Wykład - Orientacje niepodległościowe Polaków przed wybuchem I wojny światowej

Orientacje niepodległościowe Polaków przed wybuchem I wojny światowej
Postawy Polaków:
istnienie dwóch skrajnych postaw: rezygnacji, wynikłej z doznanych klęsk oraz woli walki i rozbudzenia aspiracji niepodległościowych więzy rodzinne sprzyjały przekazywaniu tradycji walk narodowowyzwoleńczych
Uwarunkowania międzynarodowe:
wzrost wrogości między Austro-Wegrami i Niemcami a Rosją rozbudza nadzieję na wybuch „wojny powszechnej” pomiędzy zaborcami
Orientacja prorosyjska („pasywiści”) - obóz narodowy
reprezentowana przez Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne powstałe w 1897 r. Głównym ideologiem ruchu był Roman Dmowski. Inną ważną postacią był Zygmunt Balicki - twórca konspiracyjnego Związku Młodzieży Polskiej (tzw. ZET)
program narodowo-demokratyczny opierał się na religijności, więzach rodzinnych, tradycji pozytywistycznej
opozycja wobec socjalistów i mniejszości narodowych, akcenty antysemickie
przekonanie, że Polakom najbardziej zagraża germanizacja. Zwycięstwo Austro-Węgier i Niemiec miało oznaczać narodowy koniec Polaków. Natomiast zwycięstwo Rosji miało spowodować zjednoczenie ziem polskich pod berłem cara, co stanowiłoby otworzenie drogi do niepodległości
kultura polska stoi wyżej od kultury rosyjskiej, dlatego nie należy obawiać się rusyfikacji
Endecja starała się działać legalnie w parlamencie rosyjskim (np. w 1907 r. po zbojkotowaniu przez lewicę polską wyborów narodowi demokraci zdobyli w Dumie 34 mandaty). Przewodniczącym Koła Polskiego w Petersburgu był Roman Dmowski
poza zaborem rosyjskim endecja działała w zaborze pruskim i austriackim przeciwko germańskiemu zaborcy (m.in. aktywizowała młodzież w ramach Drużyn Polowych „Sokoła”, pod dowództwem Józefa Hallera, czy też Polskich Drużyn Strzeleckich)
Orientacja proautriacka („aktywiści”)
jej zwolennikami była radykalna młodzież z zaboru rosyjskiego oraz niemal wszystkie ugrupowania galicyjskie (także lojalistów tzn. galicyjskich konserwatystów, zakładających odrodzenie Polski w ramach trialistycznej Monarchii Austro-Węgiersko-Polskiej)
główną siła orientacji była Polska Partia Socjalistyczna a właściwie PPS-Frakcja Rewolucyjna, na czele której stał Józef Piłsudski. Po klęsce rewolucji 1905 r. jej członkowie schronili się w Galicji, gdzie w 1908 r. założyli Związek Walki Czynnej (do którego należeli m.in. Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski)
z orientacją związana była galicyjska Polska Partia Socjalno-Demokratyczna, na czele z Ignacym Daszyńskim, konserwatyści oraz PSL (na czele z Jakubem Bojko, Jenem Stapińskim i Wincentym Witosem)
w ramach koordynacji działań utworzono w 1912 r. Polski Skarb Wojskowy oraz ... zobacz całą notatkę