1. WIELKOŚCI I JEDNOSTKI MIAR 1.1 WIELKOŚĆ (MIERZALNA) Cecha zjawiska, ciała lub substancji, którą można wyróżnić jakościowo i wyznaczyć ilościowo.
(measurable) quantity
grandeur (mesurable)
UWAGI 1. Termin "wielkość" może się odnosić do wielkości w znaczeniu ogólnym (por. przykład a) lub do wielkości w znaczeniu szczególnym, to znaczy do wielkości określonej (por. przykład b).
PRZYKŁADY a) wielkości w znaczeniu ogólnym: długość, czas, masa, temperatura, opór elektryczny, stężenie molowe;
b) wielkości określone:
- długość danego pręta,
- opór elektryczny danej próbki drutu,
- stężenie ilości etanolu w danej próbce wina.
2. Wielkości, które można klasyfikować jedne względem drugich w porządku rosnącym (lub malejącym), są nazywane wielkościami tego samego ro dzaju. 3. Wielkości tego samego rodzaju można grupować w kategorie wielkości, na przykład: - praca, ciepło, energia,
- grubość, obwód, długość fali.
4. Symbole wielkości podane są w normie ISO 31.
1.2 (-) UKŁAD WIELKOŚCI Zbiór wielkości, w znaczeniu ogólnym, między którymi istnieją określone relacje.
system of quantities systeme de grandeurs 1.3 (1.02) WIELKOŚĆ PODSTAWOWA Jedna z wielkości, które - w pewnym układzie wielkości - są uznane umownie jako funkcjonalnie niezależne od siebie.
base quantity grandeur de base
PRZYKŁAD
Wielkości: długość, masa i czas są ogólnie przyjmowane jako wielkości podstawowe w dziedzinie mechaniki.
UWAGA
Wielkości podstawowe, odpowiadające jednostkom podstawowym Międzynarodowego Układu Jednostek Miar (SI), są podane w uwadze w 1.12.
1.4 (1.03) WIELKOŚĆ POCHODNA Wielkość zdefiniowana, w pewnym układzie wielkości, jako funkcja wielkości podstawowych tego układu.
derived quantity grandeur derivee
PRZYKŁAD
W układzie o wielkościach podstawowych: długość, masa i czas, prędkość jest wielkością pochodną określoną jako długość podzielona przez czas.
1.5 (1.04) WYMIAR WIELKOŚCI Wyrażenie, które reprezentuje wielkość danego układu wielkości jako iloczyn potęg czynników oznaczających wielkości podstawowe tego układu.
dimension of a quantity dimension dune grandeur
PRZYKŁADY
a) w układzie, który ma jako wielkości podstawowe długość, masę i czas i których wymiary są oznaczone odpowiednio przez L, M i T, wymiarem siły jest LMT -2 ;
b) w tym samym układzie wielkości ML -3 jest wymiarem stężenia masowego, jak również wymiarem gęstości masy.
(…)
… wydłużenie liniowe, współczynnik tarcia, liczba Macha, współczynnik załamania, ułamek molowy, ułamek masowy.
1.7 (1.06) JEDNOSTKA (MIARY)
Wielkość określona*), zdefiniowana i przyjęta umownie, z którą porównuje się inne wielkości tego samego rodzaju w celu ich ilościowego wyrażania w stosunku do tej wielkości przyjętej umownie**).
unit (of measurement) unite (de mesure)
UWAGI
1. Jednostki miar mają umownie…
… w granicach ustalonej niepewności za pomocą pomiarów reprezentatywnych próbek całej partii.
3. Certyfikowane właściwości materiałów odniesienia są niekiedy realizowane łatwo i niezawodnie, gdy materiał jest umieszczony w specjalnie wykonanym urządzeniu, np.: substancja o znanym punkcie potrójnym w naczyniu do wyznaczania punktu potrójnego, szkło o znanej gęstości optycznej w filtrze przepuszczającym…
… napięcia elektrycznego;
c) stężenie bilirubiny podczas pomiaru stężenia hemoglobiny w próbce plazmy krwi ludzkiej.
2.8 (2.12) SYGNAŁ POMIAROWY
Wielkość reprezentująca wielkość mierzoną i związana z nią funkcjonalnie.
measurement signal signal de mesure
PRZYKŁADY
a) wyjściowy sygnał elektryczny przetwornika ciśnienia;
b) częstotliwość z przetwornika napięcie - częstotliwość;
c)siła elektromotoryczna ogniwa…
… etalon
PRZYKŁADY
a) wzorzec masy 1 kg;
b) wzorcowy opornik 100 Ω; c) amperomierz kontrolny;
d) cezowy wzorzec częstotliwości; e) wzorcowa elektroda wodorowa;
f) roztwór odniesienia kortyzolu w surowicy krwi ludzkiej o certyfikowanym stężeniu.
UWAGI
1. Zbiór wzorców miary lub przyrządów pomiarowych, które poprzez ich wspólne zastosowanie tworzą wzorzec jednostki miary, jest nazywany wzorcem zespołowym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)