Wprowadzenie do ekonomii i gospodarki Co to jest ekonomia? Ekonomia to nauka o gospodarowaniu , tzn. o prawach dotyczących trzech faz procesu gospodarczego: produkcji, podziału i konsumpcji. Ekonomia zajmuje się przede wszystkim badaniem, co, ile, jak i dla kogo wytwarza społeczeństwo. Głównym zadaniem ekonomii jest godzenie sprzeczności między nieograniczonymi potrzebami ludzi a ograniczonymi możliwościami zaspokojenia potrzeb ( problem rzadkości ). Podstawowe zagadnienia ekonomii to: a) alokacja zasobów : rozdział czynników wytwórczych (praca, kapitał, ziemia) do różnych dziedzin i różnych zastosowań; b) produkcja : wielkość i struktura, metody wytwarzania (technika), wzrost produkcji; c) podział : dóbr i usług oraz dochodów; d) spożycie : problemy wyboru ekonomicznego w sferze konsumpcji - od zagadnień rozstrzyganych przez pojedynczego konsumenta (gospodarstwo domowe) aż do spraw dotyczących ogólnej konsumpcji społecznej. Podział ekonomii Makroekonomia opisuje funkcjonowanie gospodarki jako całości, kładąc nacisk na wzajemne związki zachodzące w gospodarce analizuje problemy ogólnogospodarcze i współzależności zachodzące w gospodarce Mikroekonomia bada prawa postępowania jednostek gospodarujących: gospodarstw domowych i przedsiębiorstw zajmuje się szczegółową analizą działań poszczególnych podmiotów gospodarczych Ekonomia pozytywna objaśnia, jak jest, dlaczego i co z tego wynika bada rzeczywiste działanie gospodarki Ekonomia normatywna ocenia rzeczywistość i postuluje, jak powinno być oraz co należy zrobić, aby było lepiej zaleca, co powinno się czynić Założenie ceteris paribus Ceteris paribus - „przy innych czynnikach nie zmienionych”. Pozwala ono wyeksponować i przeanalizować wpływ jednego lub kilku najważniejszych czynników określających daną zmienną (lub dane zjawisko) przy pominięciu innych, mniej istotnych determinant. Przykład Funkcja popytu względem ceny przedstawia zależność między wielkością zapotrzebowania a ceną dobra przy założeniu, że inne czynniki określające wielkość popytu nie ulegają zmianie. Dane liczbowe Źródła danych liczbowych: ♦ Rocznik Statystyczny GUS (uzupełniany biuletynami miesięcznymi i kwartalnymi) ♦ publikacje Narodowego Banku Polskiego ♦ Rocznik Statystyki Międzynarodowej GUS ♦ roczniki statystyczne poszczególnych krajów ♦ publikacje ONZ, OECD, Unii Europejskiej, Banku Światowego
(…)
…
wskaźnik dochodu nominalnego przez wskaźnik cen.
Przeciętne wynagrodzenie miesięczne netto w Polsce wyniosło:
1996
1997
-
710,46 zł
872,91 zł
Ogólny poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych podniósł się
w 1997 r. w porównaniu z poprzednim rokiem o 14,9%.
O ile wzrosła płaca nominalna?
O ile wzrosła płaca realna?
o 22,9% (= 872,91:710,46×100)
o 7,0% (=122,9:114,9×100)
Krzywa możliwości produkcyjnych
Zakładamy, że gospodarka wytwarza tylko dwa dobra: A i B w
ilościach QA i QB.
Angażując wszystkie posiadane zasoby gospodarka może
wytworzyć różne kombinacje ilościowe dóbr A i B mieszczące się
na krzywej możliwości produkcyjnych, np. kombinacje C, E, F,
D.
Krzywa możliwości produkcyjnych pokazuje największą
możliwą produkcję jednego dobra przy danej produkcji drugiego
dobra (przy stałych zasobach oraz technologii).
Wszystkie kombinacje położone na tej krzywej (C, E, F, D) są
efektywne, tzn. oznaczają pełne wykorzystanie zasobów.
Kombinacje nieefektywne - np. G.
Q
Kombinacje nieosiągalne - np.A H.
H
C
E
G
F
D
QB
Krzywa możliwości produkcyjnych
Wybór optymalny
Aby móc wybrać optymalną wielkość produkcji dóbr A i B
musimy znać układ preferencji społecznych, wyceniający
relatywną wartość (użyteczność) dobra…
…
(większy dobrobyt).
QA
Rozwiązaniem optymalnym (najlepszym z możliwych) jest
kombinacja E - punkt styczności krzywej możliwości
produkcyjnych z najwyższą osiągalną krzywą dobrobytu (U2).
H
U3
C
E
G
U2
F
U1
D
QB
Koszt alternatywny
Przejście z punktu C do E, z E do F lub z F do D oznacza
zwiększenie ilości dobra B. Ceną za to jest każdorazowo pewne
zmniejszenie ilości dobra A.
Koszt alternatywny pozyskania…
… dobra B o jednostkę). Między
punktami F i D jest na odwrót - koszt alternatywny zwiększenia
produkcji dobra B jest duży.
Jest to tzw. prawo malejących przychodów.
QB
Krzywa możliwości produkcyjnych a postęp gospodarczy
Przejawem postępu gospodarczego w skali ogólnospołecznej jest
wzrost produkcji i dobrobytu, wzrost realnych dochodów, większa
obfitość dostępnych dóbr i wyższa ich jakość.
Wraz…
… =
100
102,8 × 92,0
94,6 =
100
106,4 × 94,6
100,7 =
100
112,1 × 100,7
112,9 =
100
109,7 × 112,9
123,9 =
100
Wskaźniki cen
W podobny sposób obliczamy wskaźniki cen:
Cena samochodu „Fiat Cinquecento”
Lata
w zł
wskaźnik
1996
17 894
1997
19 174
100
19174
× 100
107,2 =
17894
Wskaźnik 107,2 oznacza, że cena „Cinquecento” wzrosła o 7,2%.
Obliczamy…
….
kształtowały się następująco (1996 = 100):
Żywność
Inne towary i usługi
113
116
Ogólny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
(wskaźnik cen detalicznych) obliczymy w następujący sposób:
0,4 × 113 + 0,6 × 116
= 45 + 70 = 115.
0,4 + 0,6
Ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły o 15%.
Wielkości nominalne i realne
Wielkości nominalne - wielkości wyrażone wartościowo w
cenach bieżących.
Wielkości realne - wielkości wyrażone w cenach stałych.
Jak zamieniamy wielkości nominalne na realne i vice versa?
Wskaźnik zmian wartości
zmiennej w ujęciu realnym
Wskaźnik zmian wartości
zmiennej w ujęciu nominalnym
Wskaźnik wzrostu cen
Przykład
Dochód nominalny to suma otrzymywanych pieniędzy.
Dochód realny to ilość towarów i usług, które za te pieniądze
możemy nabyć.
Aby obliczyć zmiany dochodu realnego, trzeba podzielić…
… z postępem gospodarczym krzywa
produkcyjnych przesuwa się na wyższy poziom.
możliwości
QA
QB
Systemy gospodarcze
System rynkowy opiera się na własności prywatnej i konkurencji.
O alokacji zasobów, towarów i dochodów decyduje mechanizm
rynkowy. Rynek kształtuje ceny, te zaś decydują o tym, co, ile i
dla kogo jest wytwarzane.
System nakazowy (gospodarka planowa lub gospodarka
centralnie kierowana…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)