Wykład - Totemistyczna organizacja kosmosu

Totemistyczna organizacja kosmosu.
Zarówno świat jak i plemię są dla członków społeczeństw tradycyjnych żywe i dynamiczne. Muszą więc posiadać pewną strukturę organizacyjną. Podstawowym podziałem w obrębie plemienia są zazwyczaj dwie FRATRIE, czyli grupy, których wzajemne zależności tworzą jedność społeczną. W systemie klanowo-totemicznym podstawą tej jedności jest wiara we wspólnego mitycznego praprzodka (zwierzę, roślinę, przedmiot, itp). W obrębie fratrii występują klany (każdy z nich posiada własny totem, który w jakimś stopniu jest spokrewniony z totemem fratrii, np. u Aborygenów pd-wsch. Australii totem fratrii to Czarna Kakadu, a totemem jednego z klanów jest kruk, jako należący do wspólnego gatunku). Każdy element świata musi mieć swoje miejsce. Jeżeli jest spokrewniony lub chociaż zbliżony do totemu fratrii, wówczas zostaje do niej włączony. W przeciwnym razie- trafia do drugiej fratrii, utrzymując w ten sposób harmonię świata. Bardzo ważną cechą systemu klanowo-totemicznego jest fakt że fratrie są PRZECIWSTAWNE (inne cechy tego systemu to pyt.44). Relacje między nimi (tzn. fratriami) są binarne: cecha/jej brak (np. lewe/prawe, jasność/ciemność, natura/kultura, itp). Jeśli coś występuje w jednej fratrii- to w drugiej znajdzie się przeciwstawienie danej cechy, zjawiska. Dopiero ta opozycja (a nie sama cecha) ma znaczenie (nie dowiemy się, co oznacza Słońce, dopóki nie poznamy, jak rozumiany jest Księżyc i na odwrót). Kosmos w totemizmie jest więc organizowany dualistycznie, a elementy rozpięte w nim są komplementarne (uzupełniające się: im więcej jednego czynnika, tym mniej drugiego). Uzupełnianie nie ma tu wymiaru moralnego- np. przewaga ciemności ma takie samo znaczenie, co przewaga jasności. Chodzi przede wszystkim o utrzymanie porządku kosmicznego, ponieważ jedna fratria działa na rzecz drugiej. Dlatego wszelkie prawa i obowiązki obowiązując w obrębie własnej fratrii, są jednocześnie powinnościami wobec drugiej fratrii (Mauss nazwał ową wzajemność systemem świadczeń całościowych). Na przykładach wygląda to w następujący sposób:
-rytuały odrodzenia gatunku totemicznego nie służą wyłącznie członkom danej fratrii i zapewnieniu im trwałości jako społeczności, ale głównie przeciwnej grupie, żeby jej członkowie mieli co jeść. Należący do przeciwstawnej fratrii pilnują więc, by rytuały były poprawnie wykonane - tylko wtedy będzie dużo jedzenia (dbają o swoje interesy;))
- nakaz egzogamii (zapewniający równowagę płci i świata) także jest przemyślany- jedynie liczne i mocne grupy mogą sobie pozwolić na endogamię. W małej społeczności małżeństwa w jej obrębie są traktowane jak homoseksualizm i kazirodztwo (logiczne jest, że nie dbają o trwałość grupy, a nie chcą jej osłabienia wskutek chorób genetycznych)

(…)

… egzogamii (zapewniający równowagę płci i świata) także jest przemyślany- jedynie liczne i mocne grupy mogą sobie pozwolić na endogamię. W małej społeczności małżeństwa w jej obrębie są traktowane jak homoseksualizm i kazirodztwo (logiczne jest, że nie dbają o trwałość grupy, a nie chcą jej osłabienia wskutek chorób genetycznych)
- tabu spożywania totemu traktowane jest jak akt kanibalizmu (zjada się własne…
... zobacz całą notatkę