Anarchizm, (z greckiego anarchís - bezrząd, brak rządu), doktryna i ruch społeczno-polityczny powstały w XIX w. jako opozycja kapitalizmu i ideologii marksistowsko-leninowskiej (marksizm, leninizm).
Twórcami anarchizmu byli: J. Proudhon, M. Bakunin i P. Kropotkin. Anarchiści za najwyższą wartość uznawali wolność każdej jednostki, której warunkiem jest zniesienie władzy państwa, kapitału i religii. Państwo jako instytucja wyklucza wolność i równość, dlatego trzeba eliminować jego struktury i wpływy. Społeczeństwo anarchistyczne miało być bezpaństwową, wolną od wyzysku formą kooperacji, opartą na zasadach moralnych, rozumie i harmonijnych stosunkach międzyludzkich.
W przeciwieństwie do marksizmu-leninizmu anarchizm odrzucał ideologię dyktatury proletariatu i powszechną rewolucję. Uznawał, że jedyną formą walki z kapitalizmem i państwem jest terror indywidualny. Ofiarami zamachów anarchistów padło wielu polityków, np. francuski prezydent M.F. Carnot, król włoski Humbert I, prezydent Stanów Zjednoczonych W. McKinley.
Anarchizm posiadał cztery nurty:
1) anarchizm indywidualistyczny - jego podstawy teoretyczne sformułowali M. Stirner (1806-1856) i P. Proudhon - negował wszelką władzę państwową, funkcjonowanie instytucji społecznych i prawa, miał na celu stworzenie sprawiedliwego ustroju, opartego na drobnej własności prywatnej i bezpieniężnym zakupie towarów (proponowano bony wymiany);
2) anarchizm kolektywistyczny - głównym twórcą był Bakunin - odrzucał państwo jako aparat zbrodniczy, postulował masową, terrorystyczną rewolucję anarchistyczną skierowaną przeciwko władzy państwowej oraz ludziom sprawującym ważne funkcje w państwie. Zwycięstwo miało doprowadzić do całkowitego zniesienia własności prywatnej;
3) anarchizm komunistyczny (anarchokomunizm) - twórcą był Kropotkin - uważał, że rewolucja to spontaniczny, bezkrwawy i długi proces przekonywania ludzi do idei anarchistycznej, w efekcie miała stworzyć społeczeństwo oparte na absolutnej wolności jednostek połączonych zasadą komunizmu ekonomicznego, tj. związku wolnych stowarzyszeń, w których wspólną własnością byłyby środki produkcji i konsumpcji;
4) anarchizm syndykalistyczny (anarchosyndykalizm lub syndykalizm) - twórcami byli G. Sorel, E. Leone, A. Labriola - instytucje państwowe miały zostać zastąpione przez związki zawodowe, a na ich bazie powstałoby społeczeństwo bezklasowe.
Największy rozkwit ruchów anarchistycznych nastąpił na przełomie XIX i XX w. Ich zwolennicy odrzucali ideę państwa oraz koncepcje K. Marksa i F. Engelsa. Aktywnie działali podczas rewolucji w Rosji w 1905, rewolucji lutowej w 1917 oraz w czasie wojny domowej w Hiszpanii. Po II wojnie światowej anarchizm nie stanowił istotnej siły politycznej, pod koniec lat 60. nastąpiło krótkotrwałe jego odrodzenie, szczególnie w Niemczech, Francji i niektórych krajach Ameryki Łacińskiej. Pewne elementy anarchizmu można dostrzec w powstałych w tym okresie ruchach politycznych określonych jako Nowa Lewica
(…)
… tylko z określonymi historycznie fazami rozwoju produkcji
walka klas prowadzi nieuchronnie do dyktatury proletariatu,
kapitalizm musi prowadzić do wzrostu liczebności klasy proletariatu i do zmniejszenia liczebności klasy posiadającej
zysk kapitalisty bierze z wyzysku
państwo i prawo pojmował jako zjawiska historyczne - są one rezultatem określonego stadium rozwoju społecznego i stanowią instrument panowania jednej klasy nad innymi.
umysłowy i polityczny rozwój społeczeństwa jest określony przez jego ustrój ekonomiczny
wyróżniał 3 sfery życia społecznego: bazę, nadbudowę i formy świadomości społecznej, których stosunki opierały się na wzajemnym wpływie i przenikaniu się
Oprócz tego siłę napędową rozwoju społeczeństwa stanowi walka klas. Rewolucje społeczne są koniecznością rządzącą rozwojem społeczeństw…
….
Po II wojnie światowej organizacje socjaldemokratyczne przeszły dalszą ewolucję, rezygnując z doktryny o dominującej roli proletariatu, walce klas oraz z planów radykalnej przebudowy gospodarki i społeczeństwa. W większości krajów socjaldemokracja stała się partią ogólnonarodową, reprezentującą zwolenników szeroko rozumianej centrolewicy.
Współczesne partie socjaldemokratyczne dążą do rozładowywania…
… libertarianizm jest uważany za synonim liberalizmu klasycznego, co jest błędne i prowadzi do częstych nieporozumień oraz marginalizacji poglądów szkoły austriackiej na rzecz monetaryzmu.
Samoposiadanie
Według filozofii libertarianizmu, każdy człowiek jest wyłącznym posiadaczem swojego życia. Ich zdaniem, zanegowanie tego założenia oznaczałoby zezwolenie na przyznanie innym osobom prawa do ingerowania…
…, ideowy przywódca międzynarodowego ruchu robotniczego najważniejsze dzieło: „Manifest komunistyczny”
Fryderyk Engels (1820-1895), filozof, niemiecki działacz ruchu robotniczego, twórca i teoretyk komunizmu, pochodził z Nadrenii z bogatej rodziny kupieckiej.
W 1864 wraz z K. Marksem zorganizował i stanął na czele I Międzynarodówki. Głosił idee obrony interesów proletariatu i obalenia kapitalizmu…
…`a, jest nawrót do antycznej koncepcji dike, w której sprawiedliwość polega na rozpoznawaniu powinności, a racjonalność na działaniu zgodnym z porządkiem cnót, czyli dóbr posiadających wartość samą w sobie, jak również do tradycji chrześcijańskiej, albowiem rozum bez łaski jest bezsilny przy dokonywaniu wyborów moralnych, co jest skutkiem grzechu pierworodnego i skażenia wolnej woli, przeto nakazy prawa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)