To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Totem i tabu - Z. Freud
Tabu i ambiwalencja uczuć
Tabu słowo polinezyjskie
2 przeciwstawne znaczenia: coś świętego coś niebezpiecznego zakazanego nieczystego
Tabu = święty lęk
Ograniczenia tabu są zakazami same przez się, nie da się ich włączyć w jakiś system; uważa się je za zakazy konieczne; zakazom tym brak wszelkiego usprawiedliwienia i geneza ich nie jest znana
Wundt - tabu najstarszy niepisany kodeks prawny ludzkości; jest starsze od bogów i wywodzi się z epoki przedreligijnej; „obejmuje wszystkie zwyczaje, które wyrażają lęk przed określonymi przedmiotami związanymi z wyobrażeniami kultowymi lub z czynnościami odnoszącymi się do nich”
Różne rodzaje tabu:
Naturalne lub bezpośrednie - rezultat działania tajemniczej siły „mana”, która tkwi w osobie lub rzeczy
Przykazane lub pośrednie - rezultat „mana” ale uzyskane lub przeniesione z kapłana albo innej osoby
Łączące elementy obu
Przedmioty tabu:
Tabu bezpośrednie - a) ochrona ważnych osób, rzeczy przed krzywda b) obronie słabych c) obronę przed niebezpieczeństwem wywołanym stykaniem się ze zwłokami lub jedzeniem zakazanych potraw d) ochronę przed zakłóceniem głównym aktów życia (poród, sex…) e) ochrona przed gniewem bogów f) ochrona nienarodzonych i małych dzieci
Tabu chroniące przed złodziejami własności jednostki
Kto pogwałcił tabu, ten czyni tabu z samego winowajcy. Niebezpieczeństwo tabu można zażegnać przez akt pokuty i ceremonie oczyszczenia
Tabu: trwałe (kapłani, kacyki, zmarli i ich rzeczy) tymczasowe (menstruacja, połóg)
U źródeł tych zakazów tkwi coś w rodzaju teorii, według której zakazy te są konieczne
Tabu tkwi we wszystkim co niesamowite (ludzie, miejsca, przedmioty, stany)
Wundt (bada tabu w Australii): tabu dzieli na : dot. ludzi, zwierząt i przedmiotów
Tabu zwierzęce tworzy jądro totemizmu
Ludzie w syt. wyjątkowych objęci tabu
Przedmioty osobiste - tabu dla innych
(W) Tabu pierwotne = uprzedmiotowiony lęk przed siła demoniczną = siła autonomiczna, uniezależniona od demonizmu, która stała się przymusem obyczaju i tradycji, Az w końcu prawem
(W) w prymitywnych fazach tabu nie istniał podział na to co święte i na to co nieczyste
Współcześnie tworzone tabu = „choroba tabu” lub „ neuroza kompulsywna (podobieństwa)
Zakazy te są nie uzasadnione, a ich pochodzenie pozostaje zagadką
Jądrem zakazu neurotycznego jest akt dotknięcia („fobia dotykania”); przymusowe narzucanie się w formie wew. potrzeby
Zakazy bywają niezrozumiałe, głupie i bezsensowne (= „ceremonie”)
Właściwości zarażające i transferencja tabu
(…)
… dorosły.Często odbiera zwierzęta jako osoby równe sobie. Harmonia ta zostaje niekiedy zakłócona; pojawia się lęk przed zwierzęciem. Psychoanaliza wykazała, że lęk ten jest zawsze lękiem przed ojcem przemieszczonym na zwierzę. Scenariusz nerwicy jest zawsze ten sam: chłopiec kieruje ku matce swoje jeszcze nieokreślone pragnienie seksualne, wyczuwa w ojcu rywala i życzy mu śmierci (kompleks Edypa). Część swoich…
… z kobietami z tego samego totemu, współbrzmią z czynami, których dopuścił się Edyp. To zjawisko nazwał Freud infantylnym nawrotem totemizmu. Freud dokonuje dalszej rekonstrukcji kompleksu Edypa; rozważa problem uczty totemicznej, która odegrała czołową rolę w jego pracy nad zagadnieniem pochodzenia totemizmu. Uczta ofiarna była pierwotnie ucztą rodową; tylko ludzie z jednego rodu mogli jeść razem. Uczta…
… winy syna zrodziły się dwa podstawowe prawa totemizmu odpowiadające dwóm stłumionym pragnieniom kompleksu Edypa. Zakaz kazirodztwa, drugie prawo totemizmu odegrał ogromną rolę w życiu społecznym. Potrzeby seksualne nie jednoczą mężczyzn przeciwnie - dzielą ich, toteż bracia wyrzekli się kobiet swojego klanu. Wraz z upływem czasu od pamiętnego wydarzenia tęsknota za ojcem wzrastała i mógł pojawić…
…, zmarł wskutek samokastracji. Lament po tych bogach i radość z ich zmartwychwstania weszły w skład corocznego rytuału, którego ślad można odnaleźć w chrześcijaństwie. Freud na podstawie orfickiego mitu formułuje teorię grzechu pierworodnego. Według orfickiego mitu ludzie byli potomkami Tytanów, którzy zabili i rozczłonkowali młodego Dionizosa-Zegeusa. w ten sposób jedność świata została zniszczona przez zbrodnię, zaś ludzie ( jako potomkowie Tytanów ) muszą ponieść za to karę. Elementy tej sytuacji kojarzą się z ofiarę totemiczną, co Freud wykorzysta w swej interpretacji grzechu pierworodnego. Grzechem tym jest morderstwo popełnione na ojcu, gdyż wina ta znalazła swoje odkupienie w ofiarnej śmierci syna. Wraz z tą ofiarą następuje całkowite wyrzeczenie się kobiety, dla której syn zbuntował się przeciwko…
… (zgodnie z psychoanalityczną symboliką ziemia uosabia kobietę, matkę). Pojawiły się duchu roślinności w postaci młodzieńczych bóstw, jak Attis, Adonis, Tammuz, które cieszyły się względami bóstw macierzyńskich, dopuszczając się z nimi kazirodztwa. Młodych kochanków bogini dosięgała zawsze kara ( krótkiego życia lub kastracji ) Adonis kochanek Afrodyty został zabity przez dzika; Attis kochanek Kybele…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)