To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
1/ Władza królewska
# Silna władza królewska, ugruntowana w Anglii przez królów anglonormandzkich, utrzymała się stosunkowo długo przeciwstawiając się tendencjom odśrodkowym możnowładztwa. Nie doszło tu do rozdrobnienia feudalnego, ale w XIII w. państwo przyjęło charakter monarchii stanowej, co osłabiło władzę królewską.
# Obejmując tron Wilhelm Zdobywca przejął wszystkie uprawnienia królów anglosaskich, rozszerzone dodatkowo w skutek podboju kraju:
$$ jego władza miała charakter patrymonialny (król właścicielem ziemi) i był najwyższym zwierzchnikiem lennym
- narzucił organizację lenną w formie nie mogącą osłabić jego władzy $$ był najwyższym strażnikiem pokoju
- jego władza sądowa wkraczała wszędzie, gdzie naruszany był mir królewski, a autorytet sądownictwa królewskiego był tak duży, że nie rozpowszechniły się wojny prywatne
$$ miał wyłączną moc stanowienia prawa
# Król był podporządkowany prawu boskiemu i musiał liczyć się z prawem lennym
# Od XII w. konflikt o władzę między królem a możnowładztwem (które umocniło swoje stanowisko). Kiedy możni zaczęli odnosić sukcesy (XIII w.) król znalazł oparcie w rycerstwie i miastach - zahamowało to aspiracje feudałów
rozwinął się PARLAMENT, który przejął część władzy królewskiej jako reprezentacja wszystkich stanów (wyłączność w uchwalaniu podatków)
do przeszłości przeszły poglądy, że król stoi ponad prawem (Wielka Karta Wolności 1215 - prawo oporu)
a) Wielka Karta Wolności (1215) została wymuszona na królu przez baronów i rycerstwo. Karta była pierwszym w Anglii sformułowaniem wolności osobistych i politycznych o charakterze demokratycznym i uważano ją za fundament angielskiego ustroju parlamentarnego. Jest częścią składową współczesnej konstytucji angielskiej.
wolność osobista - żaden człowiek nie może być uwięziony (itp.) inaczej niż na podstawie wyroku sądu lub z mocy prawa potwierdza przywileje miast
przyznanie specjalnych uprawnień kurii królewskiej: dla nałożenia podatków konieczna jest zgoda Rady Królewskiej (w jej skład wchodzą tylko bezpośredni lennicy króla)
prawo oporu gdy król nie przestrzega przyjętych zobowiązań (czuwa nad tym komisja 25 baronów)
# Artykuły przyznające zgromadzeniu baronów wyłączność uchwalania podatków nie weszły w życie (w późniejszych redakcjach celowo pomijane)
# Wielka Karta nie stworzyła Parlamentu, lecz wyznaczyła kierunek prowadzący do jego przyszłego powstania.
# Wielka Karta była przywilejem dla baronów, w ich interesie i gwarantującym ich uprawnienia. Nie objęła w ogóle ludności zależnej (większość ludności Anglii) i w XIII w. nie była niczym przełomowym. Jednak miała później ogromny wpływ na angielską ideologię konstytucyjną i traktowana jest jako świętość narodowa
(…)
…
# Posłowie początkowo byli związani instrukcjami - reprezentanci swego stanu/regionu a nie narodu. Od XV w. znany był MANDAT POSELSKI - poseł mógł głosować jak chciał
b) Uprawnienia Parlamentu
# Sądownictwo: $$ Izba Lordów pozostała najwyższą instancją sądową (mimo wyodrębnienia się z kurii specjalnych sądów królewskich)
kontynuacja sądu parów dla spraw popełnionych przez lordów
impeachment: Izba Lordów…
…. Posiadał on wielką pieczęć i sprawował kontrolę nad dokumentami wychodzącymi z kancelarii królewskiej - później odegrał dużą rolę w angielskim sądownictwie i kształtowaniu się prawa. d) Rada królewska
# Opisani wyżej dygnitarze nadworni tworzyli Radę Królewską, która - wraz ze zgromadzeniami bezpośrednich wasali króla - tworzyła KURIĘ KRÓLEWSKĄ
charakter doradczy + sądownictwo między wasalami (jako sąd parów) + rozpatrywanie apelacji do sądu królewskiego
dzieliła się na WIELKĄ RADĘ i RADĘ ZWYCZAJNĄ
# Z kurii angielskiej wywodzą się następujące organy
EXCHEQUER (i w jego ramach sąd Exchequer): centralny urząd skarbowy, kasa skarbowa, instancja kontrolująca rachunki centralne i lokalne, trybunał sądowy dla spraw skarbowych. Wchodzili do niego dygnitarze pod przewodnictwem kanclerza Dwa sądy królewskie: SĄD ŁAWY KRÓLEWSKIEJ i SĄD SPRAW POSPOLITYCH
PARLAMENT i jego wyższa izba - IZBA LORDÓW
RADA ZWYCZAJNA: organ skupiający nieliczną grupę wyższych urzędników powoływanych przez króla i blisko z nim współpracujących
2/ Początki Parlamentu
# Parlament wywodzi się genetycznie z kurii królewskiej a za datę jego powstania można przyjąć rok 1265, od kiedy Wielka Rada przestała być zjazdem feudałów…
… XIII w. bez zgody Parlamentu król podatków nie mógł nałożyć, a Parlament dążył do uzyskania kontroli nad uchwalanymi podatkami dualizm administracji skarbowej (królewska i stanowa)
# Ustawodawstwo: żadna ustawa nie może być ważna bez zgody króla i obu Izb projekt ustawy musiał być uchwalony kolejno przez obie Izby, a następnie przesyłano go do zatwierdzenia królowi - jeżeli król nie odmówił swojej…
…, których było coraz więcej i mieli więcej posłów, ale interesy rycerstwa zabezpieczał przewodniczący Izby (musiał być przedstawicielem rycerstwa)
# Wybory w hrabstwach: czynne prawo wyborcze - właściciele ziemscy danego hrabstwa (niekoniecznie szlachta) + wysoki cenzus majątkowy; bierne prawo wyborcze - tylko szlachta
# Wybory w miastach - wysoki cenzus majątkowy, więc największy wpływ patrycjatu miejskiego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)