To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Konserwatyści polscy w okresie międzywojennym
W okres międzywojenny konserwatyści weszli skompromitowani wobec zaborców i rozbici na kilka partii. Nie osiągnęli zjednoczenia. Szukali sojuszników wśród partii prawicy lub w obozie piłsudczykowskim.
W 1919 r. grupy konserwatystów z byłego Królestwa Polskiego i wschodniej Galicji połączyły się w Zjednoczenie Narodowe, w 1922 r. przemianowali się na Stronnictwo Chrześcijańsko-Narodowe, które zawarło sojusz z ND.
Konserwatyści z Kresów, skupieni wokół dziennika „Słowo”, zajęci byli do 1922 r. sprawą granic i polityką wschodnią, poszukiwali rozwiązań politycznych, które gwarantowałyby utrzymanie stanu posiadania polskiego ziemiaństwa na Białorusi, Litwie i Ukrainie. Podobnie jak konserwatyści z zachodniej Galicji nawiązali kontakty z obozem piłsudczykowskim.
Partie konserwatywne szczególną rolę przywiązywały do kwestii agrarnej, przeciwne zmianom w życiu społecznym, politycznym, podkreślały znaczenie roli państwa w życiu gospodarczym, występowały w obronie własności prywatnej. W ich założeniach programowych występowały elementy klerykalizmu i solidarności społecznej.
Różnice w obozie konserwatywnym dotyczyły mniejszości narodowych. te partie, które były pod wpływem ND opowiadały się za rozwiązaniami nacjonalistycznymi, inne głosiły tolerancję dla mniejszości.
Organizacje konserwatystów nie odgrywały w systemie parlamentarnym samodzielnej roli, były nieliczne z powodu braku masowego zaplecza politycznego.
Do 1922 r. organizacjom konseratystów przewodziła grupa konseratystów krakowskich, potem ziemiaństwo wielkopolskie, któremu udało się opanować ruch monarchistyczny. Po przewrocie majowym poparcia obozowi rządowemu udzieliły główne środowiska konserwatywne z Krakowa, Warszawy i Wilna. Środowisko poznańskie rozpadło się na dwie orientacje, część konseratystów weszła do BBWR. Osłabły wpływy ND w środowisku konseratystów, pojawiły się tendencje konsolidacyjne.
Krytyczny stosunek części konserwatystów do metod walki obozu rządzącego z opozycją i spadek ich pozycji ekonomicznej w wyniku kryzysu gospodarczego z lat 1929-1933 spowodowały po 1935 r. znaczne zmniejszenie ich wpływów politycznych.
Ważnymi choć nieformalnymi ośrodkami życia organizacyjnego były dzienniki:
„Gazeta Powszechna” (poznańskie”
„Słowo” (wileńskie)
„Rzeczpospolita” (warszawskie)
„Czas” (krakowskie)
Działacze partii konserwatywnych:
Stroński
Żółtowski
Bobrzyński
Radziwiłł
Cat-Mackiewicz
Tyszkiewicz
Ziemianie zdawali sobie sprawę, że nie uda się uniknąć reformy rolnej. Widzieli także w niej sposób odciągnięcia mas od rewolucji. Ich założenia reformy rolnej opierały się na:
(…)
… i za co dokupić ziemię. Był on także wygodny dla tej części ziemiaństwa, której majątki były zrujnowane, a które by teraz miała możność sprzedać państwu. Konserwatyści uważali ordynację wyborczą za wadliwą i w niej widzieli źródło niepowodzeń Sejmu. Szczególnie występowali przeciw powszechności i proporcjonalności. Podejmowali wprowadzenie przynajmniej cenzusu czytania i pisania. …
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)