KOMUNIZM [łac.]: 1) ideologia postulująca równość ( egalitaryzm) i wspólnotowość w organizacji życia społ. oraz racjonalność w kierowaniu życiem gosp., głosząca nieuchronność upadku kapitalizmu i potrzebę działań dla osiągnięcia tego celu; 2) w teorii marksist. ( marksizm) najwyższa, bezklasowa forma organizacji społ., następująca po kapitalizmie; 3) ruch społ. i polit. wywodzący się z ideologii marksist., ukształtowany w wyniku rozłamu socjaldemokracji ; 4) w niemarksist. teorii społ. i w języku potocznym ustrój społ. istniejący w krajach rządzonych przez partie komunist.; w krajach komunist. określany również mianem socjalizmu realnego. Ideologia komunistyczna.Elementy ideologii komunist. idee równości i wspólnoty pojawiły się już w średniowieczu. Zyskały na znaczeniu w czasie rewolucji franc. 1789 (S.N. Babeuf). W XIX w., w epoce szybkich zmian społ. wywołanych uprzemysłowieniem, były odmianą idei socjalist. ( socjalizm). Ideologia komunist. miała charakter utopijny; zawierała postulat radykalnego egalitaryzmu, obejmującego nie tylko równość wobec prawa, ale również status społ., a nawet życie kulturalne. Głosiła ideę autentycznej wspólnoty i braterstwa ludzi, przezwyciężającej indywidualizm i społ. atomizację, czemu miało sprzyjać zniesienie własności prywatnej. Przeciwstawiała się chaosowi rynku, dowodząc konieczności racjonalnego zarządzania gospodarką. Szczególne znaczenie nadali ideologii komunist. marksiści ( marksizm). We wczesnych pracach K. Marks kładł nacisk na nieuchronność zjawiska alienacji w ustroju kapitalist.; komunizm miał spowodować jego zniknięcie i realizację rzeczywistej, a nie formalnej wolności jednostki. Podstawą ideologii komunizmu stał się, w wyniku przyjęcia koncepcji klasyków marksizmu, materializm hist., zwł. tezy o nieuchronnym następstwie coraz bardziej postępowych formacji społ.-ekon., o zasadniczym znaczeniu walki klas w rewol. zmianach tych formacji i o szczególnej roli klasy robotn. w przejściu od kapitalizmu do socjalizmu, wreszcie o niezbędności objęcia przez partie robotn. (komunist.) kierownictwa walką klasy robotniczej. Ideologia komunist., zwł. w wersji marksist., odrzucała religię, traktowaną jako swoistą formę fałszywej świadomości, i przeciwstawiała jej nauk., pozornie racjonalny obraz świata. Odrzucała ukształtowane w Europie Zach. koncepcje wolności, prawa i demokracji, dowodząc ich klasowych uwarunkowań. Rewolucja socjalist. po obaleniu instytucji kapitalizmu miała na wstępnych etapach budowy komunizmu wprowadzić ustrój dyktatury proletariatu (przejęcie całości władzy przez klasę robotn., a w jej imieniu przez partie komunist.), pozwalający zlikwidować resztki poprzedniego ustroju. Ideologia komunist. podważała znaczenie więzi nar. twierdząc, iż są one wykorzystywane przez burżuazję do zacierania sprzeczności klasowych i do podporządkowania sobie proletariatu; więziom nar. był przeciwstawiany internacjonalizm proletariacki, czyli wspólnota klasy robotn. w skali międzynarodowej. W krajach, w których komuniści uzyskali władzę, idee te stały się ideologią oficjalną, ulegając jednocześnie wulgaryzacji, a następnie atrofii.
(…)
… z państw wschodnioeur. (interwencje na Węgrzech 1956 i w Czechosłowacji 1968). W sferze gospodarki dominacji tej służyła Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. W skali globalnej ZSRR i podporządkowane mu kraje rywalizowały w płaszczyźnie polit., ale także przez oddziaływanie ideologiczne z krajami Zachodu, przede wszystkim ze Stanami Zjednoczonymi. W latach 60. ChRL usiłowała rywalizować z ZSRR o przywództwo…
… walki o władzę taktyka partii komunist. polegała na pozyskiwaniu sympatyków przez agitację, infiltrowaniu instytucji i organizacji, wykorzystywaniu konfliktów w celu destabilizacji istniejącego porządku. Do innych ugrupowań socjalist. komuniści mieli z reguły stosunek nieprzyjazny, oskarżając je o zdradę interesów klasy robotn., o reformizm, oportunizm i rewizjonizm. Jednakże w warunkach…
… komunist. był marksizm, a następnie marksizm-leninizm. Wkładem Lenina było zwł. opracowanie zasad organiz. i taktycznych działania partii komunist. w okresie walki o władzę oraz rozbudowanie ich ideologicznych uzasadnień. Partie komunist. odrzucały demokr. metody działania (traktując je jako wyraz demokracji burżuazyjnej, podporządkowującej interesy klasy robotn. kapitalistom) oraz dążyły do zmiany…
… przez wielu członków wyłącznie jako konieczny warunek osiągnięcia pożądanej pozycji polit., zaw. lub społecznej. Atrofii uległa również ideologia marksizmu-leninizmu, nabierając deklaratywnego charakteru. Utrzymywanie przez partie komunist. władzy było uzasadniane już nie przez odwoływanie się do misji dziejowej proletariatu, lecz przez nar. interesy polit. (ZSRR, Rumunia) lub realizm polit. (kraje zależne od ZSRR…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)