Dzięki jej zawartości dowiemy się, czym są: problem ładu społecznego w okresie po rewolucji francuskiej, początki liberalizmu, liberalizm ideologią modernizacji społeczeństw zachodnich, liberalizm ekonomiczny. Ponadto poznamy takie pojęcia, jak: wczesny liberalizm, stary liberalizm, neoliberalizm.
„Narodziny i rozwój liberalizmu”
Problem ładu społecznego w okresie po Rewolucji Francuskiej - gdy jak się wydawało - nic nie znajduje się na swoim miejscu, powodował, że często podejmowano go przy okazji dyskusji nad nowym porządkiem społecznym. W tym to czasie rodzą się lub przybierają nową postać wielkie konkurencyjne ideologie nowoczesnego świata: konserwatyzm, liberalizm, socjalizm i nacjonalizm, których celem było zarówno objaśnienie świata, jak i zmobilizowanie jego mieszkańców do walki o nadanie mu takiego, a nie innego kształtu.
Pierwszą wielką ideologią doby porewolucyjnej stał się konserwatyzm wyrosły z radykalnej krytyki Oświecenia i rewolucji, którym przeciwstawił własną wizję świata społecznego. Konserwatyzm jest tu ideologią pewnych grup społecznych podejmujących wysiłek powstrzymania dokonujących się zmian uświęconego przez tradycję porządku rzeczy. Konserwatyści końca XVIII i początku XIX wieku wypracowali własną filozofię społeczną, która okazała się na tyle atrakcyjna intelektualnie, że wynikający z niej światopogląd pozostał trwałym składnikiem europejskiej tradycji: jest jedną z ideologii także współczesnego nam świata.
Drugą wielką ideologią tamtej epoki był liberalizm. Liberalizm był w XIX wieku chyba najbardziej popularnym wyrazem wśród burżuazji i zarazem znienawidzonym w kręgach konserwatywnych. Pochodzi z łacińskiego przymiotnika wolny ( liber ). Pojęcie to może oznaczać dość różne sprawy: metodę refleksji nad życiem społecznym, sposób rządzenia państwem, konkretną partię, wreszcie ideologię. We współczesnej literaturze można spotkać się z głosami, że liberalizm to „świecka forma cywilizacji zachodniej”, że jest to system polityczny, oparty o zasadę reprezentacji parlamentarnej, system ekonomiczny, wywodzący się z industrializacji fabrycznej i system społeczny, oparty o zasadę indywidualizmu. Inny głos, Th. Schiedera, mówi o liberalizmie jako o ruchu politycznym, wyrażającym się w pluralizmie (wielość partii politycznych) i parlamentaryzmie. Ten sam autor zwraca uwagę, że liberalizm jest ideą „wolności obramowanej prawem”. W znaczeniu politycznym po raz pierwszy został użyty przez Kortezy hiszpańskie w roku 1812, ale samo pojęcie liberalizmu jest o wiele starsze. Powstało ono w środowiskach mieszczańskich i oznaczało początkowo reakcję przeciwko absolutyzmowi monarchów i nierówności stanowej, inaczej mówiąc przeciwko temu wszystkiemu, co utrudniało swobodny rozwój miast. Liberalizm sięga zatem swoimi początkami Średniowiecza i Renesansu, ale liberalizm dziewiętnastowieczny jest dzieckiem Oświecenia, była to bowiem reakcja burżuazji w imię haseł Oświecenia przeciw ancien régime'owi, była to działalność burżuazji zmierzająca do uwolnienia jednostki z krępujących jej swobodę więzów tradycji, więzów stanowych i więzów absolutyzmu monarszego. Był dzieckiem, ale nie był jego czystą kontynuacją, bowiem dla myślicieli Oświecenia głównym zagrożeniem wolności był despotyzm królów; dla liberałów, którzy mieli za sobą doświadczenia francuskiej rewolucji, równie wielkim zagrożeniem staje się despotyzm ludu. Liberalizm w swoich podstawach filozoficznych jest produktem XVIII wieku, jako kierunek polityczny jest dziedzictwem rewol
(…)
… Kanady w 1873 r. utworzono Partię Liberalną Kanady. W Stanach Zjednoczonych ideologizacja partii politycznych nastąpiła w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Wówczas ukształtował się blok liberalny z Partią Demokratyczną i konserwatywny z Partią Republikańską. Genezy Partii Demokratycznej możemy dopatrywać się w latach 1829-1837 za prezydentury A. Jacksona, kiedy to Partia Demokratyczna stała się ruchem masowym. Wzrost jej znaczenia nastąpił w okresie realizacji programu Nowego Ładu (New Deal) F. D. Roosevelta.
W Ameryce Łacińskiej najwcześniej powstała Partia Liberalna Hondurasu, założona w 1890 roku. Liberalizm stał się ideologiczną bazą dla ruchów, które postulowały konstytucyjne reformy państwa oraz rozszerzenie i ochronę swobód obywatelskich. Istotnym czynnikiem rozwoju partii liberalnych…
…, gdzie stał się doktryną szczególnie popularną zarówno w nauce o gospodarce, jak i w nauce o państwie. Liberalna była bowiem ekonomika Anglii tej epoki, liberalne były też rządy brytyjskiej monarchii konstytucyjnej, choćby u steru rządów znajdowali się konserwatywni torysi. Co więcej, rządy te stanowiły wzór, do którego najchętniej zwracali się liberalni teoretycy państwa w kontynentalnych krajach…
…. Do klasyków liberalizmu francuskiego należeli: Jean Jacques Rousseau, Benjamin Constant i Charles Montesquieu (Monteskiusz)
Na przełomie wieku XVIII i XIX zainicjowane zostały przez liberałów reformy społeczno-agrarne w Prusach, a także reforma uniwersytetów oraz reformy parlamentarne mające na celu ograniczenie władzy monarchicznej w Hiszpanii. Wczesny liberalizm datuje się na pierwszą połowę XIX wieku…
… od liberalizmu klasycznego, jest zróżnicowany. Wielu liberałów dopuszcza interwencjonizm państwa, uznaje potrzebę zorganizowania opieki zdrowotnej i ubezpieczeń dla uboższej ludności. Widoczna ewolucja nurtu myśli społecznej nie naruszyła jednak jego pryncypiów: indywidualizmu i maksymalistycznie rozumianej wolności. Przemiany społeczne i wpływ socjalizmu wymusiły na zwolennikach liberalnego kapitalizmu znaczne…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)