poprzednich okresach geologicznych, choć według bardziej pesymistycznych ekstrapolacji szybkość wymierania gatunków jest większa nawet 10 tys. razy. Aż 50% obecnie żyjących gatunków może nie dotrwać do końca XXi wieku. Co prawda, nawet wielkie katastrofy nie były sprawcą całkowitej zagłady życia na Ziemi, tym niemniej bogactwo form odtwarzało się w ciągu 5-25 mln lat . Zderzenie bardzo szybkiego wymierania i + niezwykle powolnego odtwarzania się różnorodności biologicznej powinno budzić co najmniej niepokój.
Do 1600 roku zginęło w sumie 485 gatunków zwierząt, w tym 29 gatunków ryb, 116 gatunków ptaków i 59 gatunków ssaków. Pod koniec XX wieku, według skrupulatnie przeprowadzonych obliczeń, skrajnie zagrożonych wyginięciem było już 3565 gatunków zwierząt, w tym 452 ryb, 1029 ptaków i aż 505 ssaków. Nie lepiej przedstawia się los roślin. Do końca XVI wieku zginęło w sumie 584 gatunków roślin kwiatowych, w tym - dla przykładu - tylko 2 gatunki palm. Wg wersji IUCN tzw. „czerwonej” listy gatunków roślin z 1997 r., wiek XX sprowadził zagrożenie całkowitym wymarciem na blisko 34 tys. gatunków (12,5% flory Ziemi), w tym 8750 gatunków drzew ogółem i aż 925 gatunków palm. Lista gatunków zagrożonych wymarciem wydłuża się z każdym rokiem.
Oto kilka innych faktów. Na wzgórzach Centinela (Ekwador), w ciągu paru miesięcy 1985 r. zginęło wraz z wycięciem drzew 90 endemicznych gat. roślin, z licznymi storczykami na czele. W okresie niewiele dłuższym zginęła 1/2 gatunków ryb na Półwyspie Malajskim, 10 gat. ptaków na Filipinach, 20 gat. ślimaków na wyspie Cebu, 44 z ogólnej liczby 68 płytkowodnych małży na łachach rzeki Tennessee. W Jeziorze Wiktorii w ciągu 20 lat wymarło 200 gat. ryb, a w Australii - tylko w ciągu ok. 40 lat minionego wieku - 4 gat. torbaczy. Wiele gatunków pod koniec XX wieku znalazło się na krawędzi życia. Np. z żyjących na Hawajach populacji 135 gat. ptaków tylko 11 ma szansę przetrwać do końca XXI wieku. Pozostałe, reprezentowane przez niewielką liczbę osobników, niewątpliwie podzielą los gatunków wymarłych, podobnie jak cietrzew preriowy - ulubiony przysmak kolonistów Ameryki, wybity do poziomu 50 osobników w 1908 r., który wyginął, mimo że tę populację objęto w końcu ochroną. Wiele gatunków drzew żyje w naturze w stanie szczątkowym, często w liczbie zaledwie kilkunastu osobników, istnieją zaś tylko dzięki ochronie w rezerwatach przyrody lub ogrodach botanicznych. Ich przykładem może być brzoza
(…)
…. W Afryce w latach 1924-1944 na obszarze prowincji Natal (w RPA) wybito bawoły, antylopy, gazele, nosorożce i 100 tys. zwierząt innych gatunków - potencjalnych nosicieli wiciowców wywołujących śpiączkę u ludzi i chorobę nagana u bydła, a przenoszonych przez muchę tse-tse. Zabieg był zresztą bezskuteczny, ale życie traciło rocznie ok. 11-30 tys. ssaków. W 1946 r. Anglicy zaangażowali ponad 30 tys. myśliwych…
… dla ich puszystych futer, krokodyli i kaimanów ze względu na atrakcyjną skórę, ślimaków, z muszli których wyrabiano naszyjniki lub motyli, wyłapywanych w milionach osobników i naklejanych na pudełka oferowane jako suweniry turystom, a także wielu innych zwierząt, zabijanych wyłącznie z żądzy posiadania pięknych lub rzadkich przedmiotów.
Spustoszenie żywych zasobów biosfery nie ominęło mórz i oceanów. Niemal…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)