Wykład - Oględziny miejsca pożaru

Oględziny miejsca pożaru
Oględziny są jedną z czynności wchodzących w zakres postępowania przygotowawczego, dlatego można je dokonać w zasadzie dopiero po wszczęciu tego postępowania (art.303 kpk). Jednak gdy niezbędne jest natychmiastowe przystąpienie do oględzin, ponieważ zwłoka może doprowadzić do utraty, zniekształcenia lub zniszczenia dowodów wtedy art. 308 par.1 kpk pozwala na odstąpienie od tej zasady. W większości przypadków, właśnie w oparciu o ten artykuł kodeksu postępowania karnego przeprowadzane są oględziny miejsca pożaru.
Różnią się one w swej istocie od oględzin miejsc innego typu zdarzeń, choćby przestępstw z grupy przeciwko mieniu, to jednak w ich wyniku realizowane są te same cele, jak podczas ogólnie pojętych oględzin i zabezpieczenia miejsca zdarzenia. Cele te jak wiadomo zawarte są m.in. w treści siedmiu tzw. złotych pytań kryminalistyki, a w odniesieniu do oględzin miejsca pożaru sprowadzają się do:
ustalenia, co uległo spaleniu lub zniszczeniu i jakie przyjęło rozmiary,
ustalenia źródła i kierunków rozprzestrzeniania się ognia oraz możliwości dalszego stwierdzenia zagrożenia dla osób i mienia,
stwierdzenia stopnia zniszczeń wyposażenia pomieszczeń lub obiektów objętych pożarem,
ustalenia przyczyny powstania pożaru,
zabezpieczenia śladów popełnienia przestępstwa i innych dowodów rzeczowych, dających możliwość odtworzenia istotnych okoliczności powstania pożaru, bądź zidentyfikowania jego sprawcy,
określenia możliwości rozprzestrzeniania się ognia w granicach pogorzeliska oraz poza pogorzelisko,
sprawdzenia obecności i określenia sprawności systemu zabezpieczeń, w tym urządzeń sygnalizujących pożar,
ustalenia innych okoliczności bezpośrednio poprzedzających pożar, a mogących mieć z nim związek (ślady włamania i kradzieży wyposażenia lub dokumentów z obiektu lub ślady pozoracji tego typu działania),
ustalenie modus operandi działania sprawcy.
Niektóre z tych celów (np. 1-3) możliwe są do zrealizowania wyłącznie dzięki odpowiedniemu udokumentowaniu miejsca pożaru (dokumentacja fotograficzno-filmowa, szkice), m.in. na poszczególnych etapach postępujących prac odgruzowywania pogorzeliska. W związku z tym obligatoryjny wydaje się udział w oględzinach technika kryminalistyki, a w razie potrzeby także biegłego z zakresu pożarnictwa i badania przyczyn pożarów. Taki skład grupy operacyjno-śledczej daje możliwości należytego zbadania miejsca pożaru i ewentualnego przeprowadzenia w końcowym etapie oględzin także innych, uzupełniających czynności procesowych tj. eksperyment śledczy. Polega on np. na sprawdzeniu sposobu palenia się danego materiału i jego podatność na zapalenie oraz zbadaniu sprawności urządzeń elektrycznych i instalacji elektrycznej, w tym alarmowej. Wyniki eksperymentów pozwalają zazwyczaj zweryfikować poprawność wstępnych wersji śledczych zaistniałego zdarzenia lub je uzupełnić o istotne elementy tyczące okoliczności i przyczyn powstania pożaru oraz faktu zadziałania lub stwierdzenia awaryjności ewentualnych zabezpieczeń. Należy pamiętać również o obowiązku zebrania, przed oględzinami bądź w trakcie ich, informacji o zaistniałym zdarzeniu, ustaleniu wszystkich możliwych świadków zdarzenia np. właścicieli obiektu, sąsiadów, uczestników i biernych świadków akcji ratowniczej (wśród których może się też znajdować sprawca podpalenia). Istotną informacją jest również zeznanie pierwszego strażaka obejmującego dowodzenie akcją ratowniczo-gaśniczą i jego wstępna ocena przyczyny pożaru.
... zobacz całą notatkę