To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Działalność lodowców, lądolodów, wód fluwioglacjalnych i
klimatu peryglacjalnego
1. W temacie wymieniono czynniki zmienności powierzchni Ziemi należące do grupy
czynników egzogenicznych
2. Działalność tych czynników zachodziła zarówno w przeszłości geologicznej Ziemi,
jak i obecnie. Zlodowacenia miały miejsce m.in. w karbonie w erze paleozoicznej oraz
w plejstocenie w okresie czwartorzędowym. To ostatnie zlodowacenie jest szczególnie
ważne przy zrozumieniu form ukształtowania powierzchni Polski, ponieważ lądolód
który wówczas powstał w Górach Skandynawskich czterokrotnie nasunął się na teren
naszego kraju. Obecnie działalność w/w czynników zachodzi przede wszystkim na
Antarktydzie, Grenlandii oraz zlodowaconych pasmach górskich wszystkich
kontynentów.
3. Działalność lodowców możemy podzielić na:
a) egzarację – jest to działalność niszczącą, polegająca na zdzieraniu powierzchni
skalnej przez przesuwający się lód lodowcowy. Zjawisko to zachodzi przede
wszystkim podczas transgresji lądolodu, kiedy to alimentacja (nagromadzenie
śniegu) jest większe od ablacji (czyli jego topnienia)
b) transport materiału skalnego, który następuje na lodzie, w lodzie i w części
spągowej lodowca. Materiał skalny pochodzi ze skał budujących podłoże, jest
przynoszony z lawinami oraz spada na lód z nunataków, czyli skał w pobliżu
lodowca – wystających ponad lód i narażonych na bardzo silne wietrzenie
mrozowe.
Materiał skalny znajdujący się w lodzie lodowcowym nazywamy moreną.
v Materiał transportowany na powierzchni lodowca i pochodzący
głównie z lawin oraz z odpadania skał z nunataków to morena
supraglacjalna
v Materiał w spągu (dolnej części) lądolodu jest wyrywany z podłoża.
Nazywamy go moreną subglacjalną
v Materiał w środkowej części lądolodu pochodzi z dwóch pierwszych
moren – z supraglacjalnej na skutek wytapiania się, z subglacjalnej –
przemieszczany jest szczelinami w górę w czasie ruchu lodowca
c) akumulację, czyli działalność budującą. Polega ona na zostawianiu na podłożu
materiału skalnego niesionego przez lodowiec (lądolód). Zjawisko to następuje
przede wszystkim podczas stagnacji, która zachodzi gdy alimentacja śniegu
jest równa jego ablacji (lodowiec „stoi”) oraz w czasie recesji (deglacjacji) gdy
lód się topi (alimentacja jest mniejsza od ablacji).
4. Formy polodowcowe powstają w czasie działalności niszczącej i budującej lądolodu
(lodowca). Oprócz nich powstają formy związane z działalnością wód roztopowych,
czyli fluwioglacjalnych, które powstają na skutek topienia się lodu oraz formy
związane z panującym na obszarze zlodowacenia bardzo mroźnym, suchym klimatem
zwanym klimatem peryglacjalnym. Z jego obecnością związane jest wietrzenie
mrozowe. Podlegają mu skały, które nie są przykryte lodem oraz obszar znajdujący się
w pobliżu lodowca.
5. Lądolody zajmują bardzo duże tereny. Lód rozchodzi się we wszystkich kierunkach a
ukształtowanie powierzchni nie ma większego wpływu na rozchodzenie się czaszy
lądolodu. Nie są jednak w stanie pokonać wysokich
(…)
…
działalność
działalności jęzorów
lodowców
lodowcowych, które żłobią
górskich
doliny rzeczne
(V – kształtne)
Niszcząca
Powstają na skutek
działalność
działalności mniejszych
lodowców
jęzorów lodowcowych, które
górskich
spływały do głównego jęzora
lodowcowego. Po stopieniu się
lodu ich dno znajduje się
kilkaset (kilkadziesiąt) metrów
powyżej dna doliny U –
kształtnej. Często spadają z
nich wodospady. (Patrz…
… i obniżenia granicy wiecznego śniegu, w górach powstają
lokalne lodowce górskie, które są znacznie mniejsze, a ich kształt zależy od
ukształtowania powierzchni. Część form polodowcowych na nizinach i w górach jest
taka sama - są jednak wyjątki.
6. Jedna z teorii mówi, że oziębienie klimatu jest związane z ruchem precesyjnym osi
ziemskiej oraz ze zmianą orbity ziemskiej. Precesją nazywamy zmianę kąta
nachylenia osi ziemskiej do ekliptyki (jest to płaszczyzna orbity ziemskiej) . Oba te
zjawiska występują cyklicznie.
7. Schemat działalności lądolodu
Źródło: J. Wójcik, Geografia1, ZIEMIA, Wyd, PPWK, Książnica-Atlas, Warszawa – Wrocław 2002, s.147
8. Budowa lodowca górskiego
9. W tabeli przedstawiono formy polodowcowe. Uzupełnij
Czynnik, który
zadecydował o
jej powstaniu
(lodowiec,
Forma
Opis
lądolód, wody…
…
bezpośrednią przyczyną ich
jeziora rynnowe fluwioglacjalnych powstania. Przyjmijmy, że
powstają na skutek żłobienia
podłoża przez rzeki płynące
pod lodem. Powstają w czasie
transgresji. Są długie, wąskie i
głębokie. Po stopieniu lodu
często występują w nich
jeziora typu rynnowego. Ich
cechą charakterystyczną
(oprócz kształtu) jest to, że
występują w łańcuchach
Są małe, owalne i głębokie.
Jeziora
Działalność…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)