To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wizje ustroju w okresie II Rzeczpospolitej SOCJALIŚCI - dla PPS punktem wyjścia było połączenie zasad demokracji i socjalizmu oraz niepodległości. PPS dążyła do Polski niepodległej, demokratycznej, w której socjalizm chciano wprowadzić poprzez stopniowe reformy gospodarcze. Zdawano sobie sprawę, że społeczeństwo polskie potrzebowało czasu, aby dojrzeć do socjalizmu. Główną ideą dla PPS była jednak niepodległość Polski. Przy budowie niepodległej Polski nie należało zatem rozniecać interesów klasowych. Niepodległa Polska powinna być budowana solidarnie. Demokracja powinna realizować socjalną funkcję państwa. PPS zwracała również uwagę na równość praw i obowiązków. Monteskiuszowski podział władz była zalecany przez socjalistów jako wzorzec ustrojowy. W takim ustroju organy przedstawicielskie powinny odgrywać główną rolę. Dużą rolę przywiązywano do aktu wyborczego. To właśnie demokratyczne prawo wyborcze miało sprawić, że klasy pracujące stanął się faktycznym suwerenem. Parlament miał być jednoizbowy. Senat uważano za instytucję niedemokratyczną, a więc zbędną w Polsce socjalistycznej. W zamian za to postulowano wybór Izby Pracy jako instytucji rozstrzygającej sprawy socjalne, konflikty społeczne. Władzę wykonawczą sprawować miał prezydent (wybierany w wyborach powszechnych) i rząd. W Polsce socjalistycznej obywatele mieli się cieszyć szerokimi prawami politycznymi i socjalnymi. Jeżeli chodzi o stosunki własnościowe to PPS stawiała na uspołecznienie własności. Państwo mogło ingerować we własność prywatną. Opowiadali się za reformą rolną, ale jako drogą do kolektywizacji. PPS roztaczała klasową wizję społeczeństwa. Potępiała wszelkie przejawy dyktatury, autorytaryzmu, faszyzmu i komunizmu. LUDOWCY - Polskę Ludową budować mieli chłopi wspólnie z robotnikami, przy udziale innych warstw pracujących. Przeciwstawiali się hasłu dyktatury chłopskiej. Ustrój faszystowski uważano za największe zagrożenie dla demokracji. Polska Ludowa miała być państwem demokratycznym. Demokrację polityczną chciano wzmocnić poprzez demokrację ekonomiczną, szczególnie w sferze własnościowej. Partie chłopskie opowiadały się za różnymi formami własności: prywatną, społeczną i państwową. Gospodarstwa rodzinne było optymalnym rozwiązaniem w rolnictwie. Miały one być gwarantem sprawiedliwości społecznej. Reformę rolną widziano za odszkodowaniem za parcelację ziemi dla właścicieli ziemskich. Reforma rolna miała udostępnić chłopom małorolnym możliwość dokupienia ziemi w celu wzmocnienia ekonomicznego tej warstwy społeczne. Ludowcy opowiadali się za zasadą trójpodziału władzy z silną pozycją władzy ustawodawczej. Prezydent miał pełnić rolę arbitra, nie posiadając przy tym większych kompetencji. Parlament miał być jednoizbowy. PSL Piast postulowało natomiast, aby władzę wykonawczą sprawował prezydent i rząd. Zamiast Senatu proponowano powołać Najwyższą Izbę Gospodarczą złożoną z przedstawicieli środowisk pracowniczych. Demokracja miała przynieść szeroki wachlarz praw obywatelskich i socjalnych (m.in. prawo do bezpłatnej oświaty od najniższego szczebla, aż do studiów wyższych). Przywiązywali dużą wagę do obowiązków społecznych (obowiązek służby wojskowej, płacenie podatków na rzecz państwa). Partie chłopskie krytykowały demokrację parlamentarną lat 1919-1926. Postulowano jej ulepszenie. Mimo, że ludowcy widzieli wady tego systemu, uważali, że nie ma lepszego ustroju niż demokracja.
(…)
… polską klasę średnią. Opowiadali się za reformą rolną, ale o charakterze dobrowolnym. Poglądy w ruchu narodowym zaczęły się radykalizować w połowie lat 20, kiedy Dmowski założył Obóz Wielkiej Polski (pochwała rządów dyktatorskich, rządy silnej ręki - cezaryzm, krytyka demokracji i parlamentaryzmu, odrzucenie liberalnej demokracji na rzecz dyktatury autorytarnej, bo tylko silny ustrój miał być dla Polski gwarancją realizacji interesów narodowych).
PIŁSUDCZYCY - głosili wizję państwa uspołecznionego, państwo miało być naczelną wartością, na drugim miejscu byli obywatele, bo dobro państwa jest ważniejsze od interesów obywateli. Obywatele pracujący na rzecz państwa powinni brać odpowiedzialność za jego byt. Interesy klas, warstw społecznych, narodowości schodziły na dalszy plan. Zadaniem państwa było scalenie tych interesów. Państwo uspołecznione oznaczało, że państwo będzie dziełem społeczeństwa. Sanacja wskazywała, że nie będzie przy tym zróżnicowania obywateli. Wprowadzona jednak zasadę elitaryzmu jeżeli chodzi o dostęp do władzy politycznej. Jego kryterium stanowiły zasługi dla państwa (największe zasługi mieli ci, którzy walczyli niepodległość Polski z zaborcami oraz w wojnie polsko-bolszewickiej). Po zamachu…
… być dwuizbowy - Sejm i Senat (był potrzebny jako izba refleksji i rozwagi, która będzie korygować działalność ustawodawczą Sejmu). Potrzebne jest niezależne i apolityczne sądownictwo. W samorządzie terytorialnym upatrywano najniższą lokalną płaszczyznę aktywizacji narodu. Naród musi budować swoją pozycję przez działania polityczne i ekonomię. Skłonni byli ograniczać prawa mniejszości narodowych, uważanych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)