To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
SYNDYKALIZM [franc.], wywodzący się od P.J. Proudhona kierunek teoret. w ruchu robotn. oraz związany z nim ruch społ., cieszący się znaczną popularnością w zach. Europie w pierwszych dekadach XX w. Syndykalizm zakładał prymat celów ekon. nad polit. w walce proletariatu o swoje prawa; upatrywał w związkach zaw. (franc. syndicats), a nie w partiach polit., zasadnicze narzędzie tej walki (prowadzonej gł. poprzez ruch strajkowy). Od chwili wyłonienia się tendencji syndykalistycznej wśród franc. i belg. związkowców w końcu lat 60. XIX w. wyróżnić w niej można 2 zasadnicze nurty: reformistyczny i rewolucyjny. Syndykalizm reformistyczny , nie kwestionując bynajmniej kapitalist. organizacji społeczeństwa, stawiał sobie ograniczone cele zapewnienia zrzeszonym w związkach członkom lepszej pozycji w społeczeństwie i lepszych warunków bytowych; uznawał odrębność organizacyjną poszczególnych grup zaw., natomiast gdy chodziło o formy i taktykę działania w rozwiniętych krajach kapitalist., przechodził stopniowo (pod wpływem doświadczeń hist.) od żywiołowych strajków do działań negocjacyjnych, prowadzących do podpisywania umów zbiorowych. Nurt rewolucyjny dążył natomiast do zasadniczej zmiany systemu społ., przypisując związkom gł. rolę w mobilizacji mas (akcja bezpośrednia), w samym akcie obalenia kapitalizmu (strajk generalny przeradzający się w rewolucję), jak również w nowym, porewol. systemie gosp. i administracyjnym; w aspekcie organiz. stawiał na solidarność mas pracujących, tworząc na szczeblu lokalnym ciała grupujące przedstawicieli różnych grup zawodowych. Na powstanie tego nurtu duży wpływ miały koncepcje anarchizmu. Oba nurty krytykowały demokrację parlamentarną. W ich działalności zaznaczały się silnie antyinteligenckie uprzedzenia. Syndykalizm francuski znalazł najpełniejszy wyraz w programie powstałej 1895 Powszechnej Konfederacji Pracy (CGT); zasady syndykalizmu precyzowała tzw. karta z Amiens (1906), sformułowana w szczytowym okresie sukcesów nurtu rewolucyjnego. Podobną radykalizację przeżywał w tym okresie ruch związkowy w Hiszpanii i we Włoszech. O ile jednak znaczna część aktywistów Unione Sindicale Italiana (USI) udzieliła w latach 20. XX w. poparcia B. Mussoliniemu i stworzonemu przez faszyzm modelowi państwa korporacyjnego ( korporacjonizm), związkowcy hiszp. (UGT) pozostali wierni lewicy. Reformistyczny syndykalizm odgrywał istotną rolę w ruchu związkowym Belgii i W. Brytanii. W Belgii był tradycyjnie związany z socjalistami, natomiast rozwijające się samodzielnie od poł. XIX w. ang. związki zaw. (tzw. trade-uniony) były powiązane do końca stulecia z Partią Liberalną. Pojawienie się w W. Brytanii w końcu lat 80. XIX w. tzw. nowego unionizmu doprowadziło jednak do utworzenia Partii Pracy (Labour Party), w której wpływy trade-unionów są tradycyjnie b. silne. Znaczną rolę polit. odgrywali również syndykaliści w niektórych krajach Ameryki Łac. (Argentyna, Meksyk) oraz w Rosji (do 1921); działający w Polsce w latach II wojny świat. Związek Syndykalistów Polskich nie miał szerszego zaplecza.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)