PROBLEMY DEMOGRAFICZNE Liczebność populacji w skali globu rośnie w postępie geometrycznym. Osiągnięcie pierwszego miliarda zajęło ludzkości kilka tysięcy lat. Natomiast kolejne miliardy przybywają w coraz krótszym czasie. Przyrost ludzkości nie może trwać w nieskończoność. Populacja ta zwiększa się bowiem szybciej niż zasoby pokarmowe Ziemi. Dlatego też jak przewidują demografowie konsekwencjami dalszego wzrostu liczby ludności na świecie będzie głód i choroby. Przyjmując kryteria demograficzne (tempo wzrostu populacji ludzkiej, stopień uprzemysłowienia) dzieli się kraje na: kraje rozwijające się i kraje rozwinięte. Kraje rozwinięte mają małe tempo przyrostu ludności, są wysoko uprzemysłowione oraz mają wysokie dochody na jednego mieszkańca w stosunku do reszty świata. W latach 1960 – 2000 nasza liczebność podwoiła się w ciągu około 40 lat, co daje średni roczny przyrost naturalny ok. 2,5%; co prawda w ostatnich latach notowany jest nieco niższy (1,41% za 2006r). Spadek współczynnika przyrostu naturalnego w ostatnich latach wynika z niewielkiego przyrostu w krajach rozwiniętych. Powszechnie znanym zjawiskiem jest ujemna korelacja przyrostu z poziomem zamożności. Chociaż nie jest to regułą: niski przyrost notuje się w relatywnie ubogich krajach byłego bloku komunistycznego, natomiast bogate kraje Zatoki Perskiej mają wysoki przyrost (Arabia Saudyjska ok. 2,31 %). Są to jednak wyjątki od tej ogólnej tendencji. Zjawisko to jest charakterystyczne wyłącznie dla człowieka. Zwierzęta dostosowują liczebność potomstwa do zasobności środowiska, czyli korelacja między przyrostem a „zamożnością” jest dodatnia (dostępność pokarmu = możliwość doprowadzenia potomstwa do wieku rozrodczego). Wzrost liczby ludności jest powodowany także m.in. wyraźnym spadkiem śmiertelności, a to z kolei związane jest ze zdobyczami medycyny i poprawianiem warunków sanitarnych. Populacja człowieka osiągnęła według demografów punkt zwrotny, jej liczebność stale rośnie choć tempo wzrostu w ostatnich latach wskazuje tendencje zniżkowe. Upłynie jeszcze wiele dziesiątków lat zanim liczebność populacji człowieka ustabilizuje się na niezmiennym poziomie (liczba narodzin = liczba zgonów). Problemy demograficzne związane ze zmianami liczby ludności na świecie i nalezą do
(…)
… terytorium, konkurencja między- i wewnątrzgatunkowa, presja drapieżników i
pasożytów, czy zakres tolerancji czynników abiotycznych (klimat, skład chemiczny
środowiska itp.), liczebność każdej populacji wzrastałaby w postępie wykładniczym.
WSKAŹNIKI OKREŚLAJĄCE DEMOGRAFIĘ
1) Współczynnik urodzeń - w demografii niemianowany współczynnik określający liczbę
urodzeń żywych na 1000 mieszkańców i rok (liczba…
… się z
przegęszczeniem. Przykładem są schorzenia wywołane stresem – choroba wieńcowa
serca, zaburzenia układu pokarmowego, nerwice i inne zaburzenia psychiczne.
3. Zakres tolerancji czynników abiotycznych – (globalne zmiany klimatyczne).
4. Wielkość terytorium - przegęszczenie.
Aby zachować zdrowie psychofizyczne człowiek, potrzebuje określonej przestrzeni.
Dlatego uzasadnione jest przypuszczenie, że miarę wzrostu…
…
5
4,1
4
3
2
1,2
1
0,3
0,1
2000
2001
-0,1
-0,4
-0,2 -0,1
0,1
0,3
2002
2003
2004
2006
2007
0,97 0,86
0
-1
1990
1995
2005
2008
2009
Stopa przyrostu naturalnego w Polsce
4) Saldo migracji - różnica między napływem (imigracja), a odpływem (emigracja)
ludności z danego obszaru w określonym czasie.
5) Przyrost rzeczywisty (uwzględniający saldo migracji) na Świecie wyrażony w ‰
6) Współczynnik dzietności…
… wydaje się bardzo prosty – poniżej
dwójki dzieci na parę (przy średniej jeden ludność świata zmniejszyłaby się o połowę w ciągu
jednego pokolenia).
W przypadku, gdy populacja ludzka będzie nadal rosnąć, dojdzie prawdopodobnie do
załamania wzrostu, spowodowane czynnikami limitującymi liczebność, takimi jak:
1. Niedobory pokarmu - głód.
Obecnie w krajach o rozwiniętej gospodarce mamy nadprodukcję żywności…
… terytorium, konkurencja między- i wewnątrzgatunkowa, presja drapieżników i
pasożytów, czy zakres tolerancji czynników abiotycznych (klimat, skład chemiczny
środowiska itp.), liczebność każdej populacji wzrastałaby w postępie wykładniczym.
WSKAŹNIKI OKREŚLAJĄCE DEMOGRAFIĘ
1) Współczynnik urodzeń - w demografii niemianowany współczynnik określający liczbę
urodzeń żywych na 1000 mieszkańców i rok (liczba…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)