To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Kształtowanie się systemu władzy w Polsce w latach 1918-1921
Przyjazd Piłsudskiego do Warszawy
11 listopada 1918 r. podpisano w Compiegne zawieszenie broni na froncie zachodnim. W Berlinie wybuchła rewolucja. Ponieważ już wcześniej załamały się Austro-Węgry i Rosja, wszyscy trzej zaborcy przegrali wojnę. Dzięki temu, a także dzięki upartej woli i nadziei społeczeństwa polskiego, możliwe stało się odrodzenie państwa polskiego. 10 listopada 1918 r. powrócił do Warszawy zwolniony z Magdeburga Piłsudski. Wszystkie stronnictwa polskie, nie licząc lewicy rewolucyjnej, zażądały od Rady Regencyjnej przekazania mu władzy. Dla lewicy niepodległościowej Piłsudski był niekwestionowanym przywódcą. Obóz narodowo-demokratyczny i konserwatyści liczyli się z popularnością Piłsudskiego i uznali, że zdoła on skierować wysiłki społeczeństwa ku budowie państwa, a przeciw anarchii i rewolucji. Rada Regencyjna podporządkowała się Piłsudskiemu i dekretem z 11 listopada 1918 r. oddała mu naczelne dowództwo nad tworzącym się wojskiem. Na ulicach miast polskich trwało rozbrajanie żołnierzy niemieckich i austriackich. Wszędzie gromadziły się tłumy świętujące odzyskanie niepodległości.
W tym momencie na ziemiach polskich istniało kilka ośrodków władzy: Rada Regencyjna, rząd lubelski, krakowska Polska Komisja Likwidacyjna i rady delegatów. Najsilniejszym oparciem dla Piłsudskiego był rząd Daszyńskiego w Lublinie. 14 listopada 1918 r. rozwiązała się Rada Regencyjna, przekazując Piłsudskiemu całą władzę nad tworzącym się aparatem państwa. Po rozmowach z Ignacym Daszyńskim i ustąpieniu jego rządu, misję tworzenia nowego gabinetu powierzył Józef Piłsudski socjaliście Jedrzejowi Moraczewskiemu. Nie zdołał on jednak pozyskać współpracy endecji i PSL „Piast”, zrażonych zbyt radykalnymi poglądami społecznymi Moraczewskiego, toteż kształt polityczny jego gabinetu podobny był do rządu lubelskiego. Opierał się on na PPS i lewicy ludowej. 22 listopada 1918 r. Piłsudski i Moraczewski podpisali dekret stwierdzający, że Polska jest republiką i że do zwołania Sejmu Ustawodawczego najwyższą władzę sprawować będzie Piłsudski jako Tymczasowy Naczelnik Państwa.
Rząd Moraczewskiego
21 listopada 1918 r. rząd Moraczewskiego ogłosił manifest do narodu, akcentując ludowy charakter nowej władzy. Zapowiadając reformę rolną i nacjonalizację „dojrzałych do tego gałęzi przemysłu”, nowy rząd uzależnił te reformy od zatwierdzenia przez Sejm Ustawodawczy. Nie czekając natomiast na zwołanie parlamentu rząd Moraczewskiego wydał dekret wprowadzający 8-godzinny dzień pracy i ubezpieczenia robotników na wypadek choroby. Ustawodawstwo to należało z punktu widzenia robotników do najkorzystniejszych w ówczesnej Europie. Głosząc program socjalistyczny, rząd Moraczewskiego odcinał się od metod rewolucyjnych i nie zamierzał, według słów ówczesnego kierownictwa PPS,
(…)
…: votum nieufności parlamentu dla jednego ministra nie oznaczało dymisji całego gabinetu. Sądownictwo oparte było na zasadzie niezawisłości i nieusuwalności sędziów. Do orzekania o zgodności aktów administracyjnych z konstytucją powołano Najwyższy Trybunał Administracyjny. Do podstawowych obowiązków obywateli należały: wierność wobec państwa, przestrzeganie jego praw, służba wojskowa i świadczenia…
… też nawiązać stosunki z zagranicą, lecz bez większego powodzenia. Jedynym państwem uznającym nowe władze w Warszawie były rewolucyjne, socjaldemokratyczne Niemcy. Dla zwycięskiej Ententy rząd utworzony przez byłego sojusznika państw centralnych - Piłsudskiego nie był wiarygodny. Fatalnie układały się stosunki z bolszewikami, którzy aresztowali przedstawicieli Rady Regencyjnej. Z powodu udziału w rewolucyjnej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)