Wykład w przejrzysty sposób prezentuje następujące zagadnienia: źródła filozoficzne Komunitaryzmu, Taylor, dwie formy demokracji, warstwa socjologiczna – uwzględnienie negatywnych rezultatów atomistycznej koncepcji życia społecznego, wady Komunitaryzmu, reprezentanci personalizmu chrześcijańskiego, założenia filozofii Maritain.
Notatka stanowi doskonałe kompendium wiedzy dotyczącej komunitaryzmu i personalizmu społecznego.
Wykład 26.01.2011
Komunitaryzm i personalizm społeczny. Komunitaryzm
Młody nurt filozofii polityki, lata 80te XX wieku. Nazwa łac. communio - wspólnota. Przedstawiciele: A. MacIntyre, M. Walzer, Ch. Taylor.
Wskazują oni wyraźne ograniczenia liberalizmu. W liberalizmie brakuje integralnej antropologii poza tym deprecjonowane są aksjologiczne wspólnoty, braki w demokracji proceduralnej, brak konsekwentnego wyegzekwowania współuczestnictwa wszystkich obywateli. Nie odrzucają idei demokracji parlamentarnej, postulują przepojenie struktur państwa wartościami ponad ekonomicznymi - moralnymi, religijnymi. Źródła filozoficzne Komunitaryzmu: Arystoteles, idea cnót (MacIntyre)
Hegel, Tocqeville - Taylor
Pragmatyzm amerykański, Teorie lewicowe, laicyzm
Teoria sprawiedliwości Rawlsa,
Komunitarianie, krytyczni wobec konkretnych form demokracji:
Taylor, dwie formy demokracji :
ekonomiczną (nawiązującą do Oświecenie, XVII wiek, myśl Hobbes, Locka) - forma ta akcentuje domenę ekonomii, minimalizuje cnoty moralne, prawie nie dostrzega uczestnictwa obywateli w kierowaniu państwem. Demokracja grawitująca ku rządom totalitarnym, inspirowana przez idee woli ogólnej Jakuba Rousseau
W obu dostrzegał pozytywy ale zaproponował 3 model nawiązujący do tradycji humanistycznych: postuluje w nim pluralizm i prawo do wolności obywateli, w opozycji do demokracji liberalno-ekonomicznej - proponuje oprzeć jedność państwa na wartościach ogólnoekonomicznych (trans) - procedury i instytucje jako dobro wspólne, chroniące wszystkich obywateli. Dostrzegał rolę ekonomii ale dystansował się od klasycznych modeli życia ekonomicznego. Równowaga miedzy własnością prywatną i państwową. Opowiadał się za modelem mieszanym. Komunitaryzm aprobując system demokratyczny krytycznie ustosunkowuje się do liberalnej proceduralnej formy demokracji. 3 wersje krytyki liberalizmu:
Warstwa antropologiczna- nieadekwatność filozoficznej kwestii człowieka
Płaszczyzna etyczna - rola i znaczenie norm etycznych, krytyka idei absolutnej wolności indywidualnej liberalizmu - odciętej od wartości moralnych, opozycyjna wobec nich po części
Warstwa socjologiczna - uwzględnienie negatywnych rezultatów atomistycznej koncepcji życia społecznego. Trzy te warstwy można sprowadzić do 2 grup problemowych:
Filozofia społeczno -polityczna:
Komunitarianie tłumaczą, że mankamentem liberalizmu jest indywidualny człowiek zakorzeniony w życiu społecznym, eksponowanie nieograniczonej autonomii, absolutnej wolności człowieka jest skutkiem założenia, że historia życia ludzkiego to jakby kreacjo ex nihilo (powstanie z niczego), to rodzaj samostworzenia. Jednostka w filozofii liberalnej jest pojmowana jako istota bez historii, bez kontekstu życia społecznego - bez rodzin, życia kulturowego. Komunitarianie wskazują, że to kwintesencja postkartezjańskiego idealizmu gdzie mówi się o czystym JA pozbawionym osobowości ukształtowanej przez historyczne doświadczenie tysiącleci cywilizacji. Indywidualne JA jest rozumiane jako niezależny suweren najwyższe źródło wszystkich wartości. Skrajnie indywidualisty
(…)
….
Reprezentanci personalizmu chrześcijańskiego:
J. Maritain - lata 80te XIX wieku, kreator postanowień soboru watykańskiego II. „Humanizm integralny”, „Człowiek i państwo”. Jego rozważania oparte na głównych założeniach personalizmu.
Krytyczny stosunek do liberalnego indywidualizmu i kolektywizmu marksistowskiego. Oba te stanowiska rozmijają się z prawdą o człowieku, wyjaśniając relację człowiek - społeczność…
… podmiotowości należnych mu praw, wolności, godności, Ideologiczny kolektywizm przekształcił się w marksizmie w polityczno-państwowy totalitaryzm. Zbrodniczym totalitaryzmem był także hitleryzm
Marksizm absolutyzuje proletariat, hitleryzm absolutyzował rasę nordycką. Założenia filozofii Maritain:
Człowiek jako jednostka jest integralną jednostką osobową, zarazem osoba ludzka jest całą swoją naturą nakierowana…
… Komunitaryzmu:
Nie ustrzegł się dwuznaczności i ograniczeń, jego przedstawiciele zarzucają liberałom etnocentryzm kulturowo - polityczny, którego przejawem jest forsowanie liberalnego modelu demokracji, równocześnie MacIntyre wyjaśniając genezę norm etycznych opowiada się za umiarkowaną formą etnocentryzmu społeczno-kult. K. charakteryzując dobro wspólne opisuje owo dobro jako tzw. realność substancjalną…
…, na które składają się
Elementy strukturalno-organizacyjne - wojsko, szkolnictwo, finanse
Dziedzictwo historyczne - język, kultura, tradycja, symbolika
Integracja moralno społeczna - znajdując wyraz w świadomości obywatelskiej cnotach społecznych, roztropności
Szerokie rozumienie dobra wspólnego, odróżnienie personalizmu od indywidualizmu i kolektywizmu. Dobro to nie jest sumą interesów prywatnych poszczególnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)