Spis treści
Wprowadzenie do nauki prawa kanonicznego
Nazwa «prawo kanoniczne» pochodzi od podstawowej jednostki redakcyjnej kościelnych aktów prawnych - kanonu. Pierwotnie to właśnie zbiory kanonów (canones) tworzyły prawo kanoniczne - choć były i są stosowane również inne formy redakcji przepisów. Dla odróżnienia dwóch porządków prawnych - świeckiego i kościelnego - przepisy świeckie nazywano nomoi (gr. νομοι). Kanon zaś to wyraz pochodzenia greckiego (κανονες) oznaczający dosłownie sznur ciesielski, a w przenośni prawidło, wzorzec - normę.
Termin «prawo kanoniczne» oznacza też dyscyplinę naukową, której przedmiotem są normy należące do systemu prawa kościelnego.
Źródła istnienia prawa kanonicznego
Źródła prawa powszechnego Źródłami prawa obowiązującego w kościele powszechnym są:
Niezmienne prawo Boże
Naturalne - wpisane przez Stwórcę w naturę człowieka
Pozytywne - zespół norm, które dane zostały od Boga w Objawieniu:
- Stary Testament (normy sądownicze i obyczajowe),
- Nowy Testament (wola Chrystusa, ustanowienie Kościoła, zasady funkcjonowania, ustanowienie sposobu rządzenia).
B) Prawo stanowione przez Kościół
- prawo papieskie,
- prawo soborowe,
- rozporządzenia dykasterii Kurii Rzymskiej
Źródła prawa partykularnego
Prawo obowiązujące w kościele partykularnym, np.
- Rozporządzenia synodów,
- Dekrety biskupów
Krótki Zarys historii źródeł prawa kanonicznego Zakorzenienie prawa kanonicznego w tradycji Pisma św.
Rozpoczynając studium prawa kanonicznego, należy przywołać owo długie dziedzictwo prawa, obecne we wspólnocie Ludu Bożego, a które zawiera się już w księgach Starego i Nowego Testamentu i z którego cała tradycja prawna i prawodawcza Kościoła wywodzi się jako ze swego pierwszego i podstawowego źródła.
Sam Jezus Chrystus nie przyszedł aby zniszczyć, lecz aby wypełnić przebogate dziedzictwo Prawa i Proroków, które z historii doświadczenia Ludu Bożego w Starym Testamencie powoli wzrastało (Mt 5, 17). Należy ono również, w nowy i doskonalszy sposób, do dziedzictwa Nowego Testamentu. A chociaż św. Paweł nauczał, że usprawiedliwienie jest dane nie z uczynków prawa, lecz z wiary (Rz 3, 28; Ga 2, 16), to jednak ani nie wykluczał on mocy obowiązującej Dekalogu (Rz 13, 8-10; Ga 5, 13-25; 6, 2), ani nie zaprzeczał roli dyscypliny w Kościele Bożym (1 Kor 5 i 6). Tak więc pisma Nowego Testamentu pozwalają, abyśmy znacznie lepiej rozumieli doniosłość dyscypliny i abyśmy głębiej mogli pojąć więzy, które ją w sposób wznioślejszy łączą ze zbawczym charakterem samego Orędzia Ewangelii.
(…)
… prawa łacińskiego odpowiada w jakiś sposób Syntagma canonum lub Corpus canonum orientale Kościoła greckiego.
. W skład Corpus Iuris Canonici weszły:
1. Dekret Gracjana
2. Liber Extra papieża Grzegorza IX
3. Liber Sextus papieża Bonifacego VIII
4. Clementinae, to jest zbioru papieża Klemensa V, opublikowanego przez Jana XXII
5. Extravagantes papieża Jana XXII
6. Extravagantes Communes, który był zbiorem…
… (czyli nowego prawa - ius novum, tj. od Dekretu Gracjana - 1140 r.).
Dekret Gracjana
Około roku 1140, boloński mnich Gracjan dokonał systematyzacji i ujednolicenia przepisów prawa kanonicznego, to jest konkordię praw i zbiorów, nazwaną później Dekretem Gracjana. Używane były również inne nazwy na oznaczenie zbioru: Decreta, Corpus decretorum czy Corpus canonum lecz przyjmuje się, że sam autor nazwał swój zbiór…
… i moralne).
Dekret Gracjana w pełni należy do nowej teologii, która się rozwinęła w XII wieku w szkołach katedralnych, miejskich i zakonnych i z tej racji została później nazwana scholastyką. Dekret Gracjana został opracowany w tym celu, aby dać wiernym i duchowieństwu systematyczne kompendium zawierające istotę licznych zbiorów ustaw kościelnych, jakie dotąd się ukazały. Stanowi on zatem podstawowe źródło…
… prawa kanonicznego oraz był stosowany powszechnie jako podręcznik prawa kanonicznego. Zbiory później tworzone często odwoływały się do Dekretu i stanowiły w pewnej mierze jego kontynuację i dopełnienie. Dobitnie podkreślone jest to przez nazywanie tych zbiorów extravagantes - od wyrażenia extra Decretum vagantes, co oznaczało «pozostające poza Dekretem Gracjana». Dekretyści i dekretaliści
Użyta…
… w nauczaniu klasycznej kanonistyki, a przede wszystkim w ówczesnej praktyce sądowniczej. Jeżeli chodzi zaś o aspekt metodologiczny, nie można pominąć dzieła kanonisty Bernarda Balbiego, biskupa Pawii, zmarłego w roku 1213. Jego dzieło zaliczane do kompilacji dawnych ma ścisły związek z inicjatywą jaką najwyższa władza papieska po wydaniu Dekretu Gracjana podjęła w działalności prawnej i tym samym rozwoju…
…, z pominięciem zewnętrznych form publicznych. Małżeństw zawartych w ten sposób nie można było udowodnić w zakresie prawa. Tuż przed Soborem Trydenckim narzekano, że z powodu związków tajnych lekceważono przeszkody małżeńskie, dopuszczano się bigamii, cudzołóstw, dzieciobójstwa, powstawały liczne niesnaski w rodzinach itp.
Dotychczasowe uznawanie tego rodzaju małżeństw było wynikiem doktryny szkoły paryskiej…
… kodeksów prawnych i uznany za epokowe dzieło Kościoła. Wprawdzie z czasem dostrzeżono w nim pewne braki, jednakże nie mogły one podważyć jego wielkiego znaczenia. Z upływem jednak czasu, a także w związku z rozwojem myśli teologicznej i przemianami zachodzącymi w życiu Kościoła, Kodeks ten wymagał nowelizacji.
Od Soboru Watykańskiego II - kanonistyka współczesna.
Papież Jan XXIII, dostrzegając zmieniające się znaki czasów, 25 stycznia 1959 ogłosił zamiar zwołania Soboru Watykańskiego II, który miał zająć się między innymi reformą dotychczasowego Kodeksu.
Komisja do reformy Kodeksu Prawa Kanonicznego
Po rozpoczęciu Soboru, Jan XXIII ustanowił Komisję do reformy Kodeksu Prawa Kanonicznego (28 marca 1963 r). Przewodniczył jej kard. Piotr Ciriaci, sekretarzem był Jakub Violard, a członkami wybrani kardynałowie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (1)
a.bolesta napisał(a):
2022-10-27 07:51:39
Najczęściej mamy jednak do czynienia z kościelnym procesem o nieważność małżeństwa dr Arletta Bolesta adwokat kościelny