Wychowanie według koncepcji behawiorystycznej, psychospołecznej, humanistycznej i pedagogicznej

W niniejszej notatce poruszone zostały następujące zagadnienia: wychowanie w skrajnej koncepcji behawiorystycznej, wychowanie w umiarkowanej koncepcji behawiorystycznej, wychowanie według koncepcji humanistycznej oraz wychowanie według koncepcji psychospołecznej. Ponadto w dokumencie można również znaleźć ogólne założenia koncepcji psychospołecznej oraz omówienie wychowania w koncepcjach pedagogicznych.

Wychowanie według koncepcji behawiorystycznej, psychospołecznej, humanistycznej i pedagogicznej.
Wychowanie według koncepcji behawiorystycznej
Istnieje co najmniej kilka odmian koncepcji behawiorystycznej. Na ogół mówi się o skrajnej lub umiarkowanej jej wersji. Przy czym wszy­stkie możliwe odmiany tej koncepcji łączy przekonanie, że każdy czło­wiek jest istotą zewnątrzsterowną, tzn. że jego zachowanie zależy w szczególności od uwarunkowań zewnętrznych. Wychowanie zaś — stosownie do powyższego stwier­dzenia jest przede wszystkim bezpośrednim oddziaływaniem na wychowanków w formie np. różnego rodzaju manipulacji i indoktry­nacji połączonych z bogatym zestawem nagród lub kar albo jednocze­śnie jednych i drugich.
Wychowanie w skrajnej koncepcji behawiorystycznej
Powyższy pogląd na wychowanie jest nade wszystko logiczną kon­sekwencją podstawowych założeń koncepcji behawiorystycznej w jej skrajnej wersji. Twórcą tej koncepcji jest John B. Watson (1919,1925), który stworzył ją jako pewnego rodzaju przeciwwagę dla klasycznej psychologii introspekcyjnej. Według niego, przeżycia wewnętrzne jed­nostki są jej sprawą osobistą i jako takie nie powinny interesować in­nych, co więcej, może nawet w ogóle nie istnieją. Wszelkie zachowanie człowieka jest w istocie jedynie reakcją na bodźce z zewnątrz — tj. na środowisko lub otoczenie — które mogą być pojedyncze lub mogą sta­nowić pewien ich układ. Są to zazwyczaj rzeczy, zjawiska, zdarzenia i ludzie, z którymi jednostka bezpośrednio się styka. Bodźce te wyznaczaj ą określone reakcje, czyli sposoby zachowania.
Wychowanie w umiarkowanej koncepcji behawiorystycznej
Mniej skrajna w założeniach, dotyczących uwarunkowań zacho­wań ludzkich, w tym także wychowania, jest koncepcja behawiorys­tyczna w wersji umiarkowanej. Rzecznikami jej są m.in. Carl Hovland, Robert Sears, John Dollard, Neal Miller, Hobart Mowrer, Joseph Wolpe i Albert Bandura. Doceniali oni — oprócz zmiennych niezależnych warunkujących zachowania człowieka — także wpływ na nie tzw. zmien­nych pośredniczących, nazywanych niejednokrotnie również zmienny­mi interweniującymi lub zmiennymi niezależnymi-zakłócającymi.
Wychowanie w świetle koncepcji behawiorystycznej na ogół wiernie oddaje to, co się mieści w tradycyjnym jego rozumieniu. Podkreśla się tam mianowicie możliwość dokładnego za­programowania pracy wychowawczej, zgodnie z przyjętymi celami wy­chowania, lecz niestety, nie uwzględnia się osobistego udziału dzieci i młodzieży w ich rozwoju i wychowaniu. W ten sposób, w przekona­niu behawiorystów, proces wychowania przedstawia się jako wyraźnie uproszczony, daleki od tego, czym jest naprawdę.
Wychowanie według koncepcji humanistycznej
Protestem przeciwko głoszonej przez zwolenników koncepcji be­hawiorystycznej wizji człowieka reaktywnego czy zgoła „człowieka-robota", a zarazem przeciwko pesymistycznemu i pełnemu rozpaczy

(…)

… i behawiorystycznej — może dopomóc także koncepcja psychospołecz­na
Ogólne założenia koncepcji psychospołecznej
Czołowymi przedstawicielami koncepcji psychospołecznej sąm.in. Alfred Adler, Erich Fromm, Karen Horney i Harry S. Sullivan. Każdy z tych badaczy stworzył własną odmianę koncepcji psychospołecznej. Łączy ich jednak przekonanie, że na kształtowanie osobowości szcze­gólny wpływ mają nie tyle czynniki…
… behawiorystycznej
Mniej skrajna w założeniach, dotyczących uwarunkowań zacho­wań ludzkich, w tym także wychowania, jest koncepcja behawiorys­tyczna w wersji umiarkowanej. Rzecznikami jej są m.in. Carl Hovland, Robert Sears, John Dollard, Neal Miller, Hobart Mowrer, Joseph Wolpe i Albert Bandura. Doceniali oni — oprócz zmiennych niezależnych warunkujących zachowania człowieka — także wpływ na nie tzw. zmien­nych…
… pesymistycznemu i pełnemu rozpaczy poglądowi podzielanemu np. przez rzeczników teorii psychoanalitycz­nej, jest koncepcja humanistyczna. Jej reprezentantami są m.in. Abraham H. Maslow, Carl R. Rogers i Frederick S. Perls. Nawiązują oni do założeń fenomenologii, która opisuje to, co się znajduje w bezpośred­nim doświadczeniu badacza, i postuluje raczej rozumienie niż wyjaśnie­nie badanego zjawiska..
Ogólne…
... zobacz całą notatkę