wykład - Psychologia i psychologowie

Psychologia i psychologowie
Rudolf Otto (1869 - 1937)
Podstawowa zasługa Otta polega na skutecznym przerwaniu dociekań o charakterze ewolucjonistycznym i wskazaniu na irracjonalizm obecny w religiach. Uznanie mistycyzmu jako nieodzownej cechy religii było wkroczeniem do wspólnej nauki z całkiem zapoznaną a istotną tezą.
Zwrócił uwagę na indywidualne przeżycia religijne i konstytuujące je wartości religijne
Istotnym novum zaprezentowanym przez Otta było podniesienie miejsca religii w świecie ludzkim, ale nie tak, jak czynili to historycy religii.
Otto stanął na stanowisku, że religia jest w swojej genezie zjawiskiem psychicznie niesprowadzalnym do jakiejkolwiek innej formy.
Numinosum jest kategorią niesprowadzalną do jakiejkolwiek innej kategorii myślowej czy poznawczej. Dzieje się tak z dwu powodów: jest ona czymś absolutnie niepoznawalnym i jest ona kategorią aprioryczną - będącą „w sobie” niezależnie od naszej woli i chęci poznania.
Jest niedefiniowalne i niepoznawalne, jest swoistą siłą religijną oddziałującą na człowieka. Działa ona dwojako: jako misterium tremendum - tajemnicza siła porażająca człowieka lękiem i obawą
i jako misterium fascinosum - tajemnicza siła przyciągająca człowieka do siebie.
Sacrum przeraża człowieka i zastanawia go, by go do siebie przyciągnąć.(droga czy metoda poznania numinosum). Osiągnięcie numinosum jest niemożliwe
Człowiek może zgłębić jego postać zjawiskową: sensum numinis(odczucie lęku i fascynacja zarazem)
Bóg - bóstwo objawia swoją potęgę i oddziaływa potężnie na psychikę ludzką, która takiej manifestacji nie racjonalizuje i nie wartościuje, ale jej po prostu bezwiednie ulega.
Sacrum Otta jest strukturą dynamiczną - jest swoistą drogą poznania a nie statycznym nagromadzeniem świętości. Ottowska „świętość” nie jest w ścisłym sensie odpowiednikiem terminu sacrum u innych badaczy, choć łączy go z nimi przekonanie, że sacrum jest poznawczo jedynie zapośredniczone. Tym pośrednikiem są symbole, w których religie się przedstawiają człowiekowi i poprzez które może on osiągać jakiekolwiek poznanie religijne
Symbole prowadzą w stronę działania skoordynowanego już z działaniem rozumowym, a więc, nie wykluczając udziału uczucia, zbliża do wykształtowania pojęć religijnych.
Zygmund Freud (1856 - 1939)
Freud uważał, że człowiek jest poddany przez swoją psychikę różnym Popendom, z których szczególną rolę przyznał dwóm typom.
1)Libido(Eros) - popęd seksualny, występujący na płaszczyźnie biologicznej i integrujący człowieka ze świata 2)Tanatos - popęd śmierci
W obrębie psychiki ludzkiej Freud wyróżnił trzy obszary:

(…)

… powszechnych, wspólnych dla całego gatunku ludzkiego.
Pierwszy z korelatów związany jest zatem z indywidualnym życiem i doświadczeniem człowieka, drugi, powszechny nazywamy nieświadomością zbiorową.
Archetypy pojmował jako pewne matryce - schematy myślenia i tworzenia, pewne idee lub formy kształtujące ludzkie symbole, pewną powszechną zdolność umysłu. Jako idee nie niosą w sobie konkretnych treści a jedynie pewne formy, mogące generować określone treści.
Pierwotnie sądził, że archetypy były budowane na podstawie doświadczenia ludzkości, ale potem, uznał sprawę ich pochodzenia za niepoznawalną. Archetypy są dziedziczone jako formy
Pogrążone w nieświadomości zbiorowej archetypy pojawiają się w świecie doświadczalnym w postaci swoich produktów - symboli czy mitów. Stanowią one konieczny produkt psychiczny, dzięki któremu człowiek poznaje własną wnętrze i psychikę.
Człowiek powinien stanowić harmonijne zespolenie pierwiastków świadomych i nieświadomych; proces kształtowania się harmonii nazywa indywiduacją. W tym procesie wiele ma do powiedzenia nieświadomość, jest ona źródłem doświadczenia religijnego i podłożem religijności oraz nośnikiem obrazu Boga.
W procesie indywiduacji krystalizuje się udział…
… konkurentów przez ich kastracje, na co oni odpowiedzieli spiskiem: zabiciem ojca i rytualnym spożyciem jego ciała. Ta koncepcja wyjaśnia powstanie tabu, totemizmu, religii, ofiary. Tabu jest przeniesieniem lęku, jaki wzbudza wśród synów groźny ojciec. Totemizm jest upamiętnieniem w zbiorowej pamięci pierwotnej ofiary z ojca i projekcja obrazu przodka w organizmy biologiczne.
Odkrycie Boga - symbolicznej…
... zobacz całą notatkę