Typy doświadczenia religijnego
Pierwszym typem jest doświadczenie kosmiczne. Kosmos prowadzi w religiach do tworzenia się przekonania o stworzeniu świata, jego uporządkowaniu i teologii jego istnienia. Informuje o pewnych cechach sacrum - umożliwia mu przypisanie funkcji stwórczych i porządkujących pierwotny chaos, przypisuje sacrum stałość i niewzruszenie, istnienie realne, lecz ukryte przed potocznie możliwym doświadczeniem.
Kosmos dzielony na trzy strefy: ziemską, nad- i podziemną. Sakralne podziemie i niebo są przedzielone ziemią; przejście z niej w wymiar nad- czy podziemny musi koniecznie być poprzedzone etapem ziemskim. Drugim typem doświadczenia jest aksjologiczne i antropologiczne.
Pozwala ono interpretować świat wartości człowieka i jego uniwersum duchowe w związku z rzeczywistością transcendentalną i jej postulatem wobec człowieka. Postulat ten może wyrażać się w nakazie spełniania ofiar, modlitw lub określonego modelu etyki. Sacrum staje się ostateczną racją dla dóbr postrzegalnych przez człowieka.
Religia i pośredniczono przez nią doświadczenie pozwala transcendować człowieka poza jego ograniczenia fizyczne od kosmosu i w poszukiwanie uniwersalnego sensu trwania świata.
Przez religię i właściwy typ doświadczenia można dojść do przekonania o złożoności rzeczywistości, wyrabia w wyznawcach przekonanie o istnieniu wyższego pułapu rzeczywistości.
W D.R. wielką rolę odgrywa też doświadczenie sytuacji granicznych, w których napięcie psychiczne i uczuciowe człowieka prowadzi do wrażenia o istnieniu niepoznawalnego empirycznie wymiary świata. Egzystencja ludzka znajduje swoje wytłumaczenie poza człowiekiem, a przez sacrum lub sakralność świata.
Byt ludzki może być oparty na koncepcji człowieka w świecie lub odosobnionego i pogrążonego i kontemplacji, człowieka twórczego lub przeżywającego swoje przybliżenie się do śmierci. Postawa życiowa waży oczywiście na sposobie doświadczania świata i poszukiwaniach religijnych, moralnych, filozoficznych.
Człowiek w tym ujęciu jest w ogóle religijny tyle, że jego religia jest raz obrócona na transcendencje i tam poszukuje sakralno - religijnego gwaranta dla człowieka, raz jego religią stają się fenomeny immanentne i religia traci swój walor sakralno - nadprzyrodzony, stając się zjawiskiem pseudoreligijnym.
Definicje religii różnie opisują sacrum, Absolut lub transcendencje, uwypuklając jego osobowość , moc albo koncentrując się na opisie różnych uznanych za istotne elementów religii.
Doświadczenie jest rozumiane także różnorako: jako proces ciąg wydarzeń w biografii duchowej człowieka, także o charakterze codziennym, albo wydarzenie jednorazowe.
D.R. skumuluje w sobie wtedy refleksje egzystencjalną, kosmologiczną i kosmogoniczną, etyczną itd.
(…)
…. może być zarówno „migawkowe” otarcie się o sacrum, jak i trwały związek z sacrum w praktyce życiowej
D.R. może być też uznanie zależności od sacrum albo siły transcendentnej i/lub jej przeżywanie, włączenie się mistyczne w rzeczywistość sacrum, relacyjny dialog z bóstwem
Przeżycie religijne jest doświadczeniem indywidualnym. Kultura i zwyczaje mogą jedynie uczynić pewne formy D.R. bardziej zwykłymi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)