Jej głównym tematem były lodowce. W notatce zostały opisane następujące zagadnienia: warunki powstawania lodowców, rodzaje lodowców, mechanizmy ruchu lodowców, transport materiału w lodowcach górskich i kontynentalnych, mechanizmy i bezpośrednie skutki erozji lodowcowej, formy geomorfologiczne przeobrażone przez lodowiec, typy osadów lodowcowych, krajobraz polodowcowy. W notatce zostały podane również definicje następujących pojęć: ablacja , abrazja lodowcowa, baraniec, brama lodowcowa, bruk morenowy, cyrk lodowcowy, delta sandrowa, detersja, detrakcja, dolina zlodowacona, dolina wisząca, drumlin, egzaracja, eratyk, esker, fiord, firn, garniec polodowcowy, glina zwałowa, głaz narzutowy, góra lodowa, granica wiecznego śniegu, ił warwowy, ił zastoiskowy, jezioro oczkowe, jezioro rynnowe, jezioro zastoiskowe, jęzor lodowcowy, kar lodowcowy, kem, kocioł lodowcowy, lądolód, lodowiec alpejski, lodowiec ciepły, lodowiec cyrkowy, lodowiec górski, lodowiec karowy, lodowiec kontynentalny, lodowiec piedmontowy, lodowiec szelfowy, lodowiec zimny, marmit, martwy lód, morena, morena albacyjna, morena boczna, morena czołowa, morena czołowa spiętrzona, morena denna, morena powierzchniowa, morena przemyta, morena środkowa, morena wewnętrzna, nunatak, osady fluwioglacjalne, osady glacjalne, osady limnoglacjalne, osady talasoglacjalne, oz, pole firnowe, pole sandrowe, rynna polodowcowa, rysy lodowcowe, sandr, seraki, struktury glacitektoniczne, szreń, terasa kemowa, warstwa regelacyjna, wody inglacjalne, wody proglacjalne, wody subglacjalne, wody supraglacjalne
Warunki powstawania lodowców
Obecnie żyjemy w okresie interglacjału - lodowce mają małe znaczenie. Obecnie lodowce zajmują ok. 10% lądów. Z Polski lodowiec ustąpił ok. 15 000 lat temu. Aby lodowiec mógł powstać, muszą być spełnione następujące warunki:
Warunki klimatyczne - klimat wilgotny, dużo opadów śniegu. Lód lodowcowy bierze się z opadów atmosferycznych. Lodowce mogą powstawać w klimacie zimnym i wilgotnym, padający deszcz przekształca się w śnieg.
Warunki topograficzne - by śnieg przekształcił się w lód lodowcowy musi być go gruba pokrywa. Śnieg, którego jest dużo musi się mieć gdzie gromadzić. Tworzeniu lodowców sprzyja teren o łagodnym urzeźbieniu. Nie mogą być zbyt strome zbocza, bo śnieg się zsunie i stopi się na dole.
Granica wiecznego śniegu - powyżej tej granicy więcej śniegu spada niż topnieje. Z roku na rok gromadzi się coraz więcej śniegu, który pod własnym ciężarem przeobraża się w lód lodowcowy. Granica wiecznego śniegu obniża się od równika w stronę biegunów. Jej wysokość zależy głównie od temperatury lata. (na Kilimandżaro wynosi 5500m n.p.m. w Himalajach 4500, w Alpach 2800 a na biegunie jest to poziom morza).
Obszarem, gdzie tworzą się lodowce są pola firnowe. Firn (szreń) - częściowo przekrystalizowane płatki śniegu (etap pośredni między śniegiem a lodem).
Rodzaje lodowców
Mamy dwa podstawowe rodzaje lodowców:
Lodowce górskie - powstają w górach, są ich tysiące, mają wyraźne pola firnowe i jęzory lodowcowe (strumienie lodu spływające w dół).
cyrkowe (karowe) - składają się wyłącznie z pola firnowego (znajduje się w przegłębieniu zbocza) lód nie wylewa się z pola firnowego (nie ma jęzorów), ubywa go w wyniku sublimacji w polu firnowym (paruje)
alpejskie (dolinne) - klasyczny lodowiec górski, występuje we wszystkich górach umiarkowanej szerokości geograficznej, składa się z pola firnowego i jęzora, który wypływa w dół doliny. Jęzorów i/albo pól firnowych może być kilka
piedm
(…)
… gór (podobnie jak materiał ze stożka napływowego)
turkiestański [nietypowy] - brak pól firnowych, źródłem śniegu są lawiny, które spadają ze zboczy. Są częste, więc lód narasta
norweski [nietypowy] - brak pól firnowych, zamiast nich na szczytach gór są czasze lodowe z których jęzory spływają na wszystkie strony (są to takie mini lądolody)
Lodowce kontynentalne - pokrywają całe kontynenty. Obecnie…
… przez lodowiec. Przykryje morenę denną. Mogą pozostać duże głazy narzutowe - eratyki.
morena przemyta - po ustąpieniu lodowca, w dolinie zlodowaconej może płynąć rzeka, która wysortuje materiał zostawiając tylko bruk morenowy a nawet eratyki.
Najczęściej moreny są w formie glin zwałowych.
Osady fluwioglacjalne (rzeczno-lodowcowe) - osady rzek związanych z lodowcem
sandry - stożki napływowe rzek subglacjalnych…
… jezior oczkowych, jezior zajmujących kotły polodowcowe (np. Jezioro Hańcza 108,5m głębokości) oraz rynnowych (zajmujących rynny polodowcowe np. Jezioro Jeziorak). Czasem występują ostańce erozyjne (dawne nunataki). Miejscami są też głazy narzutowe (eratyki). Większe pagórki, takie jak np. Wieżyca są to nagromadzenia moreny czołowej spiętrzonej. Występują drumliny czyli pagórki o charakterystycznym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)