Okres feudalizmu, wielkie odkrycia geograficzne
Przed odkryciami istnieją izolowane obszary o nierównej l. zaludnienia, różnym poziomie cywilizacyjnym (Europa, Azja, Afryka + wyizolowane grupy Azteków, Inków, Majów). Największą przeszkodą ocean. Podróż Normanów na zach. półkulę w X w. niewiele zmieniła, bo Europa nie była jeszcze przygotowana technicznie do zasiedlania tych obszarów.
Feudalizm= brak silnej władzy centralnej, rozdrobnienie polityczne; dopiero międzynarodowe i wewn. powiązania gospodarcze przyczyniły się do kształtowania wielkich państw, a z nich p. narodowych
XV w. - opanowanie oceanów. Odkrycie Ameryki spowodowało wzrost znaczenia Hiszpanii i Portugalii (spadło natomiast znaczenie Wenecji, Genui i Aleksandrii)
Układ w Tordesillas 1494= podział świata między ESP i POR, którego dokonał Papież Aleksander VI wzdłuż 46˚ dł. geograficznej zach. (=”południk papieski” - 2000 km na zach. od Wysp Zielonego Przylądka). Układ w Saragossie w 1529r. przedłużył linię podziału na drugą półkulę, na 145˚ dł. geogr. wsch.
Portugalia i jej podboje:
2. podróz Vasco da Gamy 1502 r.→ podboje w Indiach i na Cejlonie, Moluki, Makao w XVIw, Ormuz u wejścia do Zat. Perskiej. Jako pierwsi nawiązali stosunki handlowe z Japonią, przejęli w swoje ręce handel z Chinami. Zdobycze afrykańskie: Angola, Mozambik, Zat. Gwinejska, W-py Zielonego Przylądka. W Am. Płd niezgodnie z warunkami traktatu z T. opanowali Brazylię. Zasięg POR kolonii miał największy zasięg w XVIw.
Hiszpania i jej podboje :
→konkwista (m.in.Cortez 1519r, Pizzaro 1531-1535). W 1536r. powstaje królestwo Nowej Hiszpanii( tereny Meksyku wraz z ziemiami utraconymi na rzecz USA w XIXw., Am. Środkowa, Antyle).Zajęto terytorium Peru, Wenezueli, Kolumbii, Ekwadoru, Chile. Wyższość cywilizacyjna umożliwia podbój autochtonów, zniszczenie cywilizacji Inków, Majów i Azteków. Podróż F. Magellana (Portugalczyk w służbie SPA) dookoła świata w latach 1519-1522 zaowocowała zagarnięciem Filipin i Wysp Mariańskich. Utrzymywano monopol na handel ze swoimi koloniami (w wymianie handlowej udział brali jedynie kupcy oraz statki hiszpańskie) Najważniejsze porty: Barcelona (obsługiwała handel z krajami śródziemnomorskimi), Kadyks, La Coruna. Udział SPA pod koniec XVIw w światowym wydobyciu kruszców oceniano na 83%.Przemysł, rzemiosło, handel raczej słabo rozwinięte.
Mimo nagromadzonego kruszcu ani SPA, ani POR nie były w stanie opanować i utrzymać podbitych obszarów. Utrata pozycji na rzecz państw o lepiej rozw. handlu i przemyśle- WB, FRA i Niderlandów :wyzwolone spod dominacji SPA, obejmowały także część Belgii oraz niewielką część Francji. XVIIw→ opanowanie Cejlonu, Moluki, kilku wysp archipelagu Malajskiego, portugalskich kolonii w Indiach+ Gujana(Surinam), w 1626 założenie kolonii Nowy Amsterdam(dzisiejszy NY)w Am Pn.
(…)
…) była dużo mniejsza niż angielskich(ponad milion). Ponadto kolonizacja FRA ograniczała się do zakładania faktorii handlowych, punktów strategicznych i misji katolickich. Kolonie brytyjskie miały bardziej różnorodne struktury gospodarcze, powstawały nad zatoką Chesapeake, przy ujściu rzeki James, w Nowej Funlandii, nad zatoką Massachusetts i w rejonie zatoki Hudson.
W wyniku dwóch wojen FRA-WB w latach 1701-1713…
… Walter Raleigh zaanektował obszary obecnej Virgini. Stają się potęgą przemysłową oraz militarną zdolną pokoną potęgę handlową Niderlandów. Akt Nawigacyjny 1651r zobowiązywał kupców angielskich do transportu towarów wyłącznie statkami rodzimymi bądź statkami kraju w którym został wyprodukowany. Z niego wynikało wiele wojen WB-Niderlandy, w końcu Holendrzy ustępują jednak zachowują kolonie w Indonezjii, Surinam i kilka mniejszych wysp na Morzu Karaibskim m. in. Curacao. XVII Anglia opanowywuje Wyspy Brytyjskie, przyłącza Irlandię i Szkocję taki układ terytorialny przetrwa do 1921r. XVII-XIXw przez okres 125 lat rywalizacja o hegemonie między WB i FR, ostateczne zwycięstwo bardziej uprzemysłowionej WB Podboje kolonialne: Barbados,Bermudy,, Bahama, Jamajka.Liczne spory wokól Gwadelupy pomiędzy FR i WB…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)