SZKOŁA EWOLUCYJNO-ANTROPOLOGICZNA
Zagadnienie genezy religii i monoteizmu ludów pierwotnych były w drugiej połowie XIX -tego i w pierwszej połowie XX - tego wieku przedmiotem badań i żywych zainteresowań, a nawet namiętnych dyskusji etnologów i religioznawców. W etnologii i religioznawstwie dominował ewolucjonizm kulturowy przyjmujący nieustanny postęp ludzkości i zakładający liniowy i kumulatywny charakter zmian, paralelizm rozwojowy (każda kultura przechodzi takie same albo podobne stadia rozwoju), rozwój wszystkich dziedzin kultury od form najprostszych do najbardziej złożonych (rozwój jednokierunkowy, progresywny), jedność natury ludzkiej oraz naturalną wynalazczość człowieka. Oparty on był na filozofii Oświecenia i humanistycznych tradycjach racjonalizmu XVIII-tego wieku (A. Ferguson, A.R.J. Turgot, Voltaire, G.E. Lessing, J.G. Herder, G.W.F. Hegel, H. Kołłątaj, S. Staszic), pozytywistycznej teorii rozwoju społecznego A. Comte'a oraz biologicznym ewolucjonizmie K. Darwina, poprzedzonym teorią transformizmu J.B. Lamarcka.
A. Comte - fetyszyzm, politeizm, monoteizm;
J. Lubbock - niereligijność, fetyszyzm, totemizm, szamanizm, bałwochwalstwo czyli antropomorfizm, monoteizm;
L.H. Morgan - epoka przedreligijna, kult żywiołów przyrody, kształtowanie się systemu wyobrażeń bóstw osobowych, politeizm, monoteizm;
Ewolucjoniści zgadzali się co do faktu istnienia epoki bezreligijnej (przed-, niereligijana) na samym początku dziejów ludzkości, przed pojawieniem się najbardziej prymitywnych systemów wierzeniowych.
Szkoła ewolucyjno-antropologiczna wyodrębnia się z etnologii, kształtowała się w drugiej połowie XIX wieku. Wyróżnić możemy 3 główne okresy, w których ukształtowały się 3 typy ewolucjonizmu i ewolucjonistycznych teorii religii:
ewolucjonizm klasyczny (60 - 80 lata XIX w.)
Przedstawiciele: E.B. Tylor, H. Spencer, J.G. Frazer. Zakładali, że istnieje wspólna wszystkim ludziom natura. Kultura ludzka rozwija się wszędzie w ten sam sposób. Twierdzili, że każda zmiana ma charakter postępowy (rozwój = postęp) i że istnieje monolinearyzm rozwojowy. Uważali, że rozwój odbywa się tak samo dla wszystkich ludzi, lecz w różnym czasie (przeżytki - wg Tylor'a istnieją elementy z kultur niższych w kulturach wyższych,). Jako, że ludzkość jest w różnym czasie rozwoju, to możemy prześledzić rozwój całej cywilizacji, począwszy od form pierwotnych, do czasów współczesnych (prymitywny = pierwotny). W ten sposób doszli do wniosku, że monoteizm jest najwyższym stadium rozwoju religii. Spierano się o pierwotny wygląd wierzeń religijnych (fetyszyzm, animizm, totemizm itd.), po których był politeizm i monoteizm. Wierzyli, że na początku ludzkość była areligijna, a że po monoteizmie nastąpi nauka.
E.B. Tylor - animizm, manizm, fetyszyzm, politeizm, monoteizm;
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)