Kolonie(+warto rzucić okiem na mapę)
Motywem do podboju kolonii były względy surowcowe, bądź strategiczne (WB: Cypr, Malta, Gibraltar; USA: Midway, Wake, Guam).W 1914 cała Afryka(poza 2 półnizależnymi terytoriami- Liberią i Etiopią) została skolonizowana. Polityczny status Antarktydy został uregulowany w 1961r. (15 zainteresowanych krajów zrezygnowało z roszczeń terytorialnych i zobowiązało się do nieprowadzenia działalności o charakterze militarnym). Kolonie występowały gł w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej →absolutna władza polityczna i gospodarcza kolonizatorów, →utrzymywanie pozostałości syst. feudalnego(niewolnictwo). Największe imperium kolonialne WB:
mogło pozwolić sobie na prowadzenie polityki wolnego handlu i „otwartych drzwi”.
marynarka wojenna i handlowa wiązała rozproszone terytoria i umożliwiała panowanie nad nimi(Two Powers Standard -flota brytyjska ma być silniejsza niż 2 najsilniejsze po WB razem wzięte)
XIXw= osłabienie ekonomiczne imperium:
wyczerpanie strategicznych zasobów surowcowych(rudy żelaza, metale kolorowe)
wzrost znaczenia ropy naftowej( brak ropy w koloniach bryt.)
wzrost konkurencji ze str. Niemiec i USA
wzrost znaczenia Pacyfiku (Anglii brakowało tam pkt. oparcia)
W dalszym jednak ciągu WB była „bankierem świata”=do Iwś była największym eksporterem kapitału. Typologia kolonii:
zamieszkałe przez ludność autochtoniczną →rządy gubernatora (z wyj. Indii)
prawie sami osadnicy brytyjscy →dominia (autonomia z własnym rządem) np.Kanada od 1867, Zw. Australijski od 1901r, New Zeland 1907r
FRA:
Rewolucja przemysłowa odbyła się później niż w WB →słaba baza energetyczna, konieczność importu →duże złoża rudy żelaza w Lotaryngii, ale ta kraina odpadła od FRA w 1871 →kryzys demograficzny →zacofanie i rozdrobnienie rolnictwa. Ważne zdobycze kolonialne:
protektorat nad Tunisem(1881), kolonia i protektoraty w Indochinach( Kochinchina-od 1862, Kambodża 1863, Annam 1884, Tonkin 1885, Laos 1893), Kongo FRA (1883-1885), Madagaskar 1886, Tahiti 1891, opanowanie Dahomeju 1892-93, protektorat nad Marokiem 1912
Przed Iwś dysproporcja między FRA faktycznym potencjałem ekonomicznym, a pozycją mocarstwa kolonialnego RUS:
Rosja Carska była w porównaniu z krajami kapitalistycznymi b. opóźniona →przeżytki feudalne
→wysoki stopień koncentracji przemysłu. Wydobycie ropy w Baku stanowiło w 1901r. ok. 50% światowej eksploatacji, rudy manganu w rejonie Cziatury w 1913 ok. 1/3 prod światowej, jednak ogólny poziom uprzemysłowienia b. niski. Przemysł ciężki został opanowany przez kapitał zagraniczny( gł. FRA, WB, GER, BEL).Zależność finansowa z tytułu pożyczek finansowych implikowała zależność polityczną. Na rozległym obszarze panował niski poziom oświaty i kultury =dysproporcje hamowały rozwój gospodarki i osłabiały obronność kraju ( wojna 1904-1905, Iwś). Dążenia do zdobycia dostępu do otwartego , niezamarzającego morza.
(…)
…, Kolumbia, Honduras, Panama, Dominikana => kontrola nad Zat. Meksykańską i M. Karaibskim
posiadłości: Alaska,Aleuty,Hawaje,Wake,Filipiny,Samoa wsch,Guam, Puerto Rico
GER:
Niedogodne położenie geostrategiczne (pomiędzy FRA i RUS).Kierunki ekspansji: Afryka, Daleki i Bliski Wsch, Bałkany
budowa kolei bagdadzkiej(do Oceanu Indyjskiego=>napięcia GER-WB)
silna flota handlowa i wojenna
dążenie do opanowania…
… RUS(=>dostęp RUS do M Żółtego)
wojna 1903-1904(antagonizmy RUS-JAP w Korei i Mandżurii)=>JAP odzyskuje Port Arthur i Dalien, płd część kolei zbudowanej przez RUS w Mandżurii, uznanie przyszłego protektoratu nad Koreą
CHI:
⇒1913r odłączenie Tybetu od Chin pod wpływem i przy poparciu WB=> formalnie niezawisły kraj o feudalno-teokratycznym ustroju.
⇒ faktorie i koncesje mocarstw europejskich w wielkich…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)