To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Własność. Prawo małżeńskie osobowe W prawie średniowiecznym nie każda jednostka i w niejednakowym stopniu wyposażona była w zdolność prawną (możność bycia podmiotem prawa). Pozycja ta zależała m.in. od statusu społecznego, płci, dobrej sławy. Zdolność prawną zasadniczo posiadali tylko ludzie wolni.
Zdolność do czynności prawnych zależna była w głównej mierze od wieku i płci. Mężczyźni zdolność tę nabywali z chwilą osiągnięcie określonego wieku (dojrzałości fizycznej, zdolności posługiwania się bronią, osiągnięcia wieku 12-15 lat). W prawie średniowiecznym kobiety były w ciągu całego życia ograniczone w zakresie zdolności do czynności prawnych. Własność W średniowieczu funkcjonował podstawowy podział rzeczy na ruchomości i nieruchomości . Pod szczególną ochroną była ziemia - jako podstawowy środek produkcji. Wśród nieruchomości wyróżniano dobra dziedziczone (rodowe) oraz dobra nabyte (nadane, kupione).
We wczesnym średniowieczu nie było ścisłego rozgraniczenia między posiadaniem a własnością. Każde władztwo nad rzeczą było rozumiane jako prawo do niej. Istotą posiadania ruchomości było jej faktyczne ”trzymanie”; istotą posiadania nieruchomości było pobieranie z niej pożytków.
Posiadaczami gruntu byli ci, którzy ją uprawiali i zbierali plony (dzierżawca) jak i ci, którzy jedynie pobierali czynsz. Pierwszych nazywano posiadaczami bezpośrednimi , a drugich - pośrednimi . W ten sposób pojawiła się charakterystyczna dla prawa średniowiecznego cecha, umożliwiająca jednoczesne posiadanie rzeczy przez wiele osób (konstrukcja własności podzielonej).
Odróżnienie własności od posiadania dokonywało się w drodze procesu sądowego. Z czasem (od XIII w.) wykształciły się pewne środki procesowe dla ochrony posiadania. Stały się one podstawą procesu posesoryjnego, którego celem była tymczasowa ochrona faktu posiadania drogą uproszczonego postępowania sądowego. Feudalna własność ziemi : w ustroju społeczno-ekonomicznym feudalizmu podstawę stosunków produkcji stanowiła własność pana feudalnego w stosunku do ziemi. Cechy własności feudalnej:
feudalna własność ziemi ściśle wiązała się ze stanową strukturą społeczeństwa (monopol szlachty na własność ziemi), władztwo o charakterze publiczno-prawnym - właściciel ziemski miał jednocześnie władzę zwierzchnią nad ludnością osiadłą na jego ziemiach. Władza ta obejmowała trzy sfery:
prawo do renty feudalnej
zakaz opuszczania przez chłopa gruntu, konieczność zgody na małżeństwo chłopa
sprawowanie władzy administracyjno-policyjnej i sądowniczej własność podzielona co do treści pomiędzy kilka podmiotów (wasal - senior, władztwo bezpośrednie - pośrednie)
(…)
… zależności między podmiotami prawa własności.
Św. Tomasz z Akwinu a własność w doktrynie wieków średnich: Kościół początkowo reprezentował kierunek nieprzychylny bogaceniu się jak i własności prywatnej (pochwała ubóstwa). Z biegiem czasu wraz z instytucjonalizowaniem się Kościoła - następowało powiązanie aparatu kościelnego, zwłaszcza wyższej hierarchii kościelnej z wielką własnością ziemską. Przedstawiciele wyższej hierarchii kościelnej (w przeciwieństwie do niższego kleru) wykazywali już pozytywny stosunek do własności.
Wg św. Tomasza z Akwinu własność prywatna jest prawem wynikającym z praw natury (Bóg dał człowiekowi naturalną władzę nad tworami przyrody, pod warunkiem uwzględnienia potrzeb innych członków społeczeństwa. Św. Tomasz z Akwinu powiązał więc naturalne prawa właściciela z naturalnymi…
…, z czasem jednak stała się niezbędnym warunkiem umowy małżeńskiej.
Z czasem kościół zaczął wkraczać w sprawy małżeństwa, ale kościelna forma zawarcia aktu małżeństwa przyjmowała się bardzo powoli. Oddziaływanie Kościoła początkowo wyrażało się w zwyczaju błogosławienia przez kapłana już zawartego małżeństwa.
Zawieranie małżeństw w obliczu kościoła - zgodnie z prawem kanonicznym - przyjmowało się stopniowo od końca XI w. (w Polsce u schyłku XII w.), zwłaszcza w wyższych warstwach społecznych, ale nie miało wpływu na ważność małżeństw umownych.
Generalnie mówiąc, aż do Soboru Trydenckiego (1544-1563) Kościół nie wymagał określonej formy zawarcia małżeństwa - decydowała zgodna wola stron.
Najwcześniejszym przejawem wpływu Kościoła na sprawy małżeńskie było sformułowanie przez prawo kanoniczne tzw. przeszkód małżeńskich…
… (zrywające oraz wzbraniające - przeszkody pokrewieństwa, wiary, wieku, różnica pochodzenia, różnica stanu.)
Rozwiązanie małżeństwa - następowało na skutek śmierci jednego z małżonków; za obopólną zgodą, lub jednostronnie (z powodów określonych w prawie - np. cudzołóstwo żony). Rozwód następował przez proste oddalenie żony z domu. Natomiast porzucenie żony bez ważnego powodu pociągało za sobą obowiązek…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)