To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
37. Ewolucja systemu politycznego II Rzeczypospolitej.
Ewolucja systemu politycznego - 4 etapy:
1) Listopad 1918 - marzec 1921
Mała Konstytucja z 20 II 1919
2) Marzec 1921 - maj 1926
Konstytucja marcowa 17 III 1921
Zamach majowy 12 V 1926
3) Maj 1926 - kwiecień 1935
Nowela sierpniowa 2 VIII 1926
4) Kwiecień 1935 - wrzesień 1939
Konstytucja kwietniowa 23 IV 1935
Etap I
1) Ośrodki władzy na ziemiach polskich jesienią 1918 roku.
Jesienią 1918 roku następuje aktywizacja życia politycznego Polaków w wyniku
przemian jakie nastąpiły w sytuacji międzynarodowej (postępująca klęska państw
centralnych + rewolucja w Rosji). Dlatego też na ziemiach polskich zaczynają
powstawać nowe organy władzy.
W listopadzie 1918 mamy następujące ośrodki władzy:
Rada Regencyjna - powołana z inicjatywy cesarza niemieckiego i austriackiego
w XI 1917, namiastka polskiej władzy na odebranych Rosji ziemiach Królestwa
Polskiego.
Skład Rady: książe Zdzisław Lubomirski, arcybiskup Aleksander Kakowski, Józef
Ostrowski.
Rada miała głównie spełniać funkcje ustawodawcze. Powołano też Radę Ministrów,
która spełniała funkcje wykonawcze.
Ważne: Rada Regencyjna miała legitymizację ze strony cesarza niemieckiego i
austriackiego, nie popierali jej jednak zbytnio Polacy.
Rozwiązanie Rady: 10 XI 1918 wraca Piłsudski z Magdeburga do Warszawy, Rada
przekazuje mu swoim dekretem władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk
polskich. 14 XI 1918 w obawie przed rewolucją socjalistyczną wydaje dekret o
samorozwiązaniu i przekazaniu Piłsudskiemu całej władzy. Rząd Daszyńskiego
ustąpił, Piłsudski więc powierzył misję tworzenia nowego Jędrzejowi
Moraczewskiemu.
Polska Komisja Likwidacyjna - 28 X 1918, powołana na terenie Galicji. Na
czele stanął przywódca PSL “Piast” - Wincenty Witos, obok Rady Narodowej dla
Księstwa Cieszyńskiego najwyższa polska władza w Galicji.
Naczelna Rada Ludowa - powstała na terenie Wielkopolski dnia 3 XII 1918,
powołali ją delegaci Polskiego Sejmu Dzielnicowego, który został zorganizowany
przez umiarkowanych działaczy wielkopolskich.
Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej (rząd lubelski) - 6/7 XI Lublin,
na jego czele stanął Ignacy Daszyński, trzon gabinetu tworzyli piłsudczycy, 7 XI
rząd lubelski wydał odezwę w której zadeklarował przejęcie przez siebie całej
władzy państwowej aż do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego.
(zagranicą działał jeszcze Narodowy Komitet Polski w Paryżu pod przywództwem
Romana Dmowskiego).
Tymczasowy Naczelnik Państwa - funkcja objęta przez Józefa Piłsudskiego z mocy
dekretu rządu Moraczewskiego wydanego 22 XI 1918. Piłsudski wg owego dekretu
miał pełnić władzę do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego.
Kompetencje: powoływanie/odwoływanie rządu, zatwierdzanie projektów ustaw i
budżetu, powoływanie na wniosek premiera wyższych urzędników państwowych, itd.
(władza miała charakter niemalże dyktatorski)
2) Wybory do Sejmu Ustawodawczego i Mała Konstytucja.
26 I 1919 - wybory do jednoizbowego Sejmu Ustawodawczego. Pierwsze
posiedzenie odbyło się 10 II
(…)
… Konstytucji:
Władzą suwerenną i ustawodawczą w Polsce jest Sejm Ustawodawczy (nie
ustalono kadencji Sejmu, miał więc obradować do czasu przyjęcia konstytucji),
uchwalane przez Sejm ustawy ogłasza Marszałek Sejmu za kontrasygnatą
prezydenta ministrów i odpowiedniego ministra
Naczelnik Państwa powołuje Rząd w porozumieniu z Sejmem, akty państwowe
Naczelnika Państwa wymagają kontrasygnaty właściwego ministra…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)