prawa i wolności jednostki
Nawiązanie do zachodniej tradycji w tym zakresie - jednostka ludzka jako podmiot autonomiczny, ograniczony zakres podporządkowania jednostki państwu.
Rozwój historyczny :Koncepcje indywidualistyczne, teoria umowy społecznej, teoria rządu ograniczonego, koncepcja podziału władz i konstytucji pisanej.
Konstytucja 1997 - przewodnie zasady statusu jednostki:
- zasada godności,
- zasada wolności, - zasada równości,
Zasada godności:
Art. 30 - godność jako przyrodzona i niezbywalna cecha człowieka,
- jako źródło wolności, praw człowieka i obywatela,
- godność jest nienaruszalna,
- obowiązek poszanowania prawa i ochrony godności człowieka,
Nie ma żadnej definicji, opiera się ona na aksjologicznym rozumieniu.
Kilka podstawowych elementów godności:
- źródłem ludzkości jest prawo naturalne,
- zasada godności jest nienaruszalna, rolą państwa jest ochrona godności
- przysługuje ona każdemu człowiekowi w jednakowym stopniu
- godność stanowi normę podstawową dla innych wolności człowieka
- autonomia jednostki
- zakaz podejmowania działań ograniczających autonomię jednostki
Zasada wolności człowieka:
Art. 31. ust 1 i 2. Wolność jako zakaz zmuszania kogokolwiek do czynienia tego czego mu prawo ni nakazuje, gwarancja ochrony prawnej wolności, każdy powinien szanować prawa i wolności innych.
Konstytucja nie akcentuje prawnonaturalego pochodzenia wolności.
Wolność - dwa aspekty :
- czynienie tego co nie jest zakazane, wolność ograniczyć można jedynie prawem,
- nałożenie obowiązku na jednostkę jedynie za pomoca normy prawnej
Zasada równości:
Europejska Konwencja Praw Człowieka:
- w sytuacji prawnej obywateli
- równego traktowania przez władze publiczne,
- zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny
Równość wobec prawa i równość w prawie (równość przy kształtowaniu treści prawa)
Nakaz jednakowego traktowania sytuacji identycznych
Równość odnosi się d sytuacji prawnej a nie ekonomicznej
Równość nie ma charakteru bezwzględnego, może wystąpić w uzasadnionych przypadkach różnicowanie praw. Jeżeli takiego uzasadnienia brakuje to następuje dyskryminacja.
Zasada równości ma charakter uniwersalny odnosi się bowiem do wszystkich dziedzin życia społecznego.
Podmioty praw i wolności:
Rozdział II Konstytucji odnosi swe normy do człowieka i obywatela. Rozróżnienie prawa dla osób będących w RP a praw dla obywateli.
(…)
… 16 roku życia.
Dziecko jest podmiotem wszystkich praw i wolności konstytucyjnych chyba, że stanowi ona inaczej. Dziecko powinno funkcjonować w ramach rodziny, podstawowe decyzje dotyczące wychowania i wykształcenia podejmują rodzice, uwzględnienie zależnie od rozwoju dziecka jego zdania przy wychowaniu szczególnie religijnemu i moralnemu.
2000r. - powołanie Rzecznika Praw Dziecka. Rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na kadencję 5 lat. Jest to rodzaj wyspecjalizowanego Ombudsmana, może zwracać się do właściwych organów, urzędów i instytucji z wnioskami, propozycjami i interwencjami interwencjami sprawach konkretnych. Adresatami norm są też osoby prywatne np.: swoboda działalności gospodarczej.
Adresaci praw i wolności
Adresatami praw i wolności w Rzeczpospolitej są władze publiczne…
… polityczne:
- prawa związane z udziałem w życiu publicznym
(prawo głosowania - 62, prawa kandydowania - 99 i 127, prawa inicjatywy ustawodawczej - 118, prawo dostępu do służby publicznej - 60, prawo do informacji o działaniu organów publicznych - 61, prawo petycji i wniosków - 63)
- wolność zgromadzeń - art. 57
- zrzeszania się (58)
Prawa ekonomiczne, społeczne i kulturalne
Prawo własności (20, 21, 64)
-wywłaszczenia tylko za odszkodowaniem
-ograniczenia własności nie mogąnaruszyć istoty tego prawa
-przepadek rzeczy tylko na podstawie orzeczenia sądu
- swoboda działalności gospodarczej,
- uprawnienia pracownicze (wolność wykonywania zawodu, prawo do minimalnego wynagrodzenia, prawo do BHP, prawo do wypoczynku, prawo do koalicji
- prawo do zabezpieczenia społecznego (67)
- prawo do ochrony zdrowia (68)
- prawo…
… - porównywanie chronionego dobra publicznego z zakresem środków użytych do jego ochrony.
Koncepcja istoty praw i wolności - w myśl art. 41. ust 3. ograniczenia praw ine mogą ich naruszać.
Ograniczenia więc opierają się na koncepcji harmonizowania i balansowania kolidujących ze sobą interesów państwa i jednostki.
Ograniczenia praw s trakcie stanów nadzwyczajnych są normowane przez konwencje międzynarodowe…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)